پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,995,583 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,666,919 |
بازنمایی و برساخت سوژۀ زن سرپرست خانوار در سینمای ایران (نشانهشناسی فیلمهای روسری آبی، کافهترانزیت و دهلیز) | ||
| زن در فرهنگ و هنر | ||
| دوره 14، شماره 2، تیر 1401، صفحه 241-265 اصل مقاله (549.42 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwica.2022.335846.1732 | ||
| نویسندگان | ||
| نسرین محمدپور* 1؛ مسعود تقی آبادی2؛ وحید شالچی3 | ||
| 1دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مطالعات زنان، گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
| 2دکتری علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
| 3Assistant Professor, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran | ||
| چکیده | ||
| این پژوهش درصدد بررسی برساخت سوژۀ زن سرپرست خانوار در سینمای بعد انقلاب است تا با استفاده از تفسیر فوکو و آلتوسر از سوژگی، بدین سؤال پاسخ دهد که سوژۀ زن سرپرست خانوار در این آثار سینمایی به چه صورتی برساخت و بازنمایی شده است؟ پژوهش با روش نشانهشناسی و بهره‌گیری از الگوی فیسک و بارت و تلفیق آن با رویکرد سلبی و کاودری صورت گرفته که با نمونه‌گیری هدفمند، سه فیلم «روسری آبی، کافهترانزیت، و دهلیز» از دهۀ 70، 80 و 90 برای تحلیل برگزیده شده است. نتایج نشان می‌دهد که قدرت در این فیلم‌ها بر قداست خانواده و لزوم مدیریت زن در آن پرداخته و گفتمان خانه‌دار بودن زن را بازتولید کرده است. ازسوی دیگر شاهد برساخت زن وفادار در قبال تعهد به همسر یا خانواده و عهده‌دار نقش‌های مردانه هستیم. زنانگی مطلوبی که در فیلم‌ها به‌تصویر کشیده است، شامل 1) برساخت زنِ خانه‌دار، وفادار، سرپرست خانوار و حامی شوهر؛ 2) زن ِسرپرست خانوار و متعهد به خانواده و شاغل؛ 3) زن ِسرپرست خانوار، عفیف و عشق‌ورز است. معانی فرهنگی فیلم‌ها عبارتند از: طبقۀ اجتماعی پایین زن‌های سرپرست خانوار؛ در معرض قضاوت قرار داشتن زن‌های سرپرست خانوار جوان؛ مشکلات معیشتی و اقتصادی آنان؛ نگاه برساخت‌شدۀ مردم به آنها؛ ایفای نقش‌های چندگانه و مادرانگی قوی؛ تفاوت‌های فرهنگی و ارزشی اقوام مختلف؛ ازخودگذشتگی و فداکار بودن و ترسیم سنت‌های قدیمی بیوه‌گی زنان. همچنین تمامی زنان سرپرست خانوار سعی در تغییر و شروع دوباره دارند، اما در مواجهه با جامعه، سنت‌ها، کلیشه‌های جنسیتی و برتراندیشی مردانه، فرصت توانمندسازی را از آنها می‌گیرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بازنمایی؛ سوژه؛ زن سرپرست خانوار؛ سینما؛ نشانهشناسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Representation and Constructing Subject of the Female Heads of Households in Iranian Cinema (Semiotics of The Blue-Veiled, Border Café (Cafe Transit), and The Corridor (Dehliz)) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Nasrin Mohamadpour1؛ masoud taghiabadi2؛ vahid shalchi3 | ||
| 1Graduate of Women Studies, Department of Sociology, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran | ||
| 2PhD in Communication Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran | ||
| 3استادیار گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
| چکیده [English] | ||
| Abstract This study aims at investigating the construction of the subject of female-headed households in post-revolutionary cinema in order to answer the question of how it has been represented and constructed in these works. For so doing, it employs Foucault and Althusser's interpretation of the subject. The research has been done via a semiotic method, using Fisk and Barthes model, combining it with Selby and Cowdory approach. By purposeful sampling, three films (The Blue-Veiled , Border Café (Cafe Transit), and The Corridor (Dehliz) from the 70s, the 80s, and the 90s have been selected for analysis. Results show that the power in these movies addresses family sanctity along with the need for woman management in it, also reproducing the discourse of housekeeping. But on the other hand, we see the construction of a faithful woman in return for a commitment to her husband or family and responsible for male roles. Here the desirable femininity portrayed in the films include: a) construction of a loyal housewife who supports the husband, b) the female-headed household who is committed to the family and is employed, and finally, c) the female-headed household who is chaste and a lover. The cultural meanings of the films are the lower social class of female-headed households, exposure of young female-headed households to judgment, their livelihood and economic problems, people's constructed look at them, the multiple roles they play, their strong sense of motherhood, cultural and value differences of varied ethnic groups, self-sacrifice and devotion, and drawing the old traditions of female widowhood. Also, all female-headed households try to change and start again, yet in the face of society, traditions, gender stereotypes, and the idea that men are superior, they are deprived of the opportunity to empower themselves. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Representation, subject, female-headed household, cinema, semiotics | ||
| مراجع | ||
|
بر، ویوین (1395). برساخت‌گرایی اجتماعی، ترجمۀ اشکان صالحی، تهران: نشر نی.
برگر، پیتر ال و لاکمن، توماس (1395). ساخت اجتماعی واقعیت (رساله‌ای در جامعه‌شناسی شناخت)، ترجمۀ فریبرز مجیدی، تهران: علمی و فرهنگی.
بهرامی کمیل، نظام (1388). نظریه نظریۀ رسانه‌ها: جامعه‌شناسی ارتباطات، تهران: کویر.
پاینده، حسین (1397). نظریه و نقد ادبی درسنامۀ میان‌رشته‌ای، جلد اول، تهران: سمت.
تانگ، رزماری (1391). نقد و نظر: درآمدی جامع بر نظریههای فمینیستی، ترجمۀ منیژه نجم‌‌عراقی، تهران: نشر نی.
چندلر، دانیال (1386). مهدی پارسا، مبانی نشانهشناسی، ترجمۀ مهدی پارسا، تهران: سوره.
حسن‌پور، آرش، و یزدخواستی، بهجت (1394). «پروبلماتیک زن‌بودگی؛ نمایش جنسیت و برساخت کلیشه‌های اخلاقی زنانه در سینمای ایران». فصلنامۀ مطالعات فرهنگ ارتباطات، (32) 16: 33-68.
دادگرا، سیدمحمد و جلیلیان، شهین (1390). «بررسی جایگاه اجتماعی زن در آثار فیلمسازان زن و مرد (کافهترانزیت و زیر پوست شهر)». مطالعات رسانه‌ای (2) 6: 67-92.
دالگرن، پیتر (1380). تلویزیون و گسترۀ عمومی، ترجمۀ مهدی شفقتی، تهران: سروش.
دوبوار، سیمون (1384)، جنس دوم، ترجمۀ قاسم صنعوی، تهران: توس.
ذکایی، محمدسعید؛ امن‌‌پور، مریم و اکبری، اندیشه. (1398). «دیرینهشناسی برساخت زنانگی در ایران از عصر مشروطه تا پایان پهلوی اول». مجلۀ جامعه شناسی ایران، (4) 20: 86-115.
راودراد، اعظم و زندی، مسعود. (1385). «تغییرات نقش زن در سینمای ایران». مجلۀ جهانی رسانه - نسخۀ فارسی 1(2):27-1
راودراد، اعظم و میرزاده طرقی، احسان. (1396). «نشانهشناسی تصویر زن در سینمای اصغر فرهادی (تحلیل نشانه‌شناسانه فیلمهای سینمایی رقص در غبار، دربارۀ الی و گذشته)». جامعه‌شناسی هنر و ادبیات 9(1): 53-77.
ربیعی، مرجان (1392). تعدد نقش در زنان سرپرست خانوار، تهران: جامعهشناسان.
رضایی، مرضیه (1391). «برساخت زنانگی در سینما (مطالعۀ سینمای رخشان بنیاعتماد)»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه کردستان.
رفعت‌جاه، مریم، و هومن، نیلوفر (1394). «تحلیل روایی و نشانه‌شناختی تصویر زن مطلقه در سینمای ایران». زن در فرهنگ و هنر، 7(4): 421-436.
سازمان بهزیستی کشور در سال (۸۱-۱۳۷۹)
صادقی فسائی، سهیلا و پروائی، شیوا. (1395). «نحوۀ بازنمایی زن در زیست جهان مدرن در فیلمهای اصغر فرهادی (مطالعۀ موردی: چهارشنبه‌سوری، دربارۀ الی و جدایی نادر از سیمین)». زن در فرهنگ و هنر، 8(2): 170-147
ضیمران، محمد (1378) . میشل فوکو: : دانش و قدرت، تهران: هرمس.
عبدالخانی، لنا، و نصرآبادی، محمد (1390). «بازنمایی نقش زنان در سینما (سیاستگذاریهای فرهنگی در سینمای قبل و پس از انقلاب اسلامی)». نشریۀ علمی زن و فرهنگ، 3(10): 87-96.
علی‌اکبری صبا، روشنک (1395). «ویژگی‌های خانوارهای زن سرپرست در گروه‌های مختلف وضع زناشویی سرپرست خانوار»، مجلۀ آمار، شمارۀ 19: 9- 15.
فریدمن، جین (1389). فمینیسم، ترجمۀ فیروزه مهاجر، تهران: آشیان.
فوکو، میشل (1386)، ایران: روح یک جهان بی‌روح: ۹ [نه] گفت‌وگوی دیگر، تهران: نشر نی.
فیسک، جان (1380)؛ «فرهنگ تلویزیون»، ترجمۀ: مژگان برومند، فصلنامۀ ارغنون، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شمارۀ 19:142-125
گیویان، عبدالله و سروی زرگر، محمد (1388). «بازنمایی ایران در سینمای هالیوود»، فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی، شمارۀ 88: 147-177.
مرکز آمار ایران (1395). چکیدۀ نتایج طرح آمارگیری هزینه و درآمد خانوارهای شهری و روستایی.
مهدیزاده، سیدمحمد (1391). نظریههای رسانه: اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی، تهران: همشهری.
مهدیزاده، سیدمحمد (1394). «سکولاریزم و خشونت نمادین در گفتمان تلویزیونی: تحلیل گفتمانی برنامه برنامۀ «پرگار» تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی»، مجلۀ مطالعات فرهنگ ارتباطات، (31) 16:130-105
مهدیزاده، سیدمحمد و اسماعیلی، معصومه. (1391). «نشانه‌شناختی تصویر زن در سینمای ابراهیم حاتمی کیا». زن در فرهنگ و هنر، 4(2): 85-105.
نش، کیت (1380). جهانی شدن سیاسی معاصر: سیاست و قدرت، ترجمۀ محمدتقی دلفروز، تهران: کویر.
یوسفیان، نوید و موسوی کریمی، میرسعید (1389). «سازه‌انگاری معرفتی و برساخت‌گرایی اجتماعی»، جامعه‌پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، (1) 1: 129.
Seaman-Grant, Zoë (2017), " Constructing Womanhood and the Female Cyborg: A Feminist Reading of Ex Machina and Westworld", An Honors Thesis Presented to the Faculty of the Department of Women and Gender Studies Bates College in partial fulfillment for the Degree of Bachelor of Arts Wilcox, Charleen M. (2011), "Constructing Asian/American Women on Screen", Communication Theses, Georgia State University, Under the Direction of Angelo Restivo Hall, S. (2003). “The Work of Representation”, in Representation: Cultural Representations and Signifying Practices, The Open University: Milton Keynes Goodarzi, M., Fahimifar, A., Shakeri Daryani, E. (2021). New Media and Ideology: A Critical Perspective. Journal of Cyberspace Studies, 5(2), 137-162.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,023 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 290 |
||