سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,572
تعداد مقالات71,031
تعداد مشاهده مقاله125,501,127
تعداد دریافت فایل اصل مقاله98,764,425
ماه آورپور, زهرا, خوشحال دستجردی, جواد, مسعودیان, سیدابوالفضل, نصراصفهانی, محمدعلی. (1401). تحلیل روندِ زمانی و مکانی الگوهای گردشی جو و اثرات آن بر بارش‌های ایران در دو دهۀ اخیر. , 54(4), 513-532. doi: 10.22059/jphgr.2023.353619.1007739
زهرا ماه آورپور; جواد خوشحال دستجردی; سیدابوالفضل مسعودیان; محمدعلی نصراصفهانی. "تحلیل روندِ زمانی و مکانی الگوهای گردشی جو و اثرات آن بر بارش‌های ایران در دو دهۀ اخیر". , 54, 4, 1401, 513-532. doi: 10.22059/jphgr.2023.353619.1007739
ماه آورپور, زهرا, خوشحال دستجردی, جواد, مسعودیان, سیدابوالفضل, نصراصفهانی, محمدعلی. (1401). 'تحلیل روندِ زمانی و مکانی الگوهای گردشی جو و اثرات آن بر بارش‌های ایران در دو دهۀ اخیر', , 54(4), pp. 513-532. doi: 10.22059/jphgr.2023.353619.1007739
ماه آورپور, زهرا, خوشحال دستجردی, جواد, مسعودیان, سیدابوالفضل, نصراصفهانی, محمدعلی. تحلیل روندِ زمانی و مکانی الگوهای گردشی جو و اثرات آن بر بارش‌های ایران در دو دهۀ اخیر. , 1401; 54(4): 513-532. doi: 10.22059/jphgr.2023.353619.1007739

تحلیل روندِ زمانی و مکانی الگوهای گردشی جو و اثرات آن بر بارش‌های ایران در دو دهۀ اخیر

پژوهش های جغرافیای طبیعی
مقاله 5، دوره 54، شماره 4، بهمن 1401، صفحه 513-532    اصل مقاله (3.84 M)
نوع مقاله: مقاله کامل
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jphgr.2023.353619.1007739
نویسندگان
زهرا ماه آورپور1؛ جواد خوشحال دستجردی* 1؛ سیدابوالفضل مسعودیان1؛ محمدعلی نصراصفهانی2
1گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی محیطی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
2گروه مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران
چکیده
در این پژوهش از داده‌های روزانه ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال با تفکیک مکانی 1 درجه از پایگاه داده ECMWF برای جنوب غرب آسیا و داده‌های ایستگاهی بارش از سازمان هواشناسی کشور (1979 تا 2018) بهره‌جویی شده است. تکنیک بکار رفته تحلیل مؤلفه اصلی و تحلیل خوشه‌ای است. با این تحلیل‌ها 9 الگوی گردشی شناسایی شدند. تغییرات الگوها در سطح 95 درصد معناداری، بوسیلة آزمون ناپارامتری من‌کندال آزموده و برای برآورد میزان تغییرات از تخمین‌گر شیب سن بهره گرفته شد. آزمون معناداری روند برای الگوهای زمستانی در فصل بارش‌های ایران، روند معنادار افزایش ارتفاع ژئوپتانسیل؛ که منجر به کاهش شیو فشار و کاهش ناپایداری و نهایتاً تضعیف الگوهای بارشی زمستانی گردیده است را آشکار ساخت. روندهای معنادار مثبتِ ارتفاع ژئوپتانسیل، تداوم این شرایط را برای الگوهای تابستانی (افزایش پایداری، کاهش چرخندگی و کاهش بارش) نشان دادند. از 9 الگوی شناخته‌شده تنها برای یک الگوی فصل گذار روند معنادار منفی بر روی کشور مشاهده شد. این الگو با اندکی افزایش بارندگی بیانگر شکل‌گیری شرایط ناپایدار است که در صورت مهیا بودن رطوبت می‌تواند منجر به بارش‌های فصل معتدل گردد. یافته‌ها نشان دادند که یک الگوی زمستانی بارش‌زا در دو دهه اخیر حذف‌شده و بجای آن یک الگوی تابستانی ظاهر گردیده است.
کلیدواژه‌ها
آزمون من‌کندال؛ الگوی گردشی؛ ارتفاع ژئوپتانسیل؛ تحلیل مؤلفه اصلی؛ تخمین‌گر شیب سن
مراجع
  1. حجازی زاده، زهرا؛ فتاحی، ابراهیم. (1383). تحلیل سینوپتیکی بارش‌های زمستانه ایران. نشریه جغرافیا، 3، 89-107.
  2. حمیدیان پور، محسن؛ علیجانی، بهلول و صادقی، علیرضا. (1389). شناسایی الگوهای همدید بارش‌های شدید شمال شرق ایران. مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 1، 1-16.
  3. دارند، محمد. (1393). شناسایی تغییرات ارتفاع، تاوایی و فشار تراز دریای الگوهای گردش جوی غالب مؤثر بر اقلیم ایران‌زمین. پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، 46 (3)، 374-349.
  4. رسولی، علی‌اکبر؛ بابائیـان، ایمان؛ قـائمی، هوشنگ و زواررضا، پیمان. (1391). تحلیل سری‌های زمانی فشار مراکـز الگوهای سینوپتیکی مؤثر بر بارش‌های فصلی ایران. جغرافیا و توسعه، 27، 77-88.
  5. رضیئی، طیب؛ عزیزی، قاسم؛ محمدی، حسین و خوش‌اخلاق، فرامرز. (1389). الگوهای روزانه گردش جو زمستانه تراز 500 هکتوپاسکال بر روی ایران و خاورمیانه. پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، 74، 17-34.
  6. علیجانی، بهلول. (1390). اقلیم‌شناسی سینوپتیک. چاپ چهارم، تهران: انتشارات سمت.
  7. علیجانی، بهلول و دوستان، رضا. (1391). شناسایی کانون‌های کنترل‌کننده اقلیـم ایران و الگوهای فشار مربوط در سطح 500 هکتوپاسکال جو ایران در دوره سرد سال. جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 19، 255-297.
  8. علیزاده، تیمور؛ عـزیزی، قاسم و روستـا، ایمان. (1391). واکـاوی الگوهای گردشی تراز 500 هکتوپاسکال جو هنگام رخداد بارش‌های فراگیر و غیر فراگیر در ایران. برنامه‌ریزی و آمایش فضا، 4، 1-24.
  9. عطایی، هوشنگ. (1388). بررسی الگوهای گردشی تراز 500 هکتوپاسکال جو در سال‌های کم بارش در ایران. جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 1 (33)، 43-58.
  10. غیور، حسنعلی؛ مسعودیان، سید ابوالفضل؛ آزادی، مجید و نوری، حمید. (1390). تحلیل زمانی و مکانی رویدادهای بارشی سواحل جنوبی خزر. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 100، 17- 34.
  11. فتاحی، ابراهیم و شیراونـد، هنگامه. (1393). بررسی الگوهای گردش جوی روزهای همراه با بارش برف سنگین در غرب ایران. نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 1، 97-107.
  12. مسعودیان، سید ابوالفضل. (1385). زیج سی‌ساله الگوهای گردشی تراز میانی جو ایران. مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 7، 33-51.
  13. Ait-Sahalia, Y., & Xiu, D. (2015). Principal Component Analysis of High Frequency Data. SSRN Electronic Journal, 114, 287-303.
  14. Alijani, B., & Dostan, R. (2011). Identifying the control centers of Iran's climate and related pressure patterns at the level of 500 hectopascals of Iran's atmosphere in the cold period of the year. Geography and Regional Development, 19, 255-297. [In Persian].
  15. Alijani, B. (2012). Synoptic climatology. 4th edition, Tehran: Semit Publications. [In Persian].
  16. Alizadeh, T., Azizi, Q., & Rosta, I. (2011). Analyzing circulation patterns at the 500 hectopascal level of the atmosphere during widespread and non-pervasive rainfall events in Iran. Space planning and preparation, 4, 1-24. [In Persian].
  17. Atai, H. (2010). Investigating circulation patterns of 500 hectopascal level of atmosphere in low rainfall years in Iran. Geography and Environmental Planning, 1 (33), 43-58. [In Persian].
  18. Banda, V., Dzwairo, B., Singh, S., & Thokozani, K. (2021). Trend analysis of selected hydro-meteorological variables for the Rietspruit sub-basin, South Africa. Journal of Water and Climate Change, 12, 123-142.
  19. Bejarán, R. A., & Camilloni, I. A. (2003). Objective method for classifying air masses: an application to the analysis of Buenos Aires’ (Argentina) urban heat island intensity. Theoretical and Applied Climatology, 74(1), 93-103.
  20. Bryson, R. A. (1966). Air Masses, Streamlines, and the Boreal Forest. Geographical Bulletin, 8(3), 228-269.
  21. Esteban, P., Jones, P. D., Martín-Vide, J., & Mases, M. (2005). Atmospheric circulation patterns related to heavy snowfall days in Andorra, Pyrenees. International Journal of Climatology, 25(3), 319-329.
  22. Fatahi, E., & Shiravand, H. (2013). Investigating atmospheric circulation patterns on days with heavy snowfall in western Iran. Journal of Spatial Analysis of Environmental Hazards, 1, 97-107. [In Persian].
  23. Gadgil, S., & Iyengar, R. N. (2007). Cluster analysis of rainfall stations of the Indian Peninsula. Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society, 106, 873-886.
  24. Gan, T. Y. (1998). Hydroclimatic trends and possible climatic warming in the Canadian Prairies. Water Resources Research, 34, 3009-3015.
  25. Ghayor, H. A., Masoudian, S. A., Azadi, M., & Nouri, H. (2012). Temporal and spatial analysis of precipitation events on the southern shores of Caspian. Geographical Research Quarterly, 100, 17-34. [In Persian].
  26. Gibbons, J. D., & Chakraborti, S. (2011). Nonparametric Statistical Inference. In M. Lovric (Ed.), International Encyclopedia of Statistical Science (pp. 977-979). Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg.
  27. Hamidianpour, M., Alijani, B., & Sadeghi, A. (2011). Identifying synoptic patterns of heavy rains in northeast Iran. Geographical Studies of Arid Regions, 1, 1-16. [In Persian].
  28. Hejazizadeh, Z., & Fatahi, I. (2007). Synoptic analysis of Iran's winter rainfall. Journal of Geography, 3, 89-107. [In Persian].
  29. Hirsch, R., Slack, J., & Smith, R. (1982). Techniques of Trend Analysis for Monthly Water Quality Data. Water Resources Research, 18, 107-121.
  30. Hoerling, M. P., Hurrell, J. W., & Xu, T. (2001). Tropical origins for recent North Atlantic. Climate change Science, 292(5514), 90-92.
  31. Horton, D. E., Johnson, N. C., Singh, D., Swain, D. L., Rajaratnam, B., & Diffenbaugh, N. S. (2015). Contribution of changes in atmospheric circulation patterns to extreme temperature trends. Nature, 522(7557), 465-469.
  32. HUTH, R. (1996). AN INTERCOMPARISON OF COMPUTER-ASSISTED CIRCULATION CLASSIFICATION METHODS. International Journal of Climatology, 16(8), 893-922.
  33. Jolliffe, I. T. (2002) Principal Component Analysis. New York, USA.
  34. Kalkstein, L. S., Sheridan, S. C., & Graybeal, D. Y. (1998). A determination of character and frequency changes in air masses using a spatial synoptic classification. International Journal of Climatology, 18(11), 1223-1236.
  35. Lolis, C. J., Kotsias, G., & Bartzokas, A. (2018). Objective Definition of Climatologically Homogeneous Areas in the Southern Balkans Based on the ERA5 Data Set. Climate, 6(4).1-12.
  36. Marsh, G. E. (2007). Climate Change: The Sun’s Role.
  37. Masoudian, Seyyed Abulfazl. (1385). 30-year study of circulation patterns in the middle level of Iran's atmosphere. Journal of Geography and Regional Development, 7, 33-51. [In Persian].
  38. Rasouli, A. A., Babaian, I., Qaemi, H., & Zavarreza, P. (2011). Analysis of time series of central pressure of synoptic patterns affecting seasonal rainfall in Iran. Geography and Development, 27, 77-88. [In Persian].
  39. Raziei, T., Azizi, Q., Mohammadi, H., & Khoshakhlaq, F. (2011). Daily patterns of winter atmospheric circulation at 500 hPa over Iran and the Middle East. Natural Geography Research, 74, 17-34. [In Persian].
  40. Richman, M. B. (1981). Obliquely Rotated Principal Components: An Improved Meteorological MapTyping Technique?. Journal of Applied Meteorology and Climatology, 20(10), 1145-1159.
  41. Romero, R., Sumner, G., Ramis, C., & Genovés, A. (1999). A classification of the atmospheric circulation patterns producing significant daily rainfall in the Spanish Mediterranean area. International Journal of Climatology, 19(7), 765-785.
  42. Santos, J. A., Corte-Real, J., & Leite, S. M. (2005). Weather regimes and their connection to the winter rainfall in Portugal. International Journal of Climatology, 25(1), 33-50.
  43. Seibert, P., Frank, A., and Formayer, H. (2007) Synoptic and regional patterns of heavy precipitation in Austria. Theoretical and Applied Climatology 87, 139-153.
  44. They have, M. (2013). Identifying changes in altitude, altitude and sea level pressure of dominant atmospheric circulation patterns affecting the climate of Iran. Natural Geography Research, 46(3), 374-349. [In Persian].
  45. Vicente-Serrano, S., & López-Moreno, J. I. (2006). The influence of atmospheric circulation at different spatial scales on winter drought variability through a Semi-Arid Climatic Gradient in Northeast Spain. International Journal of Climatology, 26, 1-12
  46. (2019). WMO Statement on the State of the Global Climate in 2018. World Meteorological Organization, 2019 WMO- No. 1233,P.6.
  47. Yarnal, B. (1994). Synoptic Climatology in Environmental Analysis: A Primer. London: Belhaven Press.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 328
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 331





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب