پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,692 |
| تعداد مقالات | 72,237 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,207,910 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,036,212 |
تصویر پردازی هنری در شعر حسین بن ضحاک (بررسی موردی خمریات) | ||
| پژوهش‌نامه نقد ادبی و بلاغت | ||
| دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 26، شهریور 1401، صفحه 83-100 اصل مقاله (493.06 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2022.342234.1838 | ||
| نویسندگان | ||
| محسن محمدی* 1؛ محمد ابراهیم خلیفه شوشتری2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. | ||
| 2زبان و ادبیات عربی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی تهران ایران | ||
| چکیده | ||
| تصویر‌پردازی که تجلی اندیشه و احساسات درونی شاعر است، در نقد ادبی، جایگاه ویژه‌ای دارد و آن از ارکان اصلی یک اثر ادبی است. تصاویر ادبی در عصر عباسی از جایگاه والایی برخوردار بوده، زیرا اشعار، از تصاویر ادبی زنده و پویایی که با حیات عصر پیوند خورده بود، سرشار است. حسین بن ضحاک، ملقّب به خلیع، از شعرای ایرانی‌تبار و عربی سرای عصر عباسی اول بود که به تأسی از فرهنگ ایران باستان و یونان، توانست با استفاده از تصاویر بدیع به ابداع در شیوه بیان بپردازد. این ابداعات که از گستردگی خیال و احساس عمیق و تراکم تصویری برخوردار است، حضور بارزی در تصویر‌پردازی‌های شاعر دارد. در پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی، بلاغت تصویر در خمریات حسین بن ضحاک مورد بررسی قرار گرفته است، نتایج پژوهش حاکی از آن است که حسین بن ضحاک با استفاده از تصاویری مانند: استعاره، تشبیه و تشخیص که نقش بارزی در تصویرآفرینی‌های شعری او دارند، توانسته با نوآوری و بهره‌گیری از جنبه‌های بصری و وهمی و با استفاده از طبیعت جامد و متحرک، تصاویر زنده و پویایی از خمر ارائه نماید و بی‌آنکه به تکلف و تصنع بگراید، احساسات حقیقی خود را به مخاطب منتقل نماید. گویی که خمر در شعر شاعر، تصویری از زندگی و زندگی چیزی جز خمر نیست، در‌حقیقت خمر، تصویری از آغاز بی انتها در شعر شاعر است که به معنویات و نورالأنوار ختم می شود، ویژگی بارزی که در شعر شعرای دیگر چندان مشهود نیست؛ زیرا تصاویر خمری در اشعار شعرای عباسی بیشتر به محسوسات و لذت و کام‌جویی حاصل از آن خلاصه شده است و از حقایق روحانی و ماورایی تهی است. بنابراین با توجه به اینکه حسین بن ضحاک به دقت و با نوآوری در بیان شعری، توانسته نقش‌آفرینی کند و خمر را با جلوه‌های معنوی و روحانی پیوند بزند و تصاویر ادبی متفاوتی را خلق نماید، قابل توجه است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تصویر؛ خمریات؛ تشخیص؛ تشبیه؛ استعاره؛ حسین بن ضحاک | ||
| مراجع | ||
|
ابونواس، الحسن بن هانی (1992)، دیوان، تحقیق أحمد عبد المجید الغزالی، آصاف، دارالکتاب العربی.
ـــــــــــــــ (2010)، دیوان تحقیق الصولی، بیروت، دارالکتاب العربی.
أصفهانی، أبوالفرج (1992)، الأغانی، ج 7، بیروت، دارالکتُب العلمیّه.
أعلمی الحائری (1983)، دائرة المعارف الشیعیة العامة، بیروت، مؤسّسة الأعلمی.
الامین، وهاب‌سعید (1980)، «شعر لسان الدین و خَصائصه الفنیة»، رسالة ماجیستر مقدمة إلی کلیة الآداب، القاهرة، جامعة الأزهر.
آذرنوش، آذرتاش (1385)، فرهنگ معاصر عربی-فارسی، تهران، نشر نی.
ـــــــــــــــ (1393)، «حسین بن ضحاک»، دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر محمدکاظم موسوی بجنوردی، ج3، تهران، مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی.
باقراللامی، خالدلفتة (1424)، «مُستویات الصّورة الفنیة فی شعر ابن خاتمة الأنصاری»، أم‌القری لعلوم الشریعة و اللغة العربیة و آدابها، العدد 27، جمادی الثانیة، ص37.
پورنامداریان، تقی (1390)، سفر در مه، ج3، تهران، سخن.
جاحظ، ابوعمرو (1987)، کتاب الحیوان، حقّقه عبدالسلام محمدهارون، ج 1، الطبعة الثالثة، بیروت، دارالنّفانس.
جرجی زیدان (1936)، تاریخ الآداب اللغة العربیة، المجلّد الثانی، بیروت، دار مکتبة الحیاة.
الحدری، مصطفی (1408م). "فائت أشعار الخلیع" مجلة اللغة العربیة الأردنی، العدد35، 358-359.
الرباعی، عبدالقاهر (1974)، الصّورة الفنیة فی شعر أبی تمام، إربد، جامعة الیرموک.
شوقی‌ریاض، أحمد (1972)، الحسین بن الضحاک حیاته و شعره، قاهرة، المجلس الأعلی لرعایة الفنون و الآداب.
صالح، بشری موسی (1994)، الصورة الشعریة، دمشق، مرکز الثقافی العربی.
الضحاک، الحسین ( 2005 )، دیوان، تحقیق جلیل العطیة، بغداد، لمنشورات الجمل.
الطرابلسی، محمدالهادی (1981)،خصائص الأسلوب فی الشوقیات، تونس، المطبعة الرسمیة.
عبدالله، محمدحسن (1119م)، الصّورة و البناء الشعریة، القاهرة، دارالمعارف.
العذاری، عقیل (2000)، «دراسة تحلیلیة فی شعر الخلیع»، جامعة کربلاء العلمیة، ج6، ش 1، 78-79
فتوحی، محمود (1386)، بلاغت تصویر، تهران، سخن.
فروزانفر، بدیع‌الزمان (1376)، «معانی و بیان»، به کوشش دبیر سیاقی، ضمیمه نامه فرهنگستان زبان، ش 3، 9-10.
حسین، محمد محمد (1972)، أسالیب الصناعة فی شعر الخمر و الأسفار، بیروت، دار النهضة العربیة. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 233 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 292 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب