پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,533 |
| تعداد مقالات | 70,508 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,128,309 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,235,656 |
تحلیل داستان"سگ ولگرد" بارویکرد تبارشناسانه از مفهوم الیناسیون (از خود بیگانگی) | ||
| پژوهش‌نامه نقد ادبی و بلاغت | ||
| دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 26، شهریور 1401، صفحه 121-142 اصل مقاله (529.31 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2021.334769.1772 | ||
| نویسندگان | ||
| رقیه هاشمی* 1؛ غلامرضا پیروز2 | ||
| 1دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مفهوم ازخودبیگانگی(الیناسیون)گفتمان غالب عصر مدرنیته وخصیصۀ انسان دوران معاصر است. این پدیده نه به آن معنایی که در غرب مطرح شد، بلکه با توجه به تقابل سنت و تجدد،به ویژه در عصر پهلوی، می‌تواند با جریان شبه مدرنیته ارتباط معنا‌داری داشته باشد؛ بنابراین،ازخودبیگانگیِ سوژۀ انسانیرا که هدایت به عنوان نمایندۀ قشر روشنفکربه ترسیم آن می‌پردازد تا حد زیادی باید در مدرنیزاسیون عقیم و ناقص درایران جستجو کرد. صادق هدایت که متأثر از جریان مدرنیسم وداستان‌نویسی مدرن غربی است،به انحای مختلف در آثار خویش به بازتاب بی‌خویشتنی شخصیت‌های داستانی می‌پردازد که گاه نمود عینی از بی‌خویشتنی شخصیت خود نویسنده‌اند؛همچنان که داستان سگ ولگرد شرح ازخودبیگانگی سوژه به مثابۀ انسان در رویارویی با جهان پیرامون خویش است و نظام ارزشی داستان،مخاطب را به جهانی فراتر از جهان زیستی"پات" سوق می‌دهد. مقالۀ پیش‌رو، سگ ولگرد را که در قالب داستانی نمادین نمایش داده می‌شود، بر اساس مفهوم تاریخی ازخودبیگانگی تحلیل می‌کند و ماجرای ازخودبیگانگی انسان شبه مدرن ایرانی (هدایت) را نشان می‌دهد. اما ارائه تعاریف و مؤلفه‌های متفاوت از مفهوم بیگانگی از سوی صاحبان نظریه باعث شده تعریف جامع و یکَّه‌ای از آن وجود نداشته باشد، همین مسئله در نگاه اول ما را با نوعی نگاه انتقادی نسبت به سیال بودن و چند معنایی این مفهوم روبه‌رو می‌کند، بنابراین لزوم تکیه بر یک رویکرد همه‌جانبه‌نگر که بتواند میان مرزهای مختلف فلسفی، روان‌شناختی و جامعه‌شناختی قرابت ایجاد کند ضروری به نظر می‌رسید. با توجه به چندوجهی و سیال بودن این مفهوم سعی بر آن است بر اساس تبارشناسی واژه و سیر تاریخی و تکوینی آن از میان نظریات و آموزه‌های موجود به الگوی تقریباً منسجم و متمرکزی نایل شویم. چنین امری محقق نمی‌شد جز در سایه رویکرد تبارشناسانه که بتواند تعاریف و نظریه‌های موجود را در حوزه‌ای مشترک و قابل استناد تجمیع نماید. بنابراین پژوهش موردنظر پس از تبیین پدیدۀ الیناسیون بر اساس تبارشناسی این مفهوم در آرای هگل، فوئر باخ، مارکس و فروم، با توجه به استعاره‌هایی چون: «قدرت و ایدئولوژی»، «هویت» و «دیگری» نظام روایی داستان و شخصیت پات را درسه سطحِ وحدت و یگانگی، بیگانگی و رهایی از بیگانگی بررسی می‌کند و با توجه به تحلیل داستان، به این نتیجه می‌رسد که هجرت و ازخودبیگانگی در داستان سگ ولگرد نقش یک موضوع مشخص را پیدا می‌کند؛ آنچه که برای هدایت کارکرد سیستم فلسفی- روانی و اجتماعی را داردو او در برابر قدرت از خود بیگانه‌کننده که علیه زندگی فردی و اجتماعی اعمال می‌شود، مقاومتی را سازمان می‌دهدکه این مسئله بیانگر مفهوم مهمی در اندیشۀ فوکو است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ازخودبیگانگی؛ سگ ولگرد؛ تبارشناسی؛ هویت و دیگری؛ ایدئولوژی و قدرت | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، بابک(1373)، مدرنیته و اندیشۀ انتقادی، تهران، مرکز.
ــــــــــــــــ (1377)، معمای مدرنیته، تهران، مرکز.
حسام‌قاضی، روژان (1393)، «مدرنیسم توسعه نیافتگی و ازخودبیگانگی طبقۀ متوسط جدید در ایران بعد از انقلاب»، جامعه‌پژوهی فرهنگی، سال 5،ش 4،21-44 .
حیدری،آرش(1391)،«فروید وآلتوسر: جنبه‌های جامعه‌شناختی روا‌ن‌کاوی»،جامعهشناسی ایران، سال13، ش 3، 24-3.
زرشناس، شهریار (1388)، جستارهایی در ادبیات داستانی معاصر، چ 2، تهران، کانون اندیشۀ جوان.
شریفی ولدانی، غلامحسین و محمد چهارمحالی (1393)، «بازتاب اسطوره در سگ ولگرد»، ادب و زبان، سال 17، ش 36، 233-255.
شولتز، دوان(1383)، نظریه‌های شخصیت، ترجمۀ یحیی سیدمحمدی، چ 5، تهران، ویرایش.
فتحی، حسین (1390)، «نشانه‌شناسی مرکززدایی و انزوای سوژه در داستان سگ ولگرد»، ادب‌پژوهی ، ش 14، 83-96.
فروم،اریک (1357)، جامعۀ سالم، ترجمۀ اکبر تبریزی، تهران، کتابخانۀ بهجت.
ـــــــــــــــ (1387)، گریز از آزادی، ترجمۀعزت‌الله فولادوند، چ 12، تهران، مروارید.
فوئر، لوئیز (1374)، «سابقۀ مفهوم ازخودبیگانگی»، ترجمۀ محمدرضا پیروزکار، نامۀ علوم اجتماعی، ش2، 5-27.
فوئرباخ، لودویک (1388)، اصول فلسفۀ آینده، ترجمۀ امین قضائی، تهران، چشمه.
فوکو، میشل (1388)، دیرینه‌شناسی دانش، ترجمۀ عبدالقادر سواری، تهران، گام نو.
کرایب، یان (1382)، نظریۀ اجتماعی کلاسیک: مقدمه‌ای بر اندیشۀ ماکس وبر، دورکیم و زیمل، ترجمۀ شهناز مسماپرست، تهران، آگه.
کوپر، دیویدئی (1377)، «فرانوگرایی وچالش‌های فلسفی معاصر»، ترجمۀ حسینعلی نوذری، گفتمان، ش 1، 54- 170.
لوویت،کارل (1386)، از هگل تا نیچه، ترجمۀ حسن مرتضوی، مشهد، نیکا.
مارکس،کارل (1387)، دست‌نوشته‌های اقتصادی و فلسفی1844، ترجمۀحسن مرتضوی، تهران، آگه.
محسنی تبریزی، علیرضا (1370)، «بیگانگی و مفهوم‌سازی و گروه‌بندی تئوری‌ها درحوزه‌های جامعهشناسی و روان‌‌شناسی»، نامۀ علوم اجتماعی، ش 2، 25-73.
مکاریک، ایرناریما (1384)، دانش‌نامۀ نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران، آگه.
موسوی، کاظم و فاطمه همایون (1388)، «اگزیستانسیالیسم هدایت و بن‌بست نوستالژی در سگ ولگرد»، ادب‌پژوهی، ش 10، 137-156.
نصری، عبدالله (1363)، فلسفۀ آفرینش، تهران، دانشگاه علامه طباطبائی.
نوذری، حسینعلی (1379)، صورت‌بندی مدرنیته و پست‌‌‌مدرنیته؛ بسترهای تکوین تاریخی و زمینه‌های تکامل اجتماعی، تهران، نقش جهان.
وود، آلن (1387)، کارل مارکس، ترجمۀ شهناز مسماپرست، تهران، ققنوس.
هدایت، صادق (1342)، سگ ولگرد، چ 7، تهران، امیر کبیر.
هگل، گئورگ ویلهلم فردریش (1381)، عقل در تاریخ، ترجمۀ حمید عنایت، چ 2، تهران، شفیعی.
همایون کاتوزیان، محمدعلی (1382)، «سگ ولگرد هدایت»، ایران‌شناسی، سال 15، ش 57، 74-84.
Althusser, L. (1979), Lenin and philosophy and other essays,New York, monthiy review. ــــــــــــــــــــ Arthur, C. (1986), Dialectics of Lobur,marx and his Relation toHegel, oxford, Basil Blackwell. Blauner, R. (1964), Alienation and Freedom, Chicago, university of Chicago. Fax, N. F. (2003), the new Sartre: ExplorationsIn postmodernism, continuum in ternational publishing group. Feuerwerker, Y. T. M. (2020), Ideology, power, text ,Kalifornia, Stanford university. FouCoult, M. (1978), The history of Sextuality, Vol.I.ax Introduction Tr,Robert Hurley,Hormon. Fuerbach,L. (1989), The essence of christianity,Translated by George Elliot, New York, Prometheus Books. Homayoon Katooziyan,Mohammad ali (2003),“Sage velgarde Hedayat”, Iranshenasi, Vol 15, No 57, 74- 84. Jaeggi, R. (2014), Alienation, New York, Columbia University Mohseniye Tabrizi, Alireza (1991), “Biganegi va Mafhoomsazi va Goroohbandiye Teoriha Dar Hozehaye Jameeshenasi va Ravanshenasi”, Nameye Oloome Ejtemai, No 2, Pp25-37. Moosavi,kazem & Homayoon,Fatemeh(2009),“Existansialisme Hedayat va Bonbaste Nostalesiy Dar Sage velgard”, Adab Pasioohi , No 10, 137- 156. Rasche,A & Chia, R.(2009), “Researching strategy practices: a genealogical social theory perspective”, Organization studies, 30(7), 713-734. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 348 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 262 |
||