پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,504 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,122,616 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,230,669 |
اثر عوامل محیطی در پراکنش سکونتگاههای روستایی با تأکید بر مخاطرات طبیعی (مطالعۀ موردی: حوضۀ سیاهرود، شهرستان رودبار، استان گیلان) | ||
| مدیریت مخاطرات محیطی | ||
| دوره 9، شماره 4، دی 1401، صفحه 355-365 اصل مقاله (1.64 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی کاربردی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhsci.2023.355487.765 | ||
| نویسندگان | ||
| بهزاد فزونی واجارگاه1؛ محمد شاه فروغ2؛ اردوان بهزاد* 1 | ||
| 1گروه جغرافیا، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| 2سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| استقرار جوامع انسانی در زمین همواره با هدف دستیابی به حداکثر منابع طبیعی مانند منابع آبی، پوشش گیاهی مناسب و دسترسی به زمین کشت‌پذیر صورت گرفته است. واقعیت این است که به نظر می‌رسد بستر طبیعی می‌تواند در رابطه با عوامل و عناصر آب و خاک، شیب، آب‌وهوا محدودیت‌ها یا فرصت‌هایی را در برابر توسعۀ سکونتگاههای روستایی ایجاد کند. هدف این تحقیق، بررسی تأثیر عوامل محیطی در مکان‌گزینی نقاط روستایی حوضۀ آبخیز سیاهرود است و اینکه به چه اندازه در این زمینه به مخاطرات طبیعی توجه شده است. مخاطرات ناشی از عوامل طبیعی در دو گروه لرزه‌خیزی و حرکات دامنه‌ای قرار گرفتند. در این تحقیق به‌عنوان نوآوری ابتدا نحوۀ قرارگیری آبادی‌ها نسبت به هفت پارامتر محیطی بررسی شد، سپس برای تحلیل لرزه‌خیزی از 281 نقطه در داخل و حریم 50 کیلومتری آن در دامنۀ زمانی 52 سال و برای تحلیل پهنه‌های حرکات دامنه‌ای از 34 نقطه لغزشی استفاده شد و سپس موقعیت سکونتگاه‌ها نسبت به این مخاطرات بررسی شد. نتایج نشان داد که در بین این عوامل محیطی، قابلیت اراضی، ارتفاع، شیب و آب در گذشته در پراکنش سکونتگاههای حوضه تأثیر داشته‌اند و به دیگر شاخص‌های محیطی توجه نشده است. با شناسایی عوامل محیطی حوضه وضعیت سکونتگاه‌ها در برابر مخاطرات بررسی شد. در حریم گسل‌ها جمعیتی بالغ بر 15000 نفر و در حریم پهنه‌های حرکات دامنه‌ای جمعیتی بالغ بر 10000 نفر سکونت دارند. همچنین در حوضۀ سیاهرود بیشتر حرکات دامنه‌ای در پهنه‌های جنگلی و سازندهای زمین‌شناسی سخت رخ داده و مهم‌ترین عامل آن جاده، گسل و رودخانه بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حرکات دامنه‌ای؛ سکونتگاه روستایی؛ سیاهرود؛ لرزه‌خیزی؛ مخاطرات | ||
| مراجع | ||
|
]1[. امیدوار؛ کمال (1389). درآمدی بر حفاظت خاک و آبخیزداری. انتشارات دانشگاه یزد.
]2[. بدراق‌نژاد، ایوب؛ سارلی، سارا؛ بابایی، محبوبه؛ و بصیری، مرتضی (1398). ارزیابی و تحلیل پراکنش فضایی سکونتگاههای روستایی با تأکید بر خطرپذیری زیستی و فعالیتی (مطالعۀ موردی: حوضۀ دهستان آق‌سو)، مطالعات برنامه‌ریزی- سکونتگاههای انسانی، 14(3)، 753- 756.
]3[. بوذرجمهری، خدیجه؛ صادقلو، طاهره؛ و خواجه، مرتضی (1397). نقش دانش بومی روستاییان در کاهش آسیب‌پذیری سکونتگاههای روستایی در برابر مخاطرات طبیعی (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان جیرفت)، مهندسی جغرافیایی سرزمین، 2(3)، 17-32.
]4[. حیدری مظفر، مرتضی؛ و تاج‌بخشان، مرضیه (1401) پهنه‌بندی آسیب‌پذیری سکونتگاههای شهرستان نهاوند در برابر زلزله؛ مخاطرات محیط طبیعی، 11(34)، 56-78.
]5[. خلج، محمد (1399). تحلیل مخاطرات لرزهای حوضۀ آبریز تالار و بابل‌رود براساس ارزیابی شاخص‌های مورفوتکتونیک، جغرافیا و مخاطرات محیطی، 9(1)، 1-16.
]6[. راهنمایی، محمدتقی (1370). توان‌های محیطی ایران، زمینه جغرافیایی طرح جامع سرزمین، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری وزارت مسکن و شهرسازی.
]7[. سازمان جنگل‌ها و مراتع (1384). تهران. لایۀ رقومی زمین‌شناسی کل ایران.
]8[. سازمان جنگل‌ها و مراتع (1384). تهران. لایۀ رقومی حرکات دامنه‌ای کل ایران.
]9[. سازمان جنگل‌ها و مراتع (1384). تهران. لایۀ رقومی کاربری اراضی کل ایران.
]10[. سازمان جنگل‌ها و مراتع (1384). تهران. لایۀ رقومی قابلیت اراضی کل ایران.
]11[. سازمان زمین‌شناسی کشور (1380). نقشۀ زمین‌شناسی 100000 :1 جیرنده.
]12[. سازمان نقشه‌برداری (2017) تهران. لایۀ رقومی راه‌های ایران، مقیاس 1:25000.
]13[. سازمان نقشه‌برداری (1384). تهران. لایۀ رقومی منحنی‌های میزان، مقیاس 1:25000.
]14[. عفیفی، محمدابراهیم (1397). تحلیل اثر عوامل طبیعی در الگوی توزیع فضایی سکونتگاههای شهری و روستایی شهرستان خنج، مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاههای انسانی، 13(3)، 629-646.
]15[. غضنفرپور، حسین؛ حسینی‌خواه، حسین؛ و کمالی باغراهی، اسماعیل (1402). تحلیل ریسک و آسیب‌پذیری لرزهای سکونتگاههای انسانی شهرستان باشت با استفاده از مدل دیماتل فازی و GIS، مخاطرات محیط طبیعی، 12(35)، 22-38.
]16[. وزارت کشور (1393). تهران. لایۀ رقومی روستاهای ایران.
]17[. وزارت کشور (1393). تهران. لایۀ رقومی تقسیمات کشوری ایران.
]18[. وزارت نیرو (1384). تهران. لایۀ رقومی رودخانه‌های ایران.
]19[. هاشمی، صدیقه؛ و عزیزپور، فرهاد (1400). آسیب‌پذیری مسکن در نواحی روستایی (مورد مطالعه: شهرستان نی‌ریز)، تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 8(4)، 141-156.
]20[. یاراحمدی، داریوش؛ و شرفی، سیامک (1395). عوامل محیطی مؤثر بر شکل‌گیری و رخداد مخاطرات طبیعی سکونتگاههای روستایی دشت سیلاخور استان لرستان، مخاطرات محیط طبیعی، 5(8)، 123-136.
[21]. Ministry of Science and Technology Research International Institute of Seismology and Earthquake Engineering, 2020.
[22]. Zhao, P. (2010). Sustainable urban expansion and transportation in a growing megacity:Consequences of urban sprawl for mobility on the urban fringe of Beijing, Habitat International, 34(2), 236- 243. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 265 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 290 |
||