سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات158
تعداد شماره‌ها6,240
تعداد مقالات67,870
تعداد مشاهده مقاله115,419,505
تعداد دریافت فایل اصل مقاله90,188,990
جوادی ارجمند, محمدجعفر, رجایی, رئوف. (1401). نقش تساهل و مدارا در حل و فصل منازعه‌های سیاسی و ارتقاء ظرفیت نظام جمهوری اسلامی ایران. , 52(2), 398-369. doi: 10.22059/jpq.2023.289005.1007494
محمدجعفر جوادی ارجمند; رئوف رجایی. "نقش تساهل و مدارا در حل و فصل منازعه‌های سیاسی و ارتقاء ظرفیت نظام جمهوری اسلامی ایران". , 52, 2, 1401, 398-369. doi: 10.22059/jpq.2023.289005.1007494
جوادی ارجمند, محمدجعفر, رجایی, رئوف. (1401). 'نقش تساهل و مدارا در حل و فصل منازعه‌های سیاسی و ارتقاء ظرفیت نظام جمهوری اسلامی ایران', , 52(2), pp. 398-369. doi: 10.22059/jpq.2023.289005.1007494
جوادی ارجمند, محمدجعفر, رجایی, رئوف. نقش تساهل و مدارا در حل و فصل منازعه‌های سیاسی و ارتقاء ظرفیت نظام جمهوری اسلامی ایران. , 1401; 52(2): 398-369. doi: 10.22059/jpq.2023.289005.1007494

نقش تساهل و مدارا در حل و فصل منازعه‌های سیاسی و ارتقاء ظرفیت نظام جمهوری اسلامی ایران

فصلنامه سیاست
دوره 52، شماره 2، شهریور 1401، صفحه 398-369    اصل مقاله (451 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpq.2023.289005.1007494
نویسندگان
محمدجعفر جوادی ارجمند* 1؛ رئوف رجایی2
1دانشیار علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2دانش‌آموخته دکترای علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
منازعه‌های سیاسی در جمهوری اسلامی ایران (ج.ا.ا) را باید نوع پیچیده و ویرانگر منازعه‌های اجتماعی به‌شمار آورد که از موانع راهبردی توسعه‌ سیاسی و عامل اصلی بی‌ثباتی، کاهش آستانه‌ تحمل نظام سیاسی، و تهدیدکننده‌ منافع ملی است که در نهایت تعادل کارکردی نظام را درهم‌ریخته و آن را آماده اوج‌گیری بحران‌ها می‌نماید. پرسش‌های پژوهش عبارت‌اند از: 1. چه سازوکارهای موثری برای حل‌وفصل منازعه‌ سیاسی وجود دارد؟        2. چگونه می‌توان از راهبرد اثربخش تساهل و مدارا برای حل‌وفصل منازعه‌های سیاسی و در پی آن توسعه و ارتقاء ظرفیت نظام سیاسی نظام ج.ا.ا استفاده کرد؟ با رویکردی کیفی از روش پژوهش فرآیند چرخه‌ای تحلیل سارانتاکوس تلاش خواهد شد تا افزون بر پاسخ‌گویی به این دو پرسش، فرضیه‌ای آزمون شود که در آن استدلال شده که نهادینه‌شدن تساهل و مدارا در جامعه کنونی ایران می‌تواند در حل‌وفصل منازعه‌های سیاسی و مدیریت آن مؤثر واقع شود، و از این راه به ارتقای ظرفیت سیاسی و کارآمدی نظام ج.ا.ا برای رویارویی با چالش‌های اجتماعی کمک کند. یافته‌ها‌ی پژوهش به شکل الگوی پیشنهادی ارائه شده است که مؤید نقش ایجابی و مؤثر راهبرد تساهل و مدارا به‌‌عنوان یکی از مؤلفه‌های حکمرانی خوب، در حل‌وفصل منازعه‌های سیاسی و توانمندسازی نظام ج.ا.ا است.
 
کلیدواژه‌ها
تساهل و مدارا؛ حل‌وفصل منازعه؛ ظرفیت-سازی؛ منازعه سیاسی؛ نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران
عنوان مقاله [English]
The Role of Tolerance in Resolving Political Disputes and Improving the Capacity of the Iranian System
نویسندگان [English]
Mohammad Jafar Javadi Arjmand1؛ Raoof Rajayi2
1Associate Professor of Political Science, Faculty of Law & Political Science, University of Tehran, Iran
2PhD in Political Science, Faculty of Law & Political Science, University of Tehran, Iran
چکیده [English]
Political conflict in the Islamic Republic of Iran (IRI) should be viewed as a complex and destructive type of social conflicts, which are one of the strategic obstacles to political development.  Furthermore, these conflicts contribute to instability, reduce the threshold of tolerance of the political system, threaten national interests, and finally create systemic imbalance leading to the escalation of crises in the country. The research questions are as follows: 1. What are the effective mechanisms for resolving political conflicts? 2. How can the strategy of tolerance be effectively used to resolve political conflicts in order to develop and improve the capacity of the IRI’s political system? With the use of Sarantakos’s cyclical process of analysis and a qualitative approach, the authors try to find reasonable answers to these questions, and test a hypothesis in which it is postulated that the institutionalization of tolerance in Iranian society today can be effective in managing and resolving political conflicts, and consequently help the decision-makers to improve political capacity and efficiency of the IRI’s political system to confront social challenges.
The authors argue that tolerance and forbearance can be traced back to different historical periods from the Achaemenid rule onwards, and were often used in connection with religion. The constructive approach to tolerance helped the Achaemenian Empire to become one of the greatest empires in the world. In the contemporary era, the Iranian constitution adopted after the Constitutional Revolution as a key legal instrument—in addition to the attitude of the legislators towards the West and human rights issues— influenced moderation and tolerance towards religious minorities. In the Islamic Republic of Iran’s Constitution and the Charter of Citizen Rights, there are no direct reference to tolerance, but there are certainl concepts, , which  are linked to tolerance. For instance, a number of articles specify the dynamic and extensive participation and involvement of all individuals in Iranian society in the process of development within the framework of national unity. The importance of tolerance in the political thoughts of the key leaders of the Islamic revolution are also examined. Since their viewpoints are based on Islam and religious theology, they largely advocate tolerance as long as it is not in conflict with the religious nature of Iran’s political system and national security. They have cautioned that this principle should not provide the basis for the intervention of the enemies and foreign domination. The most serious obstacles and challenges of institutionalizing the culture of tolerance in Iran as well as the role of  universities, laws, political parties, civil society, seminaries, and elite are also discussed. The findings of the research have been presented in the form of a proposed model that confirms the positive and effective role of the policy of tolerance as one of the principles of good governance in resolving political conflicts and dealing with the existing vulnerabilities in Iran’s political system.
کلیدواژه‌ها [English]
Capacity-Building, Dispute Settlement, Iran’s Political System, Political Conflicts, Tolerance
مراجع
 الف)فارسی

  1. آقاجانی، علی. (1395) «تأثیر مناقشات کلام سیاسی بر رقابت‌های سیاسی جمهوری اسلامی ایران و ارائه‌ راهکارهای مدیریت مناقشات،» رساله‌ دکترا، قم، دانشگاه باقرالعلوم (ع).
  2. ابن‌هشام، عبدالملک. (1375 ق) سیره ابن هشام. مصر: شرکه مکتبه و مطبعه، مصطفی‌البابی‌الحلبی واولاده، تحقیق، مصطفی سقا وهمکاران، ج 2، چ 2.
  3. اروجی، فاطمه؛ محمد رضایی. (1396، فروردین) «زمینه‌های همگرایی در مناسبات مسلمانان و زرتشتیان در منطقه‌ فارس،» تاریخ‌نامه ایران بعد از اسلام، 8،  14: 28-1. در: https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_7014.html
  4. اسداللهی، طاهره. (1383، دی) ‌«جایگاه تساهل و تسامح در قوانین حقوقی، اجتماعی اسلام،» فصلنامه قبسات، 9، 32: 121-146. در: http://qabasat.iict.ac.ir/article_17299.html
  5. اکبری، مهدی. (1383) «تساهل و تسامح در نظام ج.ا.ا با تأکید بر قانون اساسی،» پایان‌نامه کارشناسی ارشد، قم، دانشگاه باقرالعلوم (ع).
  6. امانی‌فر، حیدر. (1393) مرزها و مبانی فقهی و کلامی تساهل و تسامح و قاطعیت در اسلام. تهران: انتشارات دارالکتب الاسلامیه، چ 3.
  7. امینی، علی‌اکبر. (1376) «تساهل و جامعه‌ مدنی،» اطلاعات سیاسی و اقتصادی، 124-123: 41-34. در: http://ensani.ir/file/download/article/20101210123726-726.pdf
8.«آیه 25 سوره حدید، برپایی عدل و قسط را از اهداف بعثت پیامبران می‌داند،» (1389، 16 تیر) خبرگزاری بین‌المللی قرآن، کد خبر 1953188. در : https://markazi.iqna.ir/fa/news/1953188/

  1. باقرزاده، معصومه. (1391) «بررسی مبانی و مصادیق تساهل و تسامح در حقوق اسلام با رویکرد بر نظر امام خمینی،» پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام خمینی.
  2. برزگر، ابراهیم؛ مصطفی بیات. (1395، بهار) «حاکمیت و سیاست داخلی در سیره‌ امیرالمومنین علی (ع) (نمونه موردی تساهل و مدارا)،» مجله تاریخ، 11، 40: 51-29. در: https://jh.mahallat.iau.ir/article_540103.html
  3. بشیریه، حسین. (1390) «پیش‌درآمدی بر تاریخ اندیشه تساهل سیاسی،» فصلنامه‌ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، 7، 26: 152-119. در: https://journals.ut.ac.ir/article_15654pdf
  4. ———.(1380) آموزش دانش سیاسی. تهران: موسسه تهران معاصر.
  5. توسلی رکن‌آبادی، مجید و دیگران. (1398، خرداد) «مدارای سیاسی-اجتماعی در ایران معاصر، چشم‌انداز نظری به آسیب‌شناسی مفهومی و انضمامی،» فصلنامه‌ مجلس و راهبرد، 26، 97: 380-357. در: https://nashr.majles.ir/article_307.html .
  6. جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (1392) مکاتب حقوق در اسلام. تهران: گنج دانش، چ 3.
  7. جلالی، رضا؛ مهدی غلامی، (1389، آذر) «انسجام فکری نخبگان سیاسی درون حاکمیت و شکل‌گیری ثبات در نظام سیاسی،» فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، 3، 12 : 228-199.  در: https://prb.ctb.iau.ir/article_524299.html
  8. خرمشاد، محمدباقر؛ مصطفی یقینی‌پور. (1396، پاییز) «منازعه سیاسی در اندیشه امام خمینی (ره)،» فصلنامه آفاق امنیت، 10، 36: 38-5. https://ps.ihu.ac.ir/article_203681.html
  9. خسروی، محمدعلی؛ شهره شهسواری‌فرد. (1395، زمستان) «فرهنگ سیاسی نخبگان حاکم و کارآمد سازمان‌های غیردولتی جمهوری اسلامی ایران،» فصلنامه دولت‌پژوهی، 2، 8: 229-189. .<DOI:10.22054/tssq.2017.7203>
  10. کلینی، محمدبن یعقوب. (1387) اصول کافی، ترجمه احمد بانپور. قم: راز توکل.
  11. ———. (1367) فروع کافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  12. دلاوری، ابوالفضل. (1387، پاییز) «درامد نظری به حل‌وفصل منازعات سیاسی،» فصلنامه‌ سیاست، 38، 3: 69-41.  در: https://jpq.ut.ac.ir/article_27328.html
  13. دلیر،نیره؛ و دیگران. (1396) «نمودهای اجتماعی تساهل در دوره‌ سلجوقیان،»تحقیقات تاریخ اجتماعی، 7، 2: 90-69، <DOI:10.30465/shc.2018.2945>.
  14. ربیعی، حسین؛ محسن جانپرور. (1390، بهمن) «بازنمایی مدل تحلیلی برای حل‎وفصل اختلاف‌ها و منازعات سرزمینی،» فصلنامه مطالعات راهبردی، 14 ، 54: 88-55. در:  http://quarterly.risstudies.org/article_1295.html
  15. رجایی، رئوف. (1399) «حل‌وفصل منازعات سیاسی در جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر تشکل‌ها و جناح‌های سیاسی: بررسی مدل‌های موجود و ارائه‌ مدل مطلوب،» رساله دکترا، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، ایران.
  16. رجبی، پرویز. (1390) کریم‌خان زند و زمان او. تهران: سیمرغ، چ 6
  17. رزاقی موسوی، سیدقاسم. (1383) «مدارا با مخالف و مبارزه با معاند در سیره‌ نبوی (ص)،» معرفت، 13، 86: 15-1.  در: https://marifat.nashriyat.ir/node/1960
  18. رزاقی، سهراب. (1375، تیر) «مؤلفه‌های فرهنگ سیاسی ما،» فصلنامه نقد و نظر،2، 8-7: 213-200، <DOI:10.22081/jpt.1996.22843>.
  19. زنگنه، پیمان؛ سمیه حمیدی. (1394، بهار) «واکاوی اثرات سیاست تساهل و مدارا بر فرآیند توسعه‌ پایدار در ایران،» نشریه‌ خط اول (رهیافت انقلاب اسلامی)، 30: 138-119. در: https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1196669
  20. زارع، حسین؛ رحمت‌الله روحی. (1395، مهر) «حقوق اقلیت‌های دینی در نهج‌البلاغه،» سراج منیر، 7، 24: 134-105، <DOI:10.22054/ajsm.2016.8091> 
  21. زالی‌زاده، محسن و دیگران. (1394، دی) «بررسی جامعه‌شناختی ابعاد مدارای اجتماعی با تأکید بر ویژگی‌های شخصیتی (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز)،» مجله جامعه‌شناختی کاربردی، 26 ، 4: 164-149. در: https://jas.ui.ac.ir/article_18423.html
  22. زمانی، طوبی و دیگران. (1399، تابستان) «تفسیر نابردباری اجتماعی از منظر نخبگان دانشگاهی و ارائه مدل نظری،» مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 9، 2: 421-393، .
  23. زیباکلام، صادق؛ مرتضی مقتدایی (1393، زمستان) «احزاب سیاسی و نقش آن در توسعه سیاسی ایران: مطالعه موردی انتخابات،» فصلنامه‌ تخصصی علوم سیاسی، 10، 29: 28-7. در: https://psq.karaj.iau.ir/article_523751.html
  24. «سخنان مسئول دفتر نمایندگی ولی‌فقیه در جمعیت هلال‌احمر، «اخلاق خدمت و مدارا با مردم تقویت شود،» (1396، 4 خرداد) خبرگزاری حوزه علمیه خراسان، کد خبر 17040. در: https://www.hawzahnews.com/
  25. سراج‌زاده، سید حسین؛ و دیگران (1383) «بررسی رابطه میزان و انواع دینداری مدارای اجتماعی،» مجله علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، 1، 4: 142-109،  <DOI:10.22067/jss.v0i0.3092>.
  26. سریع‌القلم، محمود. (1386) فرهنگ سیاسی ایران. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
  27. سلطانی‌وش، علی. (1396) «رواداری در اندیشه سیاسی آیت‌اله خامنه‌ای،» پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
  28. سلطانی‌وش، علی؛ مجتبی زارعی. (1398) «جایگاه تساهل و تسامح در اندیشه‌ سیاسی آیت‌الله خامنه‌ای،»فصلنامه‌ معرفتی در دانشگاه اسلامی، 23، 1: 41-64. در: https://www.sid.ir/paper/237066
  29. سیونگ‌یو، دال. (1381) فرهنگ سیاسی و توسعه سیاسی، مطالعه‌ تطبیقی ایران و کره‌جنوبی. تهران: خانه سبز.
  30. سیوری، راجر. (1388) ایران عصر صفوی، ترجمه کامبیز عزیزی. تهران: نشر مرکز، چ 18.
  31. فتحعلی، محمود. (1379) تساهل و تسامح اخلاقی، دینی، سیاسی. قم: موسسه فرهنگی طه.
  32. فکوهی، ناصر. (1390) خشونت سیاسی، نظریات، مباحث، اشکال و راهکارها. تهران: پیام امروز، چ3.
  33. فرزانه‌فر، حسین. (1392) تساهل و مدارا در اندیشه سیاسی اسلام. تهران: صنم، چ3.
  34. قاسمی، علی‌اصغر؛ غلامرضا ابراهیم‌آبادی. (1390، شهریور) «نسبت هویت ملی و وحدت ملی در ایران،» فصلنامه راهبرد، 20، 59:  138-107. در: http://rahbord.csr.ir/article_124412.html
  35. گلابی، فاطمه؛ و دیگران. (1400، پاییز و زمستان) «بررسی رابطه سرمایه اقتصادی با سازه مدارا در بین شهروندان شهر مشهد،»دو فصلنامه جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، 10، 2: 64-27،.
  36. گودرزی، پروانه. (1396، زمستان) «روند قانونی شدن تساهل و تسامح نسبت به اقلیت‌های دینی در ایران پس از مشروطه تا روی کارآمدن رضاشاه،» فصلنامه تاریخ روایی، 2، 7: 59-41. در:  https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/88208/55/text
  37. «متن منشور حقوق شهروندی،» (1395، 29 آذر) پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری. در: https://president.ir/fa/96859
  38. مرادی، علی اصغر. (1396، 30 فروردین) «تساهل و تسامح در اندیشه‌ حکومتی امام،» پرتال امام‌خمینی، کد مطلب 148376. در: http://www.imam-khomeini.ir/fa/n120462/
  39. مرکز پژوهش‌های مجلس. (1368) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. در: https://rc.majlis.ir/fa/content/iran_constitution
  40. مردوخی، بایزید. (1386) «نقش نهادهای نظام تدبیر در اتحاد ملی در ایران،» مجموعه مقالات همایش ملی اتحاد ملی: راهبردها و سیاست‌ها. تهران: پژوهشکده‌ تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام.
  41. معین‌آبادی، حسین؛ اصغر سلطانی. (1394، اسفند) «بررسی نقش دانشگاه در بهبود مؤلفه‌های آموزشی سیاسی دانشجویان، مطالعه‌ موردی، دانشگاه شهید باهنر کرمان،» پژوهشنامه علوم سیاسی، 11، 1:  94-67. در:  http://www.ipsajournal.ir/article_281.html
  42. محمدی ری‌شهری، محمد. (1385) میزان الحکم. قم: دارالحدیث.
  43. یارمحمدی، محمد. (1387) «تساهل و تسامح در سیره‌ عملی امام خمینی (ره)،» چکیده‌ مقالات کنگره‌ امام خمینی و اندیشه‌ حکومت اسلامی. در: http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_129707
ب) انگلیسی 

  1. Burton, (1990) Conflict: Resulotion and Prevention. New York: St. Martin’s Press.
  2. Fearon, James D.; and David D. Laitin. (2003, February) “Ethnicity, Insurgency, and Civil War,” American Political Sicence Review 97, 1: 75-80, <DOI:10.1017/S0003055403000534>.
  3. Freitag, Markus; and Carolin Rapp. (2015) "The Personal Foundations of Political Tolerance towards Immigrants," Jourmal of Ethnic and Migration Studies 41, 3: 351-373, <DOI:1080/1369183X.2014.924847>.
  4. Hutchison, Marc L. (2014) "Tolerating Threat? The Independent Effects of Civil Conflict on Domestic Political Tolerance?" Journal of Conflict Resoulution 58, 5: 796-824, <DOI:1177/0022002713478566>.
  5. Michon, Cyrille. (2007) “Opium, Virtus Dormitiva,” in Max Kistler and Bruno Gnassounou, eds. Dispositions and Causal Powers. Burington, VT: Ashgate.
  6. Rapoport, Anatol. (1967) Fight, Games and Debates. Ann Arbor, MI: University of Michigan Press.
  7. Sarantako, Sitirios. (1998) Social Research. Hampshire and London: MacMillan Press, 2nd
  8. Tsang, Stephanie Jean. (2014) "Examining the Impact of News Attention and Education on Political Tolerance in Hong Kong," Chinese Journal of Communication 6, 3: 286-304, <DOI:10.1080/17544750.2013.789427>.
  9. Vogt, Paul W. (1997) Tolerance and Education: Learninig to Live with Diversity and Difference. Thousand Oaks, CA: Sage.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 173
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 129


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب