پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,508,961 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,772,246 |
نسخه نفیس و قدیمی از تذکرةالشعرا در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران (دولتشاه سمرقندی، کتابت 7 رجب 893ق) | ||
| تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی | ||
| دوره 56، شماره 2، تیر 1401، صفحه 75-87 اصل مقاله (1.01 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlib.2022.341801.1606 | ||
| نویسنده | ||
| طاهره بزرگ زاده* | ||
| کارشناس نسخه شناسی و مرمت نسخ خطی، کتابخانه مرکزی و مرکزاسناد، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| سابقه و هدف: تذکرةالشعرا، تذکره‌ای عمومی است که در شرحال شاعران ایرانی و عرب نوشته شده است. نسخ زیادی از این کتاب در ایران و جهان وجود دارد که از نظر کارشناسان نسخه مشهد کتابت مؤلف است؛ اما با توجه به پختگی خط نستعلیق آن به نظر می‌رسد که نسخه شماره ۱۵۰۳۹ کتابخانه ملی قدمت بیشتری دارد. پژوهش‌های کمی که شاید بتوان گفت تنها یک تصحیح و چند مقاله مختصر درباره تذکرة الشعرا انجام شده است. یک نسخه از تذکره به کتابت 7 رجب 893 ه.ق. در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است. مقاله حاضر، این نسخه قدیمی را معرفی کرده و با تعدادی از نسخ دیگر همین کتابخانه مقایسه کوتاهی انجام می‌دهد. مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر بر اساس بررسی کیفی و تحلیل نگارش و زبان نسخه تذکرة‌الشعراست که با روش کتابخانه‌ای صورت گرفته است. یافته‌ها: این مقاله ساختار زبانی، واژگان و شیوه کتابت در نسخه 2468را معرفی و بررسی می‌کند. کتابت نسخه رسم حروف و کلمه در قرن ۹ را نشان می‌دهد. نسخه بدون افتادگی و نیمه مشکول بوده و اصالت و امانت متن بر اساس قدیمی‌ترین متن موجود حفظ شده و احتمال تصرف زبانی در این نسخه بسیار کم است. دولتشاه در تذکره شاعران را براساس دوران زندگی آنها تقسیم‌بندی کرده است. در شرح حال بعضی از آنها به توصیف مختصری بسنده کرده و بعضی را مفصل شرح داده است. نتیجه‌گیری: متن نسخه تقریبا یکدست و رسم حروف و کلمات در طول یک نسخه ثابت و به پختگی رسیده است. نگارش و محتوای متن به قدیمی‌ترین نسخه موجود که احتمالاً خط مؤلف است بسیار نزدیک است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نسخه خطی؛ تذکرةالشعرا؛ کتابت؛ انجامه؛ دولتشاه سمرقندی | ||
| مراجع | ||
|
اتکال، آزاده (1392). ویژگی‌های رسم الخطی کاتبان در آثار منظوم فارسی و بررسی چند اثر منظوم کتابت شده تا قرن هشت هجری قمری و ارائه پیشنهادهایی در جهت تدوین رسم الخط معیار برای شعر فارسی (پ)، بنیاد ایران شناسی. بزرگ‌زاده، طاهره (1392). ویژگی‌های کتابتی نسخ خطی شش قرن نخست اسلام ( نسخ فارسی) (پ)، بنیاد ایران شناسی. بزرگ‌زاده، طاهره (1395). معرفی و بررسی بخشی از متن نسخه المجلدالثانی من معانی کتاب الله، پیام بهارستان، 2(28)، بهار، محمدتقی ( ملک الشعرا) (1389). سبک شناسی. جلد 1و2و3. تهران: امیر کبیر. بیدکی، هادی (1394). بررسی انتقادی تصحیح تازه تذکرة الشعرا دولتشاه سمرقندی. گزارش میراث، 9(2)، 111- 114. درایتی مصطفی (1390). فهرستگان نسخ خطی ایران (فنخا)، جلد هفتم. تهران: کتابخانه ملی ایران. صادقی، علی اشرف (1380). مسائل تاریخی زبان فارسی (مجموعه مقالات). تهران: سخن. غلامی جلیسه، مجید (1391). شیوه آموزش خوشنویسی از گذشته تا قاجار، 11 فرشیدورد، خسرو (1352). دستور تاریخی زبان فارسی، پسوند ندا و فراوانی و تعجب و تحول آن در زبان فارسی، از 445 تا 452. قلیچ خانی حمید رضا (1387). کرونولوژی خوشنویسی ایران، پژوهشکده هنر، فرهنگستان هنر. گلچین معانی احمد (1348). تاریخ تذکره‌های فارسی، جلد دوم. تهران: دانشگاه تهران. مایل هروی، نجیب (1380). تاریخ نسخه‌پردازی و تصحیح انتقادی نسخه‌های خطی. تهران: کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. متینی، جلال (1346). رسم الخط فارسی در قرن پنجم هجری، دانشکده ادبیات مشهد، 3(2)، 159–205. (1348). تحول رسم الخط فارسی از قرن ششم تا سیزدهم. مجله دانشکده ادبیات مشهد، 3(3)، 135-162 ناتل خانلری (1388). دستور تاریخی زبان فارسی (به کوشش مستشار نیا، عفت). تهران: توس. نیساری سلیم (1374). دستور خط فارسی (پژوهشی درباره‌ی پیوستگی خط فارسی با زبان فارسی). سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. هاشمی مینا باد، حسن (1379). واژه نامه نسخه‌شناسی و کتاب‌پردازی (تذهیب، خط، صحافی، کاغذ، رنگ و مرکب،فارسی-انگلیسی). تهران: موسسه نشر فرهنگستان. فهرست نسخ خطی دانشگاه تهران، 1330 الی 1357، جلدهای 1، 2 ، 9، 16، 10، 17. نسخه تذکرة الشعرا شماره 2468، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران. نسخه تذکرة الشعرا شماره 2510، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران. نسخه تذکرة الشعرا شماره 7575، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران. نسخه تذکرة الشعرا شماره 8412، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران. نسخه تذکرة الشعرا شماره 2763، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران. نسخه تذکرة الشعرا شماره 9032، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران. نسخه تذکرة الشعرا شماره 1009( 171 مشکوة)،کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران. فهرست نسخ خطی کتابخانه ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد. References https://www.nlai.ir/manuscript http://manuscript.um.ac.ir | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 210 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 206 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب