1استاد گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
2پژوهشگر پسادکتری تعلیم و تربیت، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
3استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.
چکیده
هدف پژوهش حاضر بازسازی معنایی خودکشی از منظر زنان استان ایلام است و تلاش می‌کند با به‌پرسش‌نهادن این مسئله، روایتی بوم‌آور از مشکل خودکشی را در این سرزمین، ارائه نماید. پارادایم پژوهش برساختی و تفسیری است؛ رویکرد پژوهش کیفی است، استراتژی پژوهش از نوع گراندد تئوری است و تاکتیک پژوهش از نوع تحلیل محتوای پنهان است. میدان موردمطالعه شامل تمامی زنانی است که از گذشته تاکنون، در قلمرو استان ایلام اقدام به خودکشی کرده‌اند. روش چگونگی انتخاب سوژه‌های مورد مطالعه بر مبنای نمونه‌گیری هدفمند و نمونه‌گیری نظری است که از نمونه‌گیری هدفمند برای گزینش افراد مورد مطالعه و از نمونه‌گیری نظری، برای تشخیص تعداد افراد یعنی محل داده‌های مورد نیاز و یافتن مسیر استفاده شده است. تعداد نمونه تا مرحله اشباع نظری برابر با 61 نفر برآورد شد. ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته است که به صورت انفرادی با سوژه‌های موردمطالعه، انجام گرفته است. فرمت داده‌ها در قالب صوت بوده و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از سه مرحله کدگذاری طرح نظام‌مند اشتراوس و کوربین استفاده شده است و در مرحله کدگذاری باز 165 مفهوم و در مرحله کدگذاری محوری 12 زیرمقوله و28 مقوله استخراج گردیده است. پس از باهم‌بینی مقولات تحقیق، مقولۀ هسته یا نظریه برآمده از مقولات تحت عنوان «تجربۀ مدرنیته بی‌قواره» نامگذاری گردید. بر مبنای این نظریه، مدرنیته بی‌قواره زیست جهان پیشین جامعۀ ایلام را دچار آشفتگی نمود و با ورود شتابان خود به آن بسترهای انشقاق اجتماعی و فرهنگی را فراهم و منشأ آسیب‌ها و کجروی‌های اجتماعی شد که پدیدۀ خودکشی زنان یکی از مصادیق آن است.
ایار، علی (1397). عوامل اجتماعی مؤثر بر خودکشی (مطالعه کیفی در شهرستان دره‌شهر)، طرح پژوهشی، مدیریت امور اجتماعی استانداری ایلام.
آستارکی، پیمان؛ کیخاونی، ستار؛ منصوریان، مرتضی؛ بشیری، سودابه؛ قربانی، مصطفی؛ رضاپور، عزیز؛ شفیعیان، زهرا؛ چرکزی، عبدالرحمن (1393). «بررسی مقایسه‌ای علل و شیوه‌های خودکشی منجر به مرگ ارجاعی به پزشکی قانونی طی سال‌های 83-88 در استان ایلام»، مجله علمی پزشکی قانونی، 19(1و4)، 391-385.
بخارایی، احمد و میرزایی، ابراهیم (1394). «فراتحلیل خودکشی در استان ایلام»، فرهنگ ایلام، 16(46و47)، 134-116.
بهرامی، اردشیر (1397). فرهنگ-توسعه و خودکشی در غرب ایران. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
بیکر، واین (1382). مدیریت و سرمایه اجتماعی، ترجمه سیدمهدی الوانی و ربیعی مندجین، تهران: سازمان مدیریت صنعتی.
تایلر، اس. (1376). جامعه‌شناسی خودکشی، ترجمه علی موسی‌نژاد، اصفهان: چاپ رنگارنگ.
چتری‌پور، فاطمه؛ کیخاونی، ستار؛ صیدخانی نهال، علی (1392). «مقایسه افکار خودکشی و افسردگی در افراد اقدام‌کننده به خودکشی و سالم در استان ایلام در سال 1390-91»، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ایلام، 21(1)، 53-47.
خورشیدی، علی؛ سایه میری، کوروش؛ بابانژاد، مهران (1392). «تحلیل روند فصلی خودکشی در استان ایلام، طی سال‌های ۸۸-۱۳۸۰»، مجله اپیدمیولوژی ایران. ۹ (۳)، 23-17.
رضایی‌نسب، زهرا؛ شیخی، محمدتقی؛ جمیلی کهنه شهری، فاطمه (1396). «بررسی تجارب زیسته اقدام به خودکشی زنان شهر ایلام با رویکرد روشی نظریه مبنایی»، مجله جامعه شناسی ایران، 18(4)، 107-82.
سازمان بهداشت جهانی (1980). آمار و رتبه‌بندی خودکشی در جهان.
سازمان بهداشت جهانی (2012). آمار و رتبه‌بندی خودکشی در جهان.
سفیری، خدیجه و رضایی‌نسب، زهرا (1395). «مطالعه‌ای کیفی از پدیده خودسوزی زنان شهر ایلام»، فصلنامه علمی-پژوهشی زن و جامعه، 7(1)، 142-123.
صالح‌آبادی، ابراهیم (1389). «بررسی علل خودکشی زنان متأهل خانه‌دار ایلام». مجموعه مقالات همایش ملی خودکشی: علل، پیامدها و راهکارها.
صدیق سروستانی، رحمت‌اله (1385). آسیب‌شناسی اجتماعی، چاپ دوم، تهران: دانشگاه تهران.
فلیک، اووه (1387). درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
منتی، رستم (1397). تبیین جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر خودکشی در استان ایلام، رساله دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه کاشان، دانشکده علوم اجتماعی.
Oeveryman, v, Alert, t., Konev. E. and kram beck. j. (1976). Die Methodologis einer obgktiven Hermeneutic and ihre allgemeine for shungslogische Bedeutng in den sozialwissenschaften, in H.G soeffner (de) Interpretative verfahern in den sozial und textwissen schaften. Stuttagart: metzler.
Ruengorn C, Sanichwankul K, Niwatananun W, Mahatnirunkul S, Pumpaisalchai W, Patumanond J. (2013). "Factors related to suicide attempts among individuals with major depressive disorder". International Journal of General Medicine, 2(5), 323–330.
Seeman, M. (1959). "On the meaning of Alienation", ASR, 24, 783-791.
Joas, j. (1987). Symbolic interaction. in A, Giddens and J.H, Terner, (eds) social theory today Cambridge policy press.
Maxwell, J. A. (2004). A model for qualitative research design. Sage publications.
