سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,622
تعداد مقالات71,533
تعداد مشاهده مقاله126,862,422
تعداد دریافت فایل اصل مقاله99,905,148
روشنی راد, حامد. (1401). علیّت و حدوث نزد ماتریدی و تاثیر آن بر نظریه حدوث ذاتی. , 55(2), 363-345. doi: 10.22059/jitp.2023.303099.523322
حامد روشنی راد. "علیّت و حدوث نزد ماتریدی و تاثیر آن بر نظریه حدوث ذاتی". , 55, 2, 1401, 363-345. doi: 10.22059/jitp.2023.303099.523322
روشنی راد, حامد. (1401). 'علیّت و حدوث نزد ماتریدی و تاثیر آن بر نظریه حدوث ذاتی', , 55(2), pp. 363-345. doi: 10.22059/jitp.2023.303099.523322
روشنی راد, حامد. علیّت و حدوث نزد ماتریدی و تاثیر آن بر نظریه حدوث ذاتی. , 1401; 55(2): 363-345. doi: 10.22059/jitp.2023.303099.523322

علیّت و حدوث نزد ماتریدی و تاثیر آن بر نظریه حدوث ذاتی

فلسفه و کلام اسلامی
دوره 55، شماره 2، اسفند 1401، صفحه 363-345    اصل مقاله (296.86 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jitp.2023.303099.523322
نویسنده
حامد روشنی راد*
دانش‌آموخته دکتری فلسفه دانشگاه تهران. تهران، ایران؛
چکیده
علیت چونان قاعدۀ کلی در اثباتِ باری در برهان حدوث، نقش مرکزی در دستگاهِ کلامِ ماتریدی دارد. ابومنصور ماتریدی معتقد است در برهان حدوث مقدمۀ صغروی که «عالمِ اعیان حادث است» از سه راه حس و عقل و نقل درک می­شود و مقدمۀ کبروی که «هر حادث نیازمند محدث است» مفاد قاعدۀ علیت و نزد عقل بدیهی است. پس از این برهان اثبات موضوعِ علم کلام - یعنی ذاتِ باری- مطرح می­شود. در این مقاله با بررسی شیوۀ اقامۀ برهانِ حدوث نزد ماتریدی، مفهوم و مفاد و فروعات قاعدۀ علیت را معین می­ کنیم و به‌بررسیِ این پرسش می­پردازیم که "حدوث" به­ مثابۀ ملاکِ نیازمندی معلول به علت در اینجا دقیقاً به چه معنی است؟ نشان می­دهیم این مفهوم برخلاف سایر متکلمان، نزد ماتریدی نه صرفاً به معنی حدوثِ زمانی بلکه اولاً و بالذات به معنای "فقر و تناهیِ وجودی" است و این اندیشه در کلام ماتریدی می­تواند به مثابۀ نوعی بستر تاریخی و الهیاتی برای ظهور "نظریۀ حدوث ذاتی" نزد فیلسوفانی مانند ابن سینا لحاظ شود.
کلیدواژه‌ها
ماتریدی؛ علیت؛ حدوث؛ برهان حدوث؛ التوحید
مراجع
 

  1. ابراهیمی دینانی، غلامحسین، «کلام ماتریدی»، مجله کیهان فرهنگی، شماره 130، 1375.
  2. 2. ابن رشد، ابوالولید، تهافت التهافت، ضبط محمد العریبی، طبعه الاولی، بیروت، دار الفکر اللبنانی، 1993.
  3. 3. ابن سینا، حسین ابن عبدالله، الاشارات و التنبیهات، التحقیق: مجتبی الزارعی، قم، بوستان کتاب، 1378.
  4. ابن­سینا، حسین ابن عبدالله، الهیات من کتاب الشفا، تحقیق حسن‌زاده آملی، بیروت، موسسة التاریخ العربی، 1428.
  5. الایجی، قاضی عضدالدین عبدالرحمن، شرح المواقف، للمحقق السید شریف علی ابن محمد الجرجانی، 8 جلد، قاهره، دارالبصائر، 1429 ه­.ق/ 2008 م.
  6. 6. جلالی سید لطف الله، تاریخ و عقاید ماتریدیه، تهران، نشر مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب،
  7. جلالی، سید لطف الله، «باورهای کلامی ماتریدیان»، نشریۀ هفت آسمان، شمارۀ 23، پاییز 1383.
  8. جوادی آملی، عبدالله، رحیق مختوم شرح حکمت متعالیه، مرکز نشر اسراء چاپ اول، 1376 ه.ش.
  9. سهروردی، شیخ شهاب الدین، مجموعه مصنفات، تهران، انجمن فلسفه ایران، 1297 ه. ق.
  10. صدرالدین‌شیرازی، محمدبن‌ابراهیم، شواهد الربوبیه و منهاج السلوکیه، تعلیقه ملاهادی سبزواری مقدمه و تصحیح سید جلال آشتیانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی ، 1360.
  11. صدرالمتألهین، صدرالدین محمد شیرازی، الاسفار الاربعه، قم، مکتبه المصطفوی، 1386 ه.ق.
  12. طوسی، بوجعفر محمد بن الحسن، الاقتصاد الهادی الی طریق الارشاد، منشورات مکتبه جامع چهلستون، 1400 ه.ق.
  13. علامه الحلی، حسین علی الحسینی، بیان النافع یوم الحشر فی شرح الباب الحادی عشر للعلامه الحلی، بیروت، موسسه الأعلمی للمطبوعات، 1428 ه.ق.
  14. غزالی، امام محمد، تهافت الفلاسفه یا تناقضگویی فیلسوفان، ترجمۀ علی اصغر حلبی، تهران، نشر جامی، 1382.
  15. قرشی، عبدالقاهر، الجوهر المضیئه فی طبقات الحنفیه، تحقیق محمد الحلو، ریاض، هجر، چاپ دوم 1413 ه.ق.
  16. 16. ماتریدی ابومنصور، تأویلات اهل السنه، تحقیق محمد مستفیض الرحمن، بغداد، مطبعه الارشاد، 1404.
  17. ماتریدی، ابومنصور محمد ابن محمد، التوحید، تحقیق عاصم ابراهیم الکیانی، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1427.
  18. مصباح یزدی، محمد تقی، آموزش فلسفه، 2 جلد، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی‌، 1388.
  19. مادلونگ ویلفرد، ماتریدیه در یک نگاه، دایره المعارف اسلام EL2 (ج 6. صص 878–846) ترجمۀ محمد کاظم رحمتی، کتاب ماه دین، شمارۀ 51 و 52 (صص 72- 75) زمستان 1380.
  20. نسفی ابومعین، تبصره الادله فی اصول الدین علی طریقه الامام ابی منصور الماتریدی، تحقیق کلود سلامه، المعهد العلمی الفرنسی للدراسات العربیه، 1990 میلادی.
  21. Ulrich, Rudolph, and Adem Rodrigo. "Al-Māturīdī and the Development of Sunnī Theology in Samarqand." (2015).
 

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 314
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 272





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب