تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,495 |
تعداد مقالات | 70,192 |
تعداد مشاهده مقاله | 123,356,624 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,577,347 |
هویت کوروش بزرگ در تاریخنگاری ساسانیان ؛ شخصیتهایی با این نام در مرزهای ایرانشهر | ||
پژوهشهای علوم تاریخی | ||
دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 30، شهریور 1401، صفحه 86-109 اصل مقاله (4.04 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhss.2022.335707.473519 | ||
نویسندگان | ||
سورنا فیروزی* 1؛ آرزو رسولی طالقانی2 | ||
1دانشجوی باستان شناسی گرایش دوره تاریخی دانشگاه مازندران | ||
2استادیار گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی | ||
چکیده | ||
پیرو محتوای متون پهلوی ساسانی (فارسی میانه) و بازتاب میراث اطلاعات آنها در تاریخنگاری دوره اسلامی، امروزه این اتفاق نظر وجود دارد که دستکم از روزگار ساسانی تا عصر مطالعات نوین، کوروش بزرگ هخامنشی آنگونه که هویت تاریخیاش مطابق با سندهای باستانشناختی و منابع مکتوب وصف شده، مورد شناخت دربار و جامعه ساسانی نبوده است. این که آیا علت این مساله جریان طبیعی گذشت زمان و از میان رفتن قدرت قرائت خطوط پیشین و یا از دست رفتن دادههای مکتوب بوده است یا یک تصمیم قهری، یکی از بحثهای مقاله پیشرو است. این پژوهش، ابتدا به بررسی بعدی ممکن و مستند از تحولات اطلاعات تاریخی پیشین به دوره ساسانی میپردازد و سپس، به این مسئله میپردازد که چه نشانههایی از شناخت و نبود شناخت از کوروش بزرگ در روزگار ساسانیان قابل پیگیری است. در این نوشته دیده شد که از حدود مرزهای غربی شاهنشاهی ساسانی، شواهدی در دستاند که نشان میدهند شناخت مستند از سیما و هویت کوروش به همان شکل تاریخیاش وجود داشته است. این که به چه علت و به چه نحوی بخشی از اطلاعات تاریخی مرتبط با روزگار هخامنشی و به ویژه عصر کوروش بزرگ، از روند تاریخنگاری درباری در روزگار اولیه ساسانی کنار گذاشته شد، پایه بنیادین مطالعه پیشروست. | ||
کلیدواژهها | ||
کوروش؛ ساسانیان؛ اردشیر بابکان؛ موسی خورنی؛ ادسا؛ فرهنگ یاز II | ||
مراجع | ||
منابع
ابن العبری، غریغوریوس بن هارون. مختصر تاریخ الدول. ترجمه عبدالمحمد آیتی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. ۱۳۷۷.
بابادی، امین و آرزو رسولی. هخامنشیان در شاهنامه و روایت ملی. پژوهشنامه اد بحماسی. سال هفدهم. شماره اول. پیاپی۳۱. بهار و تابستان. ۸۹- 122. 1400.
بلعمی، ابوعلی.تاریخ بلعمی. ترجمه و تصحیح محمدتقی بهار و محمد پروین گنابادی. تهران: هرمس. ۱۳۸۶.
بندهش، ترجمه مهرداد بهار. چاپ دوم. تهران: توس. ۱۳۸۰.
بیرونی، ابوریحان. آثار الباقیه. ترجمه اکبر دانا سرشت. تهران: ابن سینا.1352.
تورات (کتاب مقدس). نسخه ترجمه بروس. رابرت. اوهانس.کاراپت. ۱۸۹۵ میلادی.
دریایی، تورج. ناگفتههای امپراتوری ساسانیان. ترجمه آهنگ حقانی و محمود فاضلی بیرجندی. تهران. بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه. ۱۳۹۲.
اصفهانی، حمزه (حمزه بن حسن). تاریخ پیامبران و شاهان (سنی ملوک الارض و الانبیا). ترجمه جعفر شعار. تهران: بنیاد فرهنگ ایران. ۱۳۴۶.
ثعالبی، ابومنصور عبدالمک بن محمد. تاریخ (غرر اخبار ملوکالفرس و سیرهم). پاره نخست: ایران باستان. پیشگفتار و ترجمه محمدفضائلی. همراه با ترجمه مقدم زُتنبرگ و دیباچه مجتبی مینویی. تهران.نقره. ۱۳۶۸.
خالقی مطلق، جلال. «کیخسرو و کوروش». ایرانشناسی. سال هفتم. بهار. شماره۲۵. -۱۵۸ 170. 1374.
خلاصه فوتیوس (خلاصهی تاریخ کتسیاس. از کورش تا اردشیر) . ترجمه کامیاب خلیلی. تهران: نشر کارنگ. ۱۳۸۰.
خورنی، موسی.تاریخ ارمنیان. ترجمه ادیک باغداساریان. تهران: مولف. ۱۳۸۰.
دینکرد هفتم. ترجمه محمدتقی راشدمحصل.تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. ۱۳۸۹.
شهبازی، علیرضا. تاریخچه ایده ایران. تولد امپراطوری پارس. به کوشش وستا سرخوش کرتیس و سارا استوارت. ترجمه علیرضا کالنتریان. تهران: بهزاد. ۱۸۷- 214. ۱۳۹۲.
شهبازی، علیرضا. تاریخ ساسانیان. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. ۱۳۸۹.
شهبازی، علیرضا. «ادعاینخستین پادشاهان ساسانی نسبت به میراث هخامنشیان». ترجمه محمدحیدرزاده و کلثوم غضنفری. تاریخپژوهی. شماره ۷۱. 181-۲۰۲. 1396.
گردیزی، ابوسعید عبدالحیّ ابن ضحاک ابن محمود.تاریخ (زین الاخبار). به تصحیح عبدالحی حبیبی. تهران: دنیای کتاب. ۱۳۶۳.
گزنفون، کورشنامه. ترجمهی رضا مشایخی. چاپ پنجم. تهران: علمی و فرهنگی. ۱۳۸۴.
گزیدههای زادسپرم. ترجمهمحمدتقی راشد محصل. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. ۱۳۶۶.
فردوسی، ابوالقاسم. شاهنامه. به کوشش سعید حمیدیان.چاپ هفتم. تهران: نشر قطره. ۱۳۸۵.
طبری، محمدبن جریر. تاریخ طبری. ترجمه ابوالقاسم پاینده. جلدهای یکم و دوم. تهران: نشر بنیاد فرهنگ ایران. ۱۳۵۳.
فیروزی، سورنا. «گاهنگاری دودمان پیشدادی و کیانی از روزگار منوچهر در عصر آهن فلات ایران». تاریخاندیش. زمستان و بهار .سال دوم. شماره ۶. 41-۶۴. ۱۳۹۹.
فیروزی، سورنا. مهرآفرین رضا. موسوی حاجی. سید رسول و نیکلاس بروفکا. (1401). «واکاوی یک اسطوره در شواهد میدانی؛ باستانشناسی اساطیر و الغتپه». پژوهشنامه خراسان بزرگ. پذیرش شده. زیر چاپ.
مستوفی قزوینی، حمدالله. تاریخ گزیده. به کوشش عبدالحسین نوایی. چاپ سوم. تهران: امیرکبیر. ۱۳۶۴.
مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین.مروج الذهب و معادن الجوهر. ترجمه ابوالقاسم پاینده. چاپ سوم. تهران: علمی و فرهنگی. ۱۳۶۵.
مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین. التنبیه و الاشراف. ترجمه ابوالقاسم پاینده. چاپ سوم. تهران: علمی و فرهنگی. ۱۳۸۶.
یارشاطر، احسان. «آیا ساسانیان وارث هخامنشیان بودند؟». ترجمه آذردخت جلیلیان. جندیشاپور. سال یکم. شماره ۲. 176-۱۹۰. ۱۳۹۴.
AmmianusMarcellinus, The Roman history, book XVII, Version of the Loeb Classical Library edition, 1935. Available at (2021):
Boroffka, Nikolaus G. O.“Period of Yaz II: stages and chronology”, Bulletin of archeology, anthropology and ethnography, 1 (32), 2016
Boroffka, Nikolaus G. O.and Leonid M. Sverchkov.“The Yaz II and III pottery. Classification and Chronology viewed from Bandykhan, Southern Uzbekistan”, in: Pottery and Chronology of the Early Iron Age in Central Asia, edired by: Marfin Wagner, Warszawa: The Kazimierz Michalowski Foundation, 2013.
Bendezu-Sarmiento and Johanna Lhuillier.“Sine Sepulchro cultural complex of Transoxiana(between 1500 and the middle of the 1st Millennium BCE). Funerary Practices of the Iron Age in Southern Central Asia: Recent Work, old Data, and new Hypotheses", 203, AMIT,45, 2013.
Cameron George G., Persepolis treasury tablets, Oriental institute publication, Volume LXV, The Oriental institute of the University of Chicago, Illinois,1948.Cowper, B. Harris. The Journal of Sacred Literatioture and Biblical Record, Vol. V (New Series), London: Williams and Norgate, 1864.
Daryaee, Touraj. “On Forgetting Cyrus and Remembering Achaemenids in lateAntique Iran”, Cyrus the Great: Life and Lore, Edited by Rahim Shayegan, Boston and Washington D.C.: Ilex Foundation and the Center foe Hellenic Studies Trustees for Harvard University, 221-231,2018.
DioCassius, Roman history, Version of the Loeb Classical Library edition, 1924. Available at (2021):
https://penelope.uchicago.edu/Thayer/e/roman/texts/cassius_dio/80*.html
DiodorusSiculus, Library of History, Version of the Loeb Classical Library edition. available at (2021):
Eusebius,Chronicle, English translation version. Attalus organization. available at (2021):
http://www.attalus.org/translate/eusebius2.html#191
Garrison, Mark, B., and Margaret Cool Root. OIP 117. Seals on the Persepolis Fortification Tablets, Volume I: Images of Heroic Encounter, Part 1: Text. With Seal Inscription Readings by Charles E. Jones, Oriental institute publication, Volume 117, The Oriental institute of the University of Chicago, Illinois, 2001.Hallock, Richard, T.,Persepolis fortification tablets. (University ofChicago. Oriental Institute Publications, Volume XCII, The Oriental institute of the University of Chicago, Illinois, 1969.Herodian, History of the Roman Empire since the Death of Marcus Aurelius, book LXXX, available at (2021):
https://www.tertullian.org/fathers/herodian_06_book6.htm
Herodotus, (1920). The Histories, A Translation by A.D. Godley, Cambridge. Harvard University Press, available at (2021):https://catalog.perseus.org/catalog/urn:cts:greekLit:tlg0016.tlg001
Kent, Roland G., "The Oldest Old Persian",Journal of the American Oriental Society, Vol. 66, No. 3, 206-212, 1946.
Kent. Roland G.,Old Persian, Grammar, Texts, lexicon, New Haven, Connecticut: American Oriental Society, 1950.
Procopius, Of the Buildings of Justinian, A Translation by A. Stewart, Annotator: C. W. Wilson and Hayter Lewis, The Project Gutenberg eBook, Release Date: May 22, 2021, available at:
https://www.gutenberg.org/files/65404/65404-h/65404-h.htm#FNanchor_56
Van Dijk,Jan,J.A, VorläufigerBerichtüber die Ausgrabungen in Uruk-Warka 18, 53-60, 1962.
Yarshater, Ehsan, “Iranian Historical Tradition”, The Cambridge History of Iran, Volume 3/1, Cambridge: Cambridge University Press, 2006. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 952 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 699 |