پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,533 |
| تعداد مقالات | 70,508 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,128,240 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,235,631 |
پیوند بلاغت و تصویرسازی با دیدگاه‌های انتقادی ملکالشعرای بهار | ||
| پژوهش‌نامه نقد ادبی و بلاغت | ||
| دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 25، خرداد 1401، صفحه 21-41 اصل مقاله (526.14 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2022.339957.1821 | ||
| نویسندگان | ||
| علیاصغر باباسالار1؛ شعیب خسروی* 2 | ||
| 1استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
| چکیده | ||
| ملکالشعرای بهار با افق دیدی گسترده و نگرشی اندیشمندانه، رخدادهای فرهنگی و اجتماعی عصر خویش را به تصویر کشیده و موشکافانه آسیب‌های محتمل آنها را بیان کرده است؛ بر همین مبنا در دیوان وی به‌وفور موقعیّت‌های فرهنگی و اجتماعی مردم زمانه با ذکر جزئیّات دقیق و به‌صورت هنرمندانه به تصویر درآمده و شاعر اغلب به فراخور ماجرا با بهره‌مندی از آرایه‌ها و صناعات بلاغی و ادبی با زبانی نیشدار و گزنده، انتقادات مصلحانۀ خود را متوجّه عاملان رخدادهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جامعه کرده است. به‌کارگیری سنجیدۀ توصیف‌ها و واژه‌ها و عینی‌سازی رویدادها به‌گونه‌ای است که مخاطب اغلب با حسّ درونی شاعر همراه می‌شود. در پژوهش حاضر تلاش شده است دیدگاه‌های انتقادی ملکالشعرای بهار دربارۀ مسائل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بر مبنای بافت بلاغی و زبان شعری وی بررسی شود. از این طریق روشن شد که بهار همواره بلاغت و صنایع ادبی را به‌عنوان ابزاری مؤثّر در جهت تأثیرگذاری عاطفی بر مخاطب و همراهسازی او با مقاصد نقد خویش به کاربرده و استفادۀ زیرکانه و هنرمندانه از آرایه‌های ادبی و بلاغی بر تأثیر کلام انتقادی وی افزوده است. استفاده از طنز، اغراق، پارادوکس، تضاد، تکرار، کنایه، استعاره و تشبیهات سنجیده و بهجا به همراه مجسّم‌کردن وقایع در ذهن مخاطب، ازجمله شگردهایی است که بهار با توسّل به آنها وضعیّت فاجعه‌بار زمان حیات خویش را برجسته کرده و مانند تابلوی نقّاشی و صحنۀ نمایش، آن را پیش روی مخاطب قرار داده است. استفاده از زبان محاوره و اصطلاحات عامیانه، به‌ویژه آنگاه که زبان برای نشان‌دادن کاستی‌ها به سمت طنز کشیده می‌شود، نقش عمده‌ای در جهت همراهسازی مخاطب در دیوان بهار ایفا کرده است. در برابر نارسایی‌ها و کاستی‌های جامعه که ناشی از عملکرد و رفتار شخصیّت‌های سیاسی یا برآمده از ضعف فرهنگی عامّۀ مردم باشد، تیغ نقد بهار کشیده‌تر و زبان او تیزتر و گزنده‌تر جلوه می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بلاغت؛ تصویرسازی هنری؛ نقد اجتماعی؛ فرهنگ و سیاست؛ ملکالشعرای بهار | ||
| مراجع | ||
|
اعتمادالسلطنه، محمّدحسن (1364)، مرآتالبلدان، به‌کوشش پرتو نوری‌علاء و محمّدعلی سپانلو، ج 1، تهران، اسفار.
اکبری، منوچهر و سیّدمهدی زرقانی (1380)، «جایگاه و نقش دین در اندیشۀ دینی ملکالشعرای بهار»، ضمیمۀ مجلۀ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ش 1 ، بهار، 125-140.
امین، سیّدحسن (1385)، «تأثیر انقلاب مشروطیّت بر شعر فارسی»، حافظ، ش 32، سال سوم، 41-47.
اولیویه، گیوم آنتون (1371)، سفرنامه اولیویه: تاریج اجتماعی و اقتصادی ایران در دورۀ آغازین عصر قاجار، ترجمۀ محمّدطاهر قاجا، تهران، اطلاعات.
براون، ادوارد گرانویل (1386)، یک سال در میان ایرانیان، ترجمۀ مانی صالحی علّامه، تهران، ماهریز.
برهانی، مهدی (1384)، «ملکالشعرای بهار آخرین کلاسیک بزرگ شعر فارسی»، حافظ، ش 14، سال دوم، 25-36.
بهار، محمّدتقی (1390)، دیوان اشعار، چاپ سوم، تهران، نگاه.
پولاک، یاکوب ادوارد (1368)، سفرنامۀ پولاک (ایران و ایرانیان)، ترجمۀ کیکاووس جهانداری، چاپ دوم. تهران، خوارزمی.
پیشوایی علوی، محسن و همکاران (1394)، «بررسی تطبیقی انتقاد اجتماعی در شعر محمود سامی بارودی و ملکالشعرای بهار»، کاوشنامه ادبیات تطبیقی، ش 19، پاییز، 47-68.
سپانلو، محمّدعلی(1369)، چهار شاعر آزادی، تهران، نگاه.
سرنا، مادام کارلا (1362)، آدمها و آیینها در ایران، ترجمۀ علیاصغر سعیدی، تهران، نشر نو.
سنایی، فریده (1385) «سیمای جامعه در نثر دورۀ قاجار»، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
شبستری، معصومه و الهه ستّاری (1394)، «بررسی تطبیقی مضامین اجتماعی در شعر احمد صافی نجفی و ملکالشعرای بهار»، ادب تطبیقی، سال اوّل، ش 2، 54-64.
شفیعیکدکنی، محمّدرضا (1386)، زمینۀ اجتماعی شعر فارسی، تهران، اختران.
شمعی، میلاد و مینو بیطرفان (1391)، «تحلیل مفهوم وطن در اشعار ملکالشعرای بهار»، مطالعات ملی، ش 52، 107-130.
شمیسا، سیروس (1374)، کلیّات سبکشناسی، تهران، اندیشه.
فروغی ابری، اصغر (1388)، ایرانیان و عزاداری عاشورا، تهران، مؤسسۀ آموزش و پژوهشی امّام خمینیره.
موریه، جیمز (1354)، سرنوشت حاجی بابای اصفهانی، ترجمۀ میرزاحبیب اصفهانی (دستان)، به‌کوشش یوسف رحیملو، چاپ دوم، تهران، حقیقت.
موسیآبادی، رضا و همکاران (1396)، «استعمارستیزی بنمایۀ اصلی شعر محمّدتقی بهار، یگانه شاعر خراسان در عصر مشروطه»، مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان، دورۀ 12 ش 2، 109-132. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 203 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 252 |
||