پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,037 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,511,958 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,774,497 |
مفهوم‌سازی استعاری خودستاییهای خاقانی بر اساس نظریۀ استعارۀ مفهومی | ||
| پژوهش‌نامه نقد ادبی و بلاغت | ||
| دوره 11، شماره 4 - شماره پیاپی 28، اسفند 1401، صفحه 85-107 اصل مقاله (596.65 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2022.347517.1873 | ||
| نویسندگان | ||
| مریم منوچهری* 1؛ اسماعیل شفق2 | ||
| 1دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران. | ||
| 2دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| خاقانی شاعری است خودستا؛ به‌طوری‌که کمتر شعری را میتوان یافت که او سخن از برتری خود نگفته باشد. یکی از دلایل خودستاییهای خاقانی را عقدۀ حقارت بیان کرده‌اند. در روزگاران گذشته، سطح اجتماعی و اقتصادی خانواده در تعیین جایگاه افراد در جامعه، مؤثر بوده است. از آنجا که خاقانی خانواده‌ای ثروتمند نداشته مورد بی‌توجهی واقع می‌شده است؛ بنابراین یکی از دلایل خودشیفتگی او، عقده حقارت است. دلیل دیگر، وجود رقیبانی است که از شاعر بدگویی میکردهاند در نتیجه شاعر مجبور به بیان شایستگیهای خود بوده است. نظریۀ استعارۀ مفهومی که با آراء لیکاف و جانسون آغاز شد، ثابت کرد که استعاره در تفکر نیز نمود مییابد. نظام مفهومی که بر اساس آن میاندیشیم و عمل می‌کنیم ماهیتی استعاری دارد. محیط زندگی، حوادث زندگی، تجربه، فرهنگ و غیره بر افکار و احساسات انسان تأثیر گذاشته در کلام او منعکس میشود؛ بنابراین با مطالعه آثار یک شاعر یا نویسنده میتوان به اندیشه‌های آن شاعر یا نویسنده دست یافت. در این پژوهش که به شیوه توصیفی- تحلیلی انجام شده است، ضمن معرفی نظریۀ استعارۀ مفهومی، نگاشت‌های استعاری مربوط به خودستایی استخراج شده است. شاعر برای عینی کردن مفاهیم مربوط به خودستایی از مفاهیم حوزههای زیر به ترتیب بسامد بهره گرفته است: مفاهیم حوزۀ خانواده و نظام اجتماعی (31 مورد)، پادشاهی (۱9 مورد)، طبیعت (۱6 مورد)، حوزۀ دین (15 مورد)، حوزۀ نجوم (4 مورد)، حوزۀ پزشکی (4 مورد)، حوزۀ پیشهوری (4 مورد) و ... . | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خاقانی؛ قصیده؛ استعاره؛ خودستایی؛ استعارۀ مفهومی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن مجید.
بهنامفر، محمد (1389)، خاقان اقلیم سخن (بررسی عناصر فرهنگ عامه در قصاید خاقانی)، بیرجند، قهستان.
بهنامفر، محمد و زینب طلایی (1393)، «تحلیل روان‌شناختی خودستاییهای خاقانی بر مبنای دیدگاه کارن هورنای»، ادب غنایی، س 12، ش 22، 69-92.
پورابراهیم، شیرین و همکاران (1392)، «بررسی معنی‌شناختی مکانی‌شدگی مفاهیم انتزاعی در زبان قرآن»، نثرپژوهی ادب فارسی، س 16، ش 4، 107– 124.
پورسینا، محمدرضا (1395)، معناشناسی شناختی کلام الهی در قرآن، رسالۀ دکتری، دانشگاه قرآن و حدیث.
سلیمانی یزدی، سجاد (1395)، «خاقانی و شکسپیر از نظر مفهومی استعارهای»، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی.
حسینی، سیدمطهره (1396)، «استعارۀ مفهومی رحمت الهی در قرآن کریم»، ذهن، ش 69، 27–52.
دشتی، علی (1364)، خاقانی شاعری دیرآشنا، تهران، اساطیر.
دریکوند، عصمت، ذوالفقار علامی و محبوبه مباشری (1399)، «استعارههای مفهومی خشم در دیوان خاقانی»، متن‌پژوهی ادبی، دورۀ 26، ش 94، 35-64.
راسخ مهند، محمد (1394)، درآمدی بر زبانشناسی شناختی: نظریه‌ها و مفاهیم، چ 5، تهران، سمت.
زمرّدی، حمیرا، مهدی حیدری و آرش دولت‌آبادی (1393)، «فعل ربطی چیستی، ساخت‌ها و فرایندهای آن»، رشد آموزش زبان و ادب فارسی، ش 109، 54ـ57.
عباسی، محمود، حسین صادقی و جواد شیروانی (1395)، «بررسی انواع استعاره در غزلیات حافظ شیرازی بر مبنای زبانشناسی شناختی»، علوم ادبی، س 6، ش 8، 73 – 92.
علی بیگی، وحید، محمدامیر عبیدی‌نیا و علیرضا مظفری (1399)، «کارکرد استعاره در شعر خاقانی بر اساس نظریۀ زبانشناسی شناختی(لیکاف و جانسون)»، بلاغت کاربردی و نقد ادبی، دورۀ 5، ش 1، 137-148.
کزازی، میرجلال الدین (1387)، سوزن عیسی (گزارش چامه ترسایی خاقانی شروانی)، چ 2، تبریز، آیدین.
کوچش، زلتن (1393)، مقدمه‌ای کاربردی بر استعاره، ترجمۀ شیرین پورابراهیم، تهران، سمت.
گیررتس، دیرک (1393)، نظریههای معنی شناسی واژگانی، ترجمۀ کوروش صفوی، تهران، علمی.
لیکاف، جرج و مارک جانسون (1396)، استعاره‌هایی که باور داریم، ترجمۀ راحله گندمکار، تهران، علمی.
چهرقانی، رسول (1382)، «نارسیسیسم یا خودشیفتگی در شعر خاقانی»، آموزش زبان و ادب فارسی، س 17،ش 68، 45–49.
صفوی، کورش (1392)، درآمدی بر معنی‌شناسی، چ 5، تهران، سورۀ مهر.
فضائلی، مریم و شیما ابراهیمی (1393)، «بررسی استعارۀ مفهومی احساس غم در شعر مسعود سعد سلمان»، مطالعات زبان و ادبیات غنایی، س 4، ش 13، 65 – 80.
ماهیار، عباس (1385)، سحر بیان خاقانی، کرج، جام گل.
ــــــــــــ (1388)، مالک ملک سخن (شرح قصاید خاقانی)، تهران، سخن.
یگانه، فاطمه و آزیتا افراشی (1395)، «استعارههای جهتی در قرآن با رویکرد شناختی»، جستارهای زبانی، ش 33، 193ـ216. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 278 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 289 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب