تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,509,024 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,772,295 |
واکاوی مقایسهای رخدادهای فرین برفی ایران با تأکید بر موقعیت تاوه قطبی وردسپهری و الگوهای پیوندازدور (NAM، AO، NAO، PNA) | ||
فیزیک زمین و فضا | ||
مقاله 8، دوره 48، شماره 3، آذر 1401، صفحه 623-640 اصل مقاله (11.68 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jesphys.2022.316734.1007282 | ||
نویسندگان | ||
معصومه علی دادی* 1؛ بهلول علیجانی2 | ||
1دانشآموخته دکتری، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
2استاد، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
بر اساس پیچیدگی سازوکارهای سیارهای-مقیاس اثرگذار بر رخدادهای فرین برفی، ضرورت شناخت و بررسی مؤلفههای تأثیرگذار بر این سازوکارهای آبوهوایی مطرح میشود. با توجه به اینکه از یکسو، تاوه قطبی نیمکره شمالی بر وردشپذیری وردسپهر زمستانی اثرگذار و از سوی دیگر، ساختار الگوهای پیوندازدور در وضعیتهای شدت و ضعف تاوه قطبی وردشپذیر است، آشکار کردن وضعیت مؤلفههای اشاره شده در ارتباط با الگوهای همدید منجر به رخدادهای فرین برفی در ایران، هدف اصلی در نظر گرفته شد. بدینمنظور، سه دوره از فرینترین رخدادهای برفی ایران در دوره آماری 1951-2016 گزینش شد که هر سه در ماه ژانویه قرار داشتند. سپس، با استفاده از دادههای شبکهای NCEP-NCAR و ترسیم الگوهای جوی در نرمافزار GrADS، وضعیت تاوه قطبی وردسپهری مشخص شد. وضعیت نمایههای پیوندازدور NAM، AO، NAO و PNA نیز مورد واکاوی قرار گرفت. درنهایت، با انجام واکاوی تلفیقی، تأثیر تاوه قطبی و الگوهای پیوندازدور بر شکلگیری الگوهای همدید منجر به رخدادهای فرین برفی ایران آشکار شد. بر اساس نتایج پژوهش، شرایط دینامیکی لازم برای رخدادهای مورد بررسی، شکلگیری سامانههای بندالی در بخش اروپایی-اطلس، بهواسطه ضعیفشدن و کژریختی تاوه قطبی در نیمکره شرقی بوده است. درنتیجه، وضعیت نمایههای NAO و PNA بهطور مستقیم و نمایههای NAM و AO به شکل غیرمستقیم بر شرایط لازم برای رخدادهای فرین برفی ایران اثرگذار بودهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
رخداد فرین برفی؛ تاوه قطبی؛ الگوهای پیوندازدور؛ سامانههای بندالی؛ ایران | ||
مراجع | ||
چهرهآرا ضیابری، ت.، 1395، رابطه بارش فصل پاییز سواحل خزر جنوبی با مراکز فعال اتمسفری و شاخصهای دور پیوندی، رساله دکتری آبوهوا شناسی دانشگاه خوارزمی، ایران.
حجتی، ز و مسعودیان، س.ا.، 1397، واکاوی پیوند میان نوسان شمالگان و رخداد بارش در ایران، م. پژوهشهای جغرافیای طبیعی، 50، 3، 557-591.
حسنزاده، م.، مفیدی، ع و دوستان، ر، 1397، بررسی نقش تاوه قطبی جابهجا شده بر بارش ایران: مطالعه موردی دسامبر 2005، دومین کنفرانس ملی آبوهواشناسی، ایران.
شامحمدی، ز.، 1393، تأثیر فازهای مختلف نوسان اطلس شمالی بر سامانههای بارشزای زمستانه ایران، پایاننامه کارشناسی ارشد آبوهوا شناسی دانشگاه زنجان، ایران.
کاشکی، ع.، 1392، نقش تاوه قطبی در بارش برف در ایران، رساله دکتری اقلیم شناسی دانشگاه اصفهان، ایران.
علیدادی، م.، 1389، نقش تاوه قطبی در تعیین نوع و مقدار بارش در غربمیانی ایران، پایاننامه کارشناسی ارشد اقلیم شناسی دانشگاه تهران، ایران.
Balinger, T. J., Alen, M. J. and Rohli, R. V., 2014, Spatiotemporal analysis of the January Northern Hemisphere circumpolar vortex over the contiguous United States. Geophysical Research Letters. Vol. 41. 3602-3608. Barros, V., Stocker, T. F., Qin, D., Dokken, D. J., Ebi, K. L., Mastrandrea, M. D., Mach, K. J., Plattner, G. K., Allen, S. K, Tignor, M. and Midgley, P. M., 2012, IPCC. Managing the risks of extreme events and disasters to advance climate change adaptation. pp. 1-581 Available from Cambridge University Press, The Edinburgh Building, Shaftesbury Road, Cambridge CB2 8RU ENGLAND, 582 pp. Available from June 2012. Beerli, R. and Grams, Ch. M., 2019, Stratospheric modulation of the large-scale circulation in the Atlantic–European region and its implications for surface weather events. Q J R Meteorol Soc. Vol. 145. 3732-3750. Bednorz, E., 2008, Synoptic reasons for heavy snowfalls in the Polish-German lowlands. Theor. Appl. Climatol. Vol. 92. 133–140. Bednorz, E., 2014, Synoptic Study of the Heaviest Snowfalls in Poznan Since 1960/61 TO 2009/2010. ACTA CLIMATOLOGICA ET CHOROLOGICA. 7-16. Blanchet, J., Marty, C. and Lehning, M., 2009, Extreme value statistics of snowfall in the Swiss Alpine region. Water Resource. Vol. 45. W05424, doi:10.1029/2009WR007916. Feldstein, S. B. and Franzke, C. E., 2017, Atmospheric Teleconnection Patterns. Max-Planck-Institude Meteorologie. 54-104. https:/www. cambridge.org/core/terms. https://doi.org/10.1017/9781316339251.004 Kolstad, E. W., Breiteig, T. and Scaife, A. A., 2010, The association between stratospheric weak polar vortex events and cold air outbreaks in the Northern Hemisphere. Q. J. R. Meteorol. Soc. Vol. 136. 886-893. Lute, A. C. and Abatzoglou, J. T., 2014, Role of extreme snowfall events ininterannual variability of snowfall accumulation in the western United States. Water Resources Research .Vol. 50 .2874–2888. Morin, J., Block, P., Rajagopalan, B. and Clark, M., 2008, Identification of large scale climate patterns affecting snow variability in the eastern United States. International Journal of Climatology. Vol. 28. 315-328. Seager, R., Kushnir, Y., Nakamura, J., Ting, M. and Naik, N., 2010, Northern Hemisphere winter snow anomalies: ENSO, NAO and the winter of 2009/2010. Geophysical Research Letters. Vol. 37. 1-6. Esteban, P., Jones, P. D., Martin-Vide, J. and Mases, M., 2005, Atmospheric circulation patterns related to heavy snowfall days in Andora, Pyrenees. International Journal of Climatology. Vol. 25. 319-329. Sun. J., Wang. H., Yuan. W. and Chen, H., 2010, Spatial‐temporal features of intense snowfall events in China and their possible change. Journal of Geophysical Research. Vol. 115. 1-8. Wen, Ch. and Ke, W., 2009, Interannual Variability of the Winter Stratospheric Polar Vortex in the Northern Hemisphere and Their Relations to QBO and ENSO. Advances in Atmospheric Sciences. Vol. 26. 855-863. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 750 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 639 |