تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,572 |
تعداد مقالات | 71,003 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,492,813 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,752,787 |
تأثیر کیفیت محیطی محلات شهری در حفظ سلامت روان شهروندان در دورۀ همهگیری کرونا (مطالعۀ موردی: شهر کرمانشاه) | ||
مدیریت مخاطرات محیطی | ||
مقاله 2، دوره 9، شماره 1، فروردین 1401، صفحه 17-30 اصل مقاله (690.61 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی کاربردی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhsci.2022.339460.710 | ||
نویسندگان | ||
محمدرضا حقی1؛ احسان حیدرزاده* 2 | ||
1استادیار گروه معماری، دانشکدۀ فنی و مهندسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
2استادیار گروه شهرسازی، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران | ||
چکیده | ||
در پی همهگیری بیماری کرونا از اواخر سال 2019 میلادی و در پیش گرفتن سیاستهای قرنطینۀ خانگی، کاهش حضور در مراکز پرازدحام، دورکاری مشاغل، تحصیل از درون منزل و اقدامات مشابه، نگرانیهایی در خصوص آثار منفی این اقدامات بر سلامت روان مردم مطرح شد. پژوهش حاضر با درک این نگرانیها در پی تحلیل نقش کیفیت محیطی محلات شهری در حفظ سلامت روان شهروندان در دورۀ همهگیری کرونا برآمده است. روش پژوهش، تحلیلی- تفسیری و مبتنی بر مطالعات اسنادی و پیمایش میدانی است. در گام نخست برای تدوین پرسشنامه، اصلیترین متغیرهای محیطی در مقیاس محله از مقالات معتبر استخراج شد. بهمنظور ارزیابی سلامت روان افراد از پرسشنامۀ استاندارد Dass-21 استفاده شد. جامعۀ آماری شامل شهروندان کرمانشاهی بود که از میان آنها 200 نفر بهطور تصادفی بهعنوان نمونه انتخاب شدند. روایی پرسشنامۀ کیفیت محیطی با دریافت نظر خبرگان شهرسازی و پایایی آن نیز به کمک آلفای کرونباخ به تأیید رسید. در ادامه، دادههای حاصل از پرسشنامهها در نرمافزارSPSS وارد شده و به کمک مدلهای تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل همبستگی کانونی سنجیده شدند. یافتهها نشان میدهد که کیفیت محیطی محلات در پنج عامل «ساختار عملکردی»، «آسایش محیطی»، «کیفیت فضای شهری»، «سیمای بصری» و «منظر اجتماعی» دستهبندی میشود. خروجی تحلیل همبستگی کانونی نیز وجود رابطۀ همبستگی میان عوامل محیطی و سلامت روان را تأیید میکند. بنابر یافتهها در دورۀ همهگیری کرونا دو عامل «ساختار عملکردی» و «سیمای بصری» محلات شهری بیشترین ارتباط را با سلامت روان اهالی داشتهاند. این پژوهش از آن جهت که تکرار مخاطراتی مشابه همهگیری کرونا در آینده، دور از انتظار نیست و نیز به این دلیل که در ایران پژوهشهای چندانی بهویژه با ماهیت کمّی و مبتنی بر مدلهای آماری معتبر صورت نپذیرفته حائز اهمیت است. | ||
کلیدواژهها | ||
روانشناسی محیطی؛ سلامت روان؛ کووید-19؛ کیفیت محیطی؛ محلۀ مسکونی | ||
مراجع | ||
[1]. آبرون، علیاصغر؛ قرایی، فریبا؛ و طباطبائیان، مریم (1397). «واکاوی ابعاد کیفیت محیط شهری مؤثر بر سطح سلامت روانی شهروندان»، آرمانشهر، 25، ص 263-251.
[2]. تقیپور، ملیحه؛ حیدری، علیاکبر؛ و حقایق، مریم (1399). «بررسی تأثیر ابعاد سلامت بر انتخاب مسکن استیجاری در بین شهروندان شهر شیراز»، مطالعات شهری، 36، ص 68-55.
[3]. حکیمیان، پانتهآ؛ و مظهری، مهرنوش (1399). «تدوین چارچوب مفهومی تبیینکنندۀ کیفیتهای طراحی شهری مرتبط با سلامت روان ساکنان محلات شهری»، گفتمان طراحی شهری، 1(1)، ص 17-11.
[4]. حنیفه، فاطمه؛ رشید کلویر، حجتالله؛ ابوالقاسمی، عباس؛ اکبری، حسن؛ و کاسگر محمدی، شعیب (1398). «نقش ویژگیهای کالبدی در پیشبینی شاخصهای روانی و اجتماعی ساکنین مجتمعهای مسکونی شهر رشت»، مطالعات شهری، 32، ص 76-65.
[5]. سعیدی قهه، عاطفه؛ شاهدی، بهرام؛ خیرآبادی، غلامرضا؛ و طراحی، محمدجواد (1399). «رابطۀ بین ویژگیهای محیط مسکونی با افسردگی ساکنان»، تحقیقات علوم رفتاری، 18(2)، ص 287-270.
[6]. طاهری، ثریا؛ و طاهری، جعفر (1397). «ارزیابی عوامل محیطی مؤثر بر سلامت روان در مجموعههای مسکونی»، هویت شهر، 40(13)، ص 74-57.
[7]. عظیمی، المیرا؛ ستارزاده، داریوش؛ بلیلان، لیدا؛ عبدالهزاده طرف، اکبر؛ و فرامرزی اصلی، مهسا (1399). ارزیابی تأثیر عوامل کالبدی- محیطی فضاهای عمومی بر سلامت روان شهروندان، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 20(59)، ص 319-307.
[8]. نعیمی فروتنینژاد، فریسا؛ رهبریمنش، کمال؛ البرزی، فریبا؛ و خوانساری، شیدا (1399). «تحلیل معماری مجتمعهای مسکونی براساس مؤلفههای کالبدی مؤثر بر سلامت روانی ساکنان»، مطالعات ناتوانی، 10(174)، ص 9-1.
[9]. Arafa, A.; Mohamed, A.; Saleh, L.; & Senosy, S. (2021). “Psychological Impacts of the COVID‑19 Pandemic on the Public in Egypt”, Community Mental Health Journal, 57, pp: 64-69. DOI: 10.1007/s10597-020-00701-9.
[10]. Beemer, C.J.; Stearns-Yoder, K.A.; Schuldt, S.J.; Kinney, K.A.; Lowry, C.A.; Postolache, T.T.; Brenner, L.A.; & Hoisington, A.J. (2019). “A brief review on the mental health for select elements of the built environment”, Indoor and Built Environment, 0(0), 1-14. DOI: 10.1177/1420326X19889653.
[11]. Blanco, C., M. Wall, M., & Olfson, M. (2020). “Psychological Aspects of the COVID-19 Pandemic”, Journal of General Internal Medicine, 35(9), pp: 2757–2759. DOI: 10.1007/s11606-020-05955-3.
[12]. Browning, M.; Larson, L. R.; Sharaievska, I.; Rigolon, A.; McAnirlin, O.; Mullenbach, L.; et al. (2021). “Psychological impacts from COVID-19 among university students: Risk factors across seven states in the United States”, Plos One, 16(1), 1-27. DOI: 10.1371/journal.pone.0245327.
[13]. Collins, R.M.; Spake, R.; Brown, K. A.; Ogutu, B.O.; Smith,D.; & Eigenbrod, F. (2020). “A systematic map of research exploring the effect of greenspace on mental health”, Landscape and Urban Planning, 201, 103823, pp.1-13. DOI: 10.1016/j.landurbplan.2020.103823.
[14]. Honey-Rosés, J.; Anguelovski, I.; Chireh, V.K.; Daher, C.; Konijnendijk van den Bosch, C.;Litt, J.S.; et al. (2020). “The impact of COVID-19 on public space: an early review of the emerging questions – design, perceptions and inequities”, Cities & Health. DOI:10.1080/23748834.2020.1780074.
[15]. Koohsari, M. J., Badland, H., & Giles-Corti, B. (2013). “(Re)Designing the built environment to support physical activity: Bringing public health back into urban design and planning”, Cities, 35, 294-298. DOI: 10.1016/j.cities.2013.07.001.
[16]. Minihan, E., Gavin, B., Kelly, B. D., & McNicholas, F. (2020). “COVID-19, mental health and psychological first aid”, Irish Journal of Psychological Medicine, 37, 259-263. DOI: 10.1017/ipm.2020.41.
[17]. Moore, T.H.M., Kesten, J.M., López-López, J.A., Ijaz, S., McAleenan, A., Richards, A., Gray, S., Savovic, J., & Audrey, S. (2018). “The effects of changes to the built environment on the mental health and well-being of adults: Systematic review”, Health and Place, 53, 237- 257. DOI: 10.1016/j.healthplace.2018.07.012.
[18]. Morgul, E., Bener, A., Atak, M., Akyel, S., Aktaş, S., Bhugra, D., Ventriglio, A., & R Jordan, T. (2021). “COVID-19 pandemic and psychological fatigue in Turkey”, International Journal of Social Psychiatry, 67(2), 128-135. DOI: 10.1177/0020764020941889.
[19]. Moughtin, C., Moughtin, K. M., & Signoretta, P. (2009). Urban design: Health and the therapeutic environment, Architectural Press, Elsevier.
[20]. Nunez-Gonzalez, S., Delgado-Ron, J. A., Gault, C., Lara-Vinueza, A., Calle-Celi, D., Porreca, R., & Simancas-Racines, D. (2020). “Overview of "Systematic Reviews" of the Built Environment’s Effects on Mental Health”, Hindawi: Journal of Environmental and Public Health, Article ID 9523127, 1-10. DOI: 10.1155/2020/9523127.
[21]. Parlapani, E., Holeva, V., Voitsidis, P., Blekas, A., Gliatas, I., Porfyri, G., Golemis, A., Papadopoulou, K., Dimitriadou, A., Chatzigeorgiou, A., Bairachtari, V., Patsiala, S., Skoupra, M., Papigkioti, K., Kafetzopoulou, C., & Diakogiannis, I. (2020). “Psychological and Behavioral Responses to the COVID-19 Pandemic in Greece”, Frontiers in Psychiatry, 11, 1-17. DOI: 10.3389/fpsyt.2020.00821.
[22]. Peleg, K., Bodas, M., J. Hertelendy, A., D. Kirsch, T. (2021). “The COVID-19 pandemic challenge to the All-Hazards Approach for disaster planning”, International Journal of Disaster Risk Reduction, 55, 102103, 1-5. DOI: 10.1016/j.ijdrr.2021.102103.
[23]. Pelgrims, I., Devleesschauwer, B., Guyot, M., Keune, H., S. Nawrot, T., Remmen, R., D. Saenen, N., Trabelsi, S., Thomas, I., Aerts, R., M. De Clercq, E. (2021). “Association between urban environment and mental health in Brussels, Belgium”, BMC Public Health, 21:635, 1-18. DOI: 10.1186/s12889-021-10557-7.
[24]. Pineo, H. (2020). “Towards healthy urbanism: inclusive, equitable and sustainable (THRIVES) – an urban design and planning framework from theory to praxis”, Cities & Health. DOI: 10.1080/23748834.2020.1769527.
[25]. Pineo, H., Zimmermann, N., Cosgrave, E., W. Aldridge, R., Acuto, M., & Rutter, H. (2018). “Promoting a healthy cities agenda through indicators: development of a global urban environment and health index”, Cities & Health, 2(1), 1-19. DOI: 10.1080/23748834.2018.1429180.
[26]. Ram, B., S Limb, E., Shankar, A., M Nightingale, C., R Rudnicka, A., Cummins, S., Clary, C., Lewis, D., R Cooper, A., S Page, A., Ellaway, A., Giles-Corti, B., H Whincup, P., G Cook, D., & G Owen, C. (2020). “Evaluating the effect of change in the built environment on mental health and subjective well-being: a natural experiment”, J Epidemiol Community Health, 74, 631-638. DOI: 10.1136/jech-2019-213591.
[27]. Rollings, K.A.; & Bollo, C.S. (2021). “Permanent Supportive Housing Design Characteristics Associated with the Mental Health of Formerly Homeless Adults in the U.S. and Canada: An Integrative Review”, International Journal of Environmental Research and Public Health, 18, 9588, pp:1-37. DOI: 10.3390/ijerph18189588.
[28]. Sheek-Hussein, M., M. Abu-Zidan, F., Stip, E. (2021) “Disaster management of the psychological impact of the COVID-19 pandemic”, International Journal of Emergency Medicine, 14:19, 1-10, DOI: 10.1186/s12245-021-00342-z.
[29]. Walsh, S., & Lajoie, A. S. (2018). “Influence of Built Environment Quality and Social Capital on Mental Health of Residents of Assisted Living Communities in Louisville, Kentucky”, Gerontology & Geriatric Medicine, 4, 1-9. DOI: 10.1177/2333721418795900.
[30]. Wang, L., Zhou, Y., Wang, F., Ding, L., E.D. Love, P., & Li, S. (2021). “The Influence of the Built Environment on People’s Mental Health: An Empirical Classification of Causal Factors”, Sustainable Cities and Society, 74, pp: 1-15. DOI: 10.1016/j.scs.2021.103185.
[31]. Wankmüller, C. (2021). “European disaster management in response to the COVID‑19 pandemic”, Mind & Society, 20, 165-170. DOI: 10.1007/s11299-020-00252-2.
[32]. Zhu, W., Wang, J., Qin, B. (2021). “Quantity or quality? Exploring the association between public open space and mental health in urban China”, Landscape and Urban Planning, 213, pp: 1-12. DOI: 10.1016/j.landurbplan.2021.104128. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 500 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 442 |