تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,096,641 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,203,763 |
تبیین نظری مولفه های موثر در مناسبات ژئوپلیتیک و ارائه الگوی پیشنهادی | ||
پژوهشهای جغرافیای انسانی | ||
دوره 55، شماره 3، آبان 1402، صفحه 225-241 اصل مقاله (1.41 M) | ||
نوع مقاله: مستخرج از پایان نامه | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhgr.2022.345557.1008508 | ||
نویسندگان | ||
ساجد بهرامی جاف1؛ محسن جان پرور* 2؛ ناصر سلطانی3؛ علی محمدپور4 | ||
1گروه آموزشی جغرافیا - دانشکده ادبیات و علوم انسانی - دانشگاه فردوسی مشهد | ||
2گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
3گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران | ||
4گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه مالک اشتر، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
هدف از این پژوهش الگویابی مهمترین مولفههای مؤثر بر مناسبات ژئوپلیتیک میان بازیگران قدرت است. مناسبات ژئوپلیتیکی استفاده از منابع جغرافیای قدرت در مناسبات بازیگران است. بیشتر مفاهیم در ارتباط با مناسبات ژئوپلیتیکی بر محور مناسبات رقابتی بوده درحالیکه مناسبات ژئوپلیتیکی جنبهها و شکلهای مختلفی از همگرایی تا تنش و ستیز را در بر میگیرد. روش تحقیق در این پژوهش بر اساس هدف نظری و بر اساس ماهیت توصیفی - تحلیلی است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که نظریات و دیدگاههای مختلفی در زمینه و مرتبط با مناسبات ژئوپلیتیکی وجود دارد که با بررسی برخی از این دیدگاهها و نظریات به مجموعه از مؤلفهها و شاخصهای مؤثر در مناسبات ژئوپلیتیکی احصاء شدند و در چهار بعد طبیعی (11 مولفه)، انسانی (19 مولفه)، ترکیبی (18 مولفه)، مصنوعی (نرم) (10 مولفه) و مجموعا (58 مولفه) دستهبندی شدند. از سوی دیگر تحلیل نتایج پنل دلفی فازی تشکیلشده نشان میدهد که ابعاد و مولفههای احصاء شده مرتبط با مناسبات ژئوپلیتیک بودهاند و مورد توافق خبرگان قرار گرفتهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
ژئوپلیتیک؛ مولفههای ژئوپلیتیکی؛ مناسبات ژئوپلیتیک؛ نظریات ژئوپلیتیکی؛ دیدگاه های | ||
مراجع | ||
اطاعت، جواد. (1385). ژئوپلیتیک و سیاست خارجی ایران. چاپ دوم، انتشارات سفیر، تهران. برژنیسکی، زبیگنیو. (1381). خارج از کنترل اغتشاش جهانی در طلیعة قرن بیست و یکم. ترجمه عبدالرحیم نوه ابراهیم. تهران: انتشارات اطلاعات. پارسایی، اسماعیل. (1394). تبیین عوامل ژئوپلیتیکی مؤثر بر سیاست خارجی. رساله دکتری جغرافیای سیاسی، دانشکده ادبیات و علومانسانی، دانشگاه تربیتمدرس، تهران. پیشگاهی فرد، زهرا و نورعلی، حسن. (1400). بررسی نظریههای مورد غفلت قرار گرفته در ادبیات ژئوپلیتیک ایران. پژوهشهای جغرافیای انسانی، 4 (53)، 1353-1347. جانپرور، محسن. (1396). ژئوپلیتیک برای همه. تهران: انتشارات انتخاب. حافظنیا، محمدرضا. (1389). یک منطقه ژئوپلیتیک چگونه تکامل مییابد. فصلنامه ژئوپلیتیک، 6 (1)، 1-5. حافظنیا، محمدرضا. (1396). اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک. چاپ پنجم، مشهد: انتشارات پاپلی. حسینپور پویان، رضا. (1390). تبیین الگوی روابط در مناطق ژئوپلیتیک مطالعه موردی: شبهقاره هند. رساله دکتری، رشته جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیتمدرس. حیدری موصلو، طهمورث. (1396). الگویابی رقابت قدرتهای منطقهای در مناطق ژئوپلیتیک. رساله دکتری رشته جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران. دو ورژه، موریس. (1389). اصول علم سیاست. ترجمه ابوالفضل قاضی، تهران: انتشارات امیرکبیر. دوئرتی، جیمز و فالتزگراف، رابرت. (1383). نظریههای متعارض در روابط بینالملل. ترجمه وحید بزرگی و علیرضا طیب، چاپ اول، تهران: نشر قومس. ربیعی، حسین. (1388). نقش قدرت منطقه ای در حل و فصل منازعات سرزمینی: مورد ایران در منطقه خلیج فارس در دهة هفتاد میلادی. رساله دکتری رشته جغرافیای سیاسی ، دانشگاه تربیتمدرس. عزتی، عزتالله. (1395). ژئوپلیتیک در قرن بیست و یکم. چاپ پنجم، تهران: انتشارت سمت. عزیزی، امیرحمزه. (1396). تبیین مولفههای اثرگذار در پیوند استراتژیک کشورها. رساله دکتری جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی. قالیباف، محمدباقر و پورموسوی، موسی. (1387). ژئوپلیتیک نوین خارومیانه و سیاست خارجی ایران. فصلنامه پژوهشهای جغرافیای انسانی، 66، 12-1. قربانی نژاد، ریباز. (1392). الگویابی سرچشمههای ژئوپلیتیکی تنش در روابط کشورها (مطالعه موردی: آسیای جنوب غربی). رساله دکتری جغرافیای سیاسی، دانشکده ادبیات و علومانسانی، دانشگاه تربیتمدرس، تهران، ایران. کالینز، جان. (1384). جغرافیای نظامی. ترجمه از محمدرضا اهنی و بهرام محسنی، تهران: انتشارات دانشگاه امام حسین. کاویانیراد، مراد. (1390). نسبت ژئوپلیتیکی امنیت زیستمحیطی و توسعه پایدار (مطالعه موردی دریاچه ارومیه). فصلنامه مطالعات راهبردی، 4، 12-1. گل کرمی، عابد و متقی، افشین. (1401). تبیین طیف رفتاری جمهوری اسلامی ایران در منطقة خلیج فارس: تقابل سیاست خارجی وضعیت محور و ژئوپلیتیک موقعیت محور. پژوهشهای جغرافیای انسانی، 54(1)، 95-114. گل کرمی، عابد. (1396). تبیین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه ژئوپلیتیک و ارائه الگوی بهینه منطقهای، مطالعه موردی: منطقه خلیج فارس. رساله دکتری جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران. لشکری تفرسی، احسان. (1391). تبیین نظری مفهوم مکانها و مناطق استراتژیک. رساله دکتری جغرافیای سیاسی، دانشکده ادبیات و علومانسانی، دانشگاه تربیتمدرس، تهران. موسوی شهیدی، سید مهدی؛ زارعی، بهادر؛ پیشگاهی فرد، زهرا؛ بدیعی ازنداهی، مرجان و واثق، محمود. (1400). تبیین نظری بسترها و زمینههای روابط ژئوپلیتیک و ارائة مدل پیشنهادی. پژوهشهای جغرافیای انسانی، 53(3)، 811-832. مؤمنزاده، رضا. (1397). منطقهگرایی در تفکر استراتژیک جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر ژئوپلیتیک. رساله دکتری رشته جغرافیای سیاسی، پردیس البرز، دانشگاه تهران. مویر، ریچارد. (1391). درآمدی و بر جغرافیای سیاسی. ترجمه دره میرحیدر، چاپ دوم، تهران: انتشارات سازمان جغرافیای نیروهای مسلح. میرحیدر، دره. (1390). تحولات پنج دهه اندیشه در جغرافیای سیاسی. چاپ اول، مشهد: انتشارات پاپلی. هاشمی، سید مصطفی؛ فرجی راد، عبدالرضا و سرور، رحیم. (1395). بررسی عوامل مؤثر ژئوپلیتیک عراق و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه تحقیقات سیاسی و بینالمللی، 8(28)، 63-94. هاگت، پیتر. (1391). جغرافیا ترکیبی نو. جلد دوم، ترجمه شاپور گودرزی نژاد، تهران، انتشارات سمت. هاۆرێ یاسین، محمدامین. (2014). پژوهش در بارة جغرافیای اقلیم کردستان. چاپ سوم، سلیمانیه، کارو. هاۆرێ یاسین، محمدامین. (2015). دروازه ژئو جۆگرافیکی سیاسی و جیو پولیتیک تاران. ناوه ندی غه زهلنوس. واثق، محمود و احمدی، سید عباس و حافظنیا، محمدرضا و عیسینژاد، سید محمد (1396). تبیین معرفتشناختی از مفهوم و ماهیت ژئوپلیتیک، پژوهشهای جغرافیای سیاسی، شماره 10، صص 65 الی 86.
References Ashley, R (1980). The Political Economy of War and Peace. London: Francis Pinter. Azizi, A (2016); Explanation of the effective components in the strategic linkage of countries, political geography doctoral thesis, Faculty of Geographical Sciences, Khwarazmi University, Alborz. (In Persian) Brzeniski, Z (2008); Out of control global turmoil at the forefront of the 21st century. Translated by Abdul Rahim, the grandson of Ibrahim. Tehran: Information Publications. Cantori, L. J., & Spiegel, S. L. (1970). The International Relations of Regions. Polity, 2(4), 397–425. https://doi.org/10.2307/3233994 Cohen, S. (2003). Geopolitics of the World System. Rowman & Littlefield Publishers. Cohen, S. (2014) Geopolitics: The Geography of International Relations.Rowman & Littlefield Publishers. Cohen, S. B. (1994). Geopolitical in the new world era. Demko, G. J. & Wood, W. B., Recording the World. USA: West View Press. Collins, J (2004); Military Geography, translated by Mohammad Reza Ahni and Bahram Mohseni, Imam Hossein University Press, Tehran. De Seversky, P. A, (1950), “Airpower: Key to Survival,” New York: Simon and Schuster. Demko, G., & Wood, W. (1994). Geopolitical Perspectives On The Twenty-first Century. Avalon Publishing. Deutsch, K W (1968). Attaining and Maintaining Integration, The analysis of International Relations, Princeton: Prentice-Hall, pp 191-202. Deutsch, K. W. (1952). On communication models in the social sciences. Public Opinion Quarterly. 16,356-380. Doherty, J, and Faltzgraf, R (2004); Conflicting Theories in International Relations, translated by Vahid Ghazari and Alireza Tayyab, Qoms Publishing House, first edition, Tehran. Doran, Ch. (2000). Confronting the Principles of the Power Cycle, Changing Systems Structure, Expectations, and Way. in Handbook of War Studies II, edited by Manus I. Midlarsky, United States of America, published by the University of Michigan Press. Du Verjeh, M (2009), Principles of Political Science, translated by Abolfazl Ghazi, Amirkabir Publications, Tehran. (In Persian) Dussouy, G. (2020). Systemic geopolitics, physical geography, reductionist theories. Retrieved rom:https://exploringgeopolitics.org/interview dussouy Gerard systemic geopolitics physical geo graphy_reductionist_theories_spatial ontology/ Eataat, J (1385); Iran's geopolitics and foreign policy, second edition, Safir Publications, Tehran. (In Persian) Ezzati, E (2015); Geopolitics in the 21st century, Semit Publishing House, 5th edition, Tehran. Ghorbanejad, R (2012); Modeling the geopolitical sources of tension in countries' relations (case study: Southwest Asia); Doctoral dissertation in Political Geography, Faculty of Literature and Human Sciences, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. (In Persian) Golkarami, A., & Mottaghi, A. (2022). Explanation of The Islamic Republic of Iran’s Behaviors in the Persian Gulf Region: Conditional-based Foreign Policy versus Positional-based Geopolitics. Human Geography Research, 54(1), 95-114. Gulkarami, A (2017). Explaining the Foreign Policy of the Islamic Republic of Iran from a Geopolitical Point of View and Presenting an Optimal Regional Model, Case Study: Persian Gulf Region, Ph.D. Dissertation on Political Geography, Faculty of Geographical Sciences, Kharazmi University, Tehran. (In Persian) Haas, E B., Schmitter, P C (1964). Economics and Differential Patterns of Political Integration: Projections about Unity in Latin America. International Organization Vol. 18, No. 4 (Autumn, 1964), pp. 705-737. Hafez Nia, M R (2009); How a geopolitical region evolves, Geopolitics Quarterly, Year 6, Number 1, pp. 1-5. (In Persian) Hafeznia, MR (2016); Principles and concepts of geopolitics. Popeli Publications, 5th edition, Mashhad, Razavi Khorasan. (In Persian) Hashemi, S Mu, Faraji Rad, A R, Sarwar, R. (2015). Investigating the effective factors of Iraq's geopolitics and its impact on the national security of the Islamic Republic of Iran. Scientific Quarterly of Political and International Research, 8(28), 63-94. (In Persian) Hass, E. B. (1958). The Uniting of Europe, Stanford: Stanford University Press. Havre Yasin, M A. (2014). Research on the geography of the Kurdistan region. Third edition, Sulaymaniyah, Karo. Heydari Mosulu, T (2016); Modeling the competition of regional powers in geopolitical regions, doctoral dissertation in the field of political geography, Faculty of Geography, University of Tehran. (In Persian) Hoggett, P (2012), New Combined Geography, the second volume, translated by Shapur Guderzinejad, Tehran, Samt Publications. Homer-Dixon, T (1994). Environmental Scarcities and violent conflict: Evidence from Cases. International Security, 19(1).pp: 5-40. Published by: The MIT Press. Hosseinpour Pouyan, R (2018). Explaining the pattern of relations in geopolitical regions, a case study: the Indian subcontinent, Ph.D. thesis, political geography, Tarbiat Madras University. (In Persian) Huntington, S. (1993). The Clash of Civilizations. Foreign Affairs, Vol:72. No:3. Pp: 22-49. Janparvar, M (2016) "Geopolitics for everyone", Ekhet Publishing House, Tehran. (In Persian) Janparvor, M and Bahrami-Jaf, S and Mousavi, M N (2022); A new approach to the dimensions and nature of hydropolitics, human geography research quarterly, online publication. (In Persian) Kaplan, R. (2000). The Coming Anarchy: Shattering the Dreams of the Post Cold War. Random House. Kaviani-Rad, M. (2011). Geopolitical ratio of environmental security and sustainable development (a case study of Lake Urmia). Strategic Studies Quarterly, 4th year. (In Persian) Kazi, A. (2007). End of Geopolitics and the Beginnings of Geopolinomics: the United States in Central and Southwest Asia. Presentation during the conference “The aspects of EU-Central Asia Relations,” April 27, 2007, Berlin, Germany. Embassy of Kyrgyz Republic and Akademikerbund, Hamburg e.V. Kemp, Geoffrey & Harkavy, Robert(1997). Strategic Geography and the Changing 516 pages.Publisher: Carnegie Endowment for International Peace.Middle East Lahneman, W. (2003). Changing Power Cycles and Foreign Policy Role-power Realignments: Asia, Europe, and North America. nternational Political Science Review / Revue internationale de science politique. Lashkari Tafarshi, E (2012); Theoretical explanation of the concept of strategic places and regions, political geography doctoral thesis, Faculty of Literature and Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran. (In Persian) Luttwak, E (1993), The Endangered American dream, Newyork: Simon and Schuster. Mir Heider, D (2018); Developments of five decades of thought in political geography, Popeli Publications, first edition, Mashhad. Khorasan Razavi. (In Persian) Mitrany, D (1948). International Affairs (Royal Institute of International Affairs). Vol. 24, No. 3 (Jul. 1948), pp. 350-363 (14 pages). Momenzadeh, M R (2017); Regionalism in the strategic thinking of the Islamic Republic of Iran with an emphasis on geopolitics, doctoral dissertation in the field of political geography, Alborz Campus, University of Tehran. (In Persian) Mousavi Shahidi, Mahdi, Zarei, B, Pishgah Fard, Z, Badie Aznadahi, M, Vatheq, M. (2021). Theoretical explanation of the bases and fields of geopolitical relations and presentation of the proposed model. Human Geography Research, 53(3), 811-832. Muir, R (2012), Introduction and Political Geography, translated by Mirhaidar Valley, second edition, publications of the Armed Forces Geography Organization, Tehran. Nazli, Choucri & North, Robert(1975). Nations in Conflict: National Growth and International Violence. San Francisco. Calif Freeman. Parsai, I (2014); Explanation of geopolitical factors affecting foreign policy, political geography doctoral dissertation, faculty of literature and humanities, Tarbiat Modares University, Tehran. (In Persian) Pishgahi Fard, Z, Nur Ali, H. (2021). Examining neglected theories in Iran's geopolitical literature. Human geography researches, fourth period, number 53, pp. 1347-1353. (In Persian) Qalibaf, M B and Pourmusavi, M (2007). Kharomianeh's modern geopolitics and Iran's foreign policy. Human Geography Research Quarterly. Number 66. (In Persian) Rabiei, H (2008), The role of regional power in resolving territorial disputes: the case of Iran in the Persian Gulf region in the 1970s, Ph.D. dissertation in the field of political geography, Tarbiat Modares University. (In Persian) Richardson, Lewis, F(1960). Statistics of Deadly Quarrels. Boxwood Press, Pittsburgh Pa.; Quadrangle Books, Chicago cago, IllScience 30 December 1960: Vol. 132 no. 3444 pp. 1931-1932. DOI: 10.1126/science.132.3444.1931-a. Rosecrance, R and Stein, A (1973). Interdependence: Myth or Reality? World Politic XXVI. Rosenau, J (1984). A Pre-Theory Revisited: World Politics in an Era of Cascading Interdependence, International Studies Quarterly, Vol. 28, No. 3, pp. 245-305. Thayer Mahan, A. (1889), The Influence of Sea Power upon History, 1660- 1783, Boston: Dodo Press. Vasheq, M and Ahmadi, S Abbas and Hafez-Niya, M R and Isa-Najad, S M (2016). Epistemological explanation of the concept and nature of geopolitics, political geography researches, number 10, pp. 65-86. (In Persian) Verbovszky, J. (2020). Networked Geopolitics. American academy. Retrieved from https://www.americanacademy.de/networked-geopolitics/. Wallerstein, I. (1974), The Modern World-System I Capitalist Agriculture and the Origins of the European world-Economy in the Sixteenth Century, New York San Francisco London: ACADEMIC PRESS. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 517 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 248 |