پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,229 |
| تعداد مقالات | 67,744 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,087,420 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,832,994 |
کاربردِ نظریّۀ ادبی؛ نگاهی انتقادی به آراءِ کورش صفوی | ||
| ادب فارسی | ||
| دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 29، شهریور 1401، صفحه 23-40 اصل مقاله (950.24 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2022.333490.1987 | ||
| نویسنده | ||
| علیرضا محمّدی کله سر* | ||
| دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران | ||
| چکیده | ||
| بخشی از دیدگاه‌های کورش صفوی در آثارش، دربارۀ کاربرد نظریّه‌های ادبی در نقد است. وی با مرور و معرّفی نظریّه‌های مختلف ادبی و دسته‌بندی آنها بر اساس مقولاتِ شش‌گانۀ نظریّۀ ارتباطی یاکوبسن، بر ناکارآمدیشان در نقد ادبی تأکید کرده و بر همین اساس، نظریّه‌ای نیز برای نقد پیشنهاد داده است که از معیارهای مورد نظر او برای کارآمدی نظریّه برخوردار باشد. برخی از مهم‌ترین معیارهای صفوی برای کارآمدی یک نظریّه در نقد ادبی، عبارت‌اند از: علمی‌بودن، جامعیّت (پوشش‌دادن تمامی مؤلّفه‌های نظریّۀ ارتباطی یاکوبسن)، کاربرد داشتن در نقد انواع متون ادبی و غیرادبی و معیارهایی از این دست. در مقالۀ حاضر، با نگاهی به این مسائل و دیدگاه‌ها، به نقد روش‌شناختیِ آراء کورش صفوی دربارۀ کارآیی نظریّۀ ادبی در نقد پرداخته‌ایم. می‌توان گفت مهم‌ترین کاستی دیدگاه وی، تقلیل‌گرایی موجود در تلقّی او از کاربرد نظریّه است. این تقلیل‌گرایی، جنبه‌ها و پیامدهایی گوناگون دارد؛ از جمله فهم و معرّفی گزینشی نظریّه‌های ادبی، بی‌توجّهی به نقش فعّال و خلّاق منتقد در نقد ادبی، تمرکز بر تفسیر متون و چشم‌پوشی بر دیگر اهداف و گونه‌های نقد ادبی، بی‌توجّهی به گزینش متن، تأکید بر الگوهای برآمده از نظریّه‌های ادبی و نادیده‌‌گرفتن دیگر وجوه آنها، همگن‌پنداشتن نظریّهها و نگاه محدود به ترکیب نظریّهها. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نظریّۀ ادبی؛ نقد ادبی؛ کورش صفوی؛ خلاقیّت منتقد؛ روش‌شناسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Application of Literary Theory: A Critical View on Kourosh Safavi’s Opinions | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Alireza Mohammadi Kalesar | ||
| Associate Professor of Persian Language and Literature, Shahrekord University, Shahrekord, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Some parts of Kourosh Safavi’s views in his works, especially in the book Âshnâyi bâ Nazariye Adabi, are related to the application of literary theories in literary criticism. Reviewing various theories and categorizing them based upon the six elements of Jacobson’s communication theory, he has emphasized their inefficiencies in literary criticism and accordingly, he has proposed an efficiency theory for criticism. Some of his most important criteria for the efficiency of a critical theory are: scientificity, comprehensivity (covering all components of Jacobson’s communication theory), applicability in criticism of various texts, etc. In this article, I have examined these issues to criticize the methodology of Kourosh Safavi’s views about the efficiency of literary theory in criticism. It can be said that the most important defect of his view is the reductionism in the perception of the application of theory. This reductionism has different aspects and consequences: selective perception and introduction of literary theories, ignoring the role of the critic in literary criticism, focusing on interpreting texts and ignoring other types of literary criticism, ignoring text selection, emphasis on patterns abstracted from literary theories and ignoring their other various aspects of them, assuming the homogeneity of theories and having close view about the combination of theories. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Literary Theory, Literary Criticism, Kourosh Safavi, Critic’s Creativity, Methodology | ||
| مراجع | ||
|
اسکولز، رابرت (1383)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیّات، ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران، آگاه.
امنخانی، عیسی (1395)، «نقد نظریّهزدگی: کاربست نادرست نظریّهها با تأکید بر مقالات مربوط به آرای باختین»، پژوهش زبان و ادبیّات فارسی، ش 40، بهار، 155- 185.
ــــــــــــــ (1396)، «اقتدار نظریّه در پژوهشهای ادبی معاصر»، نقد ادبی، ش 56، تابستان ، 30-90.
آیخن باوم، بوریس (1385)، «نظریّۀ روش فرمال»، نظریّۀ ادبیّات: متنهایی از فرمالیستهای روس، ترجمۀ عاطفه طاهایی، تهران، اختران.
براون، ام. نیل و استوارت ام.کیلی (1394)، راهنمای تفکّر انتقادانه؛ پرسیدن سؤال‌های به‌جا، ترجمۀ کوروش کامیاب، ویراستۀ هومن پناهنده، تهران، مینوی خرد.
جاویدشاد، مهدی و علیرضا نیکویی (1398)، «نظریّه‌ستیزی و نئوپرگماتیسم در اندیشۀ استیون نپ و والتر بن مایکلز»، نقد ادبی، ش 46، تابستان، 91- 126.
سلدن، رامان (1372)، راهنمای نظریّۀ ادبی معاصر، ترجمۀ عبّاس مخبر، طرح نو، تهران.
صفوی، کورش (1398)، آشنایی با نظریّه‌های ادبی، علمی، تهران.
ــــــــــــــ (1397)، تعبیر متن، تهران، علمی.
ــــــــــــــ (1394)، آشنایی با نشانه‌شناسی ادبیّات، تهران، علمی.
ــــــــــــــ (1391)،آشنایی با زبانشناسی در مطالعات ادب فارسی، تهران، علمی.
ــــــــــــــ (1383)، از زبانشناسی به ادبیّات: شعر، تهران، علمی.
ــــــــــــــ (1373)، از زبانشناسی به ادبیّات: نظم، تهران، چشمه.
عمارتی مقدّم، داوود (1388)، «بحران نقد: تصادف نظریّه و متن»، نقد ادبی، ش 8، زمستان، 215-219.
کالر، جاناتان (1388)، بوطیقای ساختگرا: ساخت‌گرایی، زبانشناسی و مطالعات ادبی، ترجمۀ کوروش صفوی، تهران، مینوی خرد.
کوش، سلینا (1396)، اصول و مبانی تحلیل متون ادبی، ترجمۀ حسین پاینده، نیلوفر، تهران.
مارتین، والاس (1386)، نظریّه‌های روایت، ترجمۀ محمّد شهبا، تهران، هرمس.
محمّدی کله‌سر، علیرضا (1392)، «گزینش متن و روش‌شناسی مطالعات ادبی»، نقد ادبی، ش 23، پاییز، 37-58.
ریان، ماری لورا (1385)، «رمزگان روایی»، دانشنامۀ نظریّه‌های ادبی معاصر، ویراستۀ ایرنا ریما مکاریک، ترجمۀ مهران مهاجر و محمّد نبوی، تهران، آگاه.
یاکوبسون، رومن و کلود لوی ستروس (1379)، «گربه‌های شارل بودلر»، ترجمۀ مدیا کاشیگر، زیباشناخت، ش 2 و 3، تابستان، 227- 244.
Abrams, M. H. (1989), Doing with Texts: Essays in Criticism and Critical Theory, New York, W. W. Norton. Barthes, R. (1974), S/Z, trans by Richard Miller, Oxford, Blackwell. Bordwel, David (1989), Making Meaning: Inference and Rhetoric in the Interpretation of Cinema, London, Harvard University. Knapp, S. & Michaels, W.B. (1982). "Against Theory". Critical Inquiry. No. 8(4). pp. 723-742. Schmitz, T. A. (2007), Modern LiteraryTheory and Ancient Texts: An Introduction, Trans by Thomas A. Schmitz, Hoboken, Blackwell. Shklovsky, Victor (1990), Theory of Prose, Trans by Benjamin Sher, Champaign & London, Dalkey Archive. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 285 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 259 |
||