پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,533 |
| تعداد مقالات | 70,519 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,135,545 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,241,032 |
بازنمایی جنسیت در تصاویر مجلۀ رشد دانش‌آموز در ایران و مجلۀ أسامه در سوریه | ||
| زن در فرهنگ و هنر | ||
| مقاله 3، دوره 15، شماره 1، اردیبهشت 1402، صفحه 29-60 اصل مقاله (1.57 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwica.2022.345458.1809 | ||
| نویسندگان | ||
| غفران بریمو1؛ مریم کشمیری* 2 | ||
| 1گروه پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران | ||
| 2استادیار گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| مجلات کودک و نوجوان از جمله رسانه‌های جمعی تأثیرگذار بر فرایند جامعه‌پذیری هستند؛ زیرا به روش‌های گوناگون مانند انتخاب موضوعات خاص و تصویرسازی‌های هدفمند می‌توانند موجب القا، تغییر و تعدیل ارزش‌ها، رفتارها و الگوهای جنسیتی در میان کودکان شوند. مجلۀ أسامه در سوریه و مجلۀ رشد دانش‌آموز در ایران، هردو از چنین جایگاهی برخوردارند. این دو مجله با داشتن مخاطبان گسترده و نیز تولید چنددههای می‌توانند از طریق تصویر، در ساخت فضای فکری مخاطبان خود نقش بسیار پررنگی داشته باشند. پژوهش حاضر با نگاه به جایگاه برجستۀ این مجلات، در پی مقایسۀ بازنمایی جنسیت در تصاویر مجلۀ أسامه در سوریه و مجلۀ رشد دانش‌آموز در ایران است. تجزیه و تحلیل نمونه‌ها با استفاده از الگوی کرس و ون‌لیوون در خوانش نشانه‌شناسی اجتماعی صورت پذیرفته است. در این الگو، تصاویر در سه سطح معنای بازنمودی، تعاملی و ترکیبی بررسی میشود. نتایج تحلیل در این سه سطح نشان میدهد تصاویر این دو مجله کلیشههای رایج جنسیتی را به کودکان ارائه میکنند. نقش‌های «زن-مادر»، «زن-مادربزرگ» و «دختر» در جایگاه نقش‌های محورى یا فرعى در بیشتر تصاویر هردو مجله بازنمایی شده و در هیچیک از آنها، نقش‌های مهم اجتماعی، مانند آنچه در حقیقت این دو جامعۀ اسلامی رخ میدهد، نمود نیافته است. سه سطح ارائۀ تصویر نیز بر پایۀ دیدگاه کرس و ون‌لیوون به این شرح است: در سطح بازنمودی، تصویرها در این مجلات، مخاطبان را به دنیای خوب فرامیخوانند. حضور زنان، بیشتر در امور وابسته به درون منزل است و آنگاه که بیرون از خانه ظاهر میشوند، نقش‌های عادی و سنتی را پذیرفتهاند؛ در سطح تعاملی، تصویرها فاقد تماس است و طراحان، نماهای دور و متوسط را برگزیدهاند. حتی زاویۀ دید از روبهرو انتخاب شده است. در سطح ترکیبی، ارتباط میان معنای بازنمودی و تعاملی را میبینیم. بدین‌صورت که با بهرهگیری از الگوی مرکز-حاشیه، نقش زنان برجسته شده است. البته جایی که مردان نیز در تصویر حضور دارند، همچنان نقش زن، کمرنگ و حاشیهای میشود. این گروه از تصویرها عموماً بدون قاببندی است و همین امر در گشایش فضای تصویر و موفقیت در برجستهسازی بصری نقش زنان تأثیر مثبت داشته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جامعه‌پذیری؛ جنسیت؛ مجلۀ أسامه؛ مجلۀ رشد دانش‌آموز | ||
| مراجع | ||
|
آقایی، حمید (1392). «تحلیل نحوۀ آموزش فرهنگ و بازنمایی آن در برگزیده کتاب‌های آزفا از منظر نشانه‌شناسی فرهنگی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ ادبیات، دانشگاه شهید بهشتی.
برکت، محیا و شفیعی، سمیه سادات (1398). «نشانه‌شناسی اجتماعی حضور زنان در تصاویر کتاب‌های غیردرسی کودکان»، مطالعات فرهنگ- ارتباطات، س 20، ش 84، صص 61-86.
تقی‌پور، آرزو، یاوری، فریبا و مراثی، محسن (1398). «بازنمایی جنسیت در آثار نقاشان خودآموخته از منظر نشانه‌شناسی اجتماعی تصویر»، زن در هنر و فرهنگ، س 11، ش 1، صص 65-88.
جواهری، لادن، قیطوری، عامر و صابری، کوروش (1397). «مطالعۀ موردی نگاره‌های داستان ضحاک و سیاوش (براساس نظریۀ دستور خوانش تصاویر کرس و ون‌لیوون»، پژوهش‌های زبانی، س 9، ش 1، صص 59-78.
رضایی، طاهره و سجودی، فرزان (1394). «بازنمایی جنسیت در متون دیداری کتاب‌های آموزش زبان انگلیسی به غیرانگلیسی‌زبانان از منظر نشانه‌شناسی اجتماعی تصویر؛ مطالعۀ موردی: American English File (2), Four Corners (2) & Interchange (2)»، دوماهنامۀ جستارهای زبانی، ش 3، صص 115-140.
سامانی، سیامک و خیر، محمد (1380). «بررسی فرایند تحول مراحل مختلف هویت جنسی در کودکان 2 تا 7 سال»، مجلۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، س 31، ش 2، صص 157-173.
عابدینی بلترک، میمنت، لیاقت‌دار، محمدجواد و منصوری، سیروس (1393). «بازنمایی نقش‌های جنسیتی در کتاب‌های درسی سال ششم دورۀ ابتدایی»، فصلنامۀ زن و جامعه، س 5، ش 4، صص 19-34.
فروتن، یعقوب (1390). «بازنمایی الگوهای اشتغال زنان در متون درسی ایران»، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، س 9، ش 9، صص 39-80.
مجلۀ أسامه (2021). شماره‌های 815-821.
مجلۀ رشد دانش‌آموز (1399). شماره‌های 1-9.
محمدی، مهدی، آزاده، فریدون و باب‌الحوائجی، فهیمه (1389). «نقش ادبیات در شکل‌گیری شخصیت کودکان و نوجوانان یا تأکید بر گرایش‌های دینی و اخلاقی»، دوفصلنامۀ علمی-پژوهشی تربیت اسلامی، س 5، ش 10، صص 101-120.
مصلح‌زاده، فاطمه و آشوری، محمدتقی (1396). «بررسی تصاویر مرتبط با جنگ تحمیلی در کتاب‌های درسی از دیدگاه نشانه‌شناسی اجتماعی»، مطالعات دفاع مقدس، س 3، ش 4، صص 75-98.
نظری طرهان، لیلا (1395). «بررسی نشانه‌شناختی تصاویر کتب کودکان براساس رویکرد نشانه‌شناسی اجتماعی: مطالعۀ موردی کتاب فارسی پایۀ اول دبستان»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی.
نظری طرهان، لیلا و صابری، کورش (1396). «بررسی نشانه‌شناختی تصاویر کتب کودکان براساس رویکرد نشانه‌شناسی اجتماعی: مطالعۀ موردی کتاب فارسی پایۀ اول دبستان»، فصلنامۀ مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران، س 5، ش 19، صص 119-140.
Gunther, K., & Van Leeuwen, T. (2006). Reading images: The grammar of visual design. New York, NY: Routledge.
Harrison, C. (2003). Visual social semiotics: Understanding how still images make meaning. Technical communication, 50(1), 46-60.
Hemais, B. J. W. (2014). Word and image in academic writing: A study of verbal and visual meanings in marketing articles. ESP Today, 2(2), 113-133.
Jewitt, C., & Oyama, R. (2001). Visual Meaning: a Social Semiotic Approach, In: T. Van Leeuwen & C. Jewitt, Handbook of Visual Analysis, Los Angeles, Sage. pp.61-91.
Van Leeuwen, T. (2005). Introducing social semiotics. London & New York: Routledge Taylor & Francis group. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 367 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 263 |
||