فتحی, محمدجواد, عباس زاده, محمد. (1402). قواعد صلاحیت نسبی دادگاههای کیفری در حقوق ایران و انگلستان. , 14(1), 389-410. doi: 10.22059/jcl.2022.334117.634282
محمدجواد فتحی; محمد عباس زاده. "قواعد صلاحیت نسبی دادگاههای کیفری در حقوق ایران و انگلستان". , 14, 1, 1402, 389-410. doi: 10.22059/jcl.2022.334117.634282
فتحی, محمدجواد, عباس زاده, محمد. (1402). 'قواعد صلاحیت نسبی دادگاههای کیفری در حقوق ایران و انگلستان', , 14(1), pp. 389-410. doi: 10.22059/jcl.2022.334117.634282
فتحی, محمدجواد, عباس زاده, محمد. قواعد صلاحیت نسبی دادگاههای کیفری در حقوق ایران و انگلستان. , 1402; 14(1): 389-410. doi: 10.22059/jcl.2022.334117.634282
قواعد صلاحیت نسبی دادگاههای کیفری در حقوق ایران و انگلستان
1گروه حقوق جزا، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، ایران
2گروه حقوق جزا و جرمشناسی، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، ایران
چکیده
یکی از تقسیمبندیهای صلاحیت محاکم کیفری، تقسیم آنها به کیفری یک و کیفری دو است. صلاحیت نسبی بهعنوان یکی دیگر از اقسام صلاحیتهای محاکم کیفری در عرض صلاحیت ذاتی و محلی به بررسی این موضوع میپردازد. در صلاحیت نسبی، محاکم کیفری اعم از عمومی و اختصاصی با توجه به نسبت آنها با یکدیگر بر اساس نوع جرم ارتکابی، شدت مجازات و یا تلفیقی از نوع جرم و شدت مجازات به دادگاههای درجۀ یک و درجۀ دو دستهبندی میشوند. دادگاههای درجۀ یک با تعدد قاضی به جرایم مهمتر و دادگاههای درجۀ دو با وحدت قاضی به جرایم با اهمیت کمتر رسیدگی میکنند. در حقوق ایران مطابق قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، صلاحیت نسبی محاکم کیفری هم در مورد دادگاههای عمومی و هم دادگاههای اختصاصی پذیرفته شده است؛ بهگونهای که دادگاههای عمومی به دادگاه کیفری یک و کیفری دو تقسیم میشوند و دادگاههای اختصاصی اعم از انقلاب، نظامی و نظامی زمان جنگ دارای دو درجۀ یک و دو میباشند. بهعلاوه، در خصوص جرایم ارتکابی از سوی افراد زیر 18 سال نیز بر اساس صلاحیت نسبی، علاوه بر دادگاه اطفال و نوجوانان، دادگاه کیفری یک ویژۀ رسیدگی به جرایم نوجوانان پیشبینی شده است. در حقوق انگلستان نیز صلاحیت نسبی محاکم کیفری مورد پذیرش قرار گرفته بهگونهای که جرایم بر اساس اهمیت به سه دستۀ جرایم اختصاری، جرایم دووجهی و جرایم قابل کیفرخواست تقسیم شده و بر همین اساس در دادگاههای صلح یا دادگاه جزایی مورد رسیدگی قرار میگیرند. بهعلاوه، در حقوق هر دو کشور، صلاحیت نسبی در مرحلۀ مجدد رسیدگی نیز پیشبینی شده است و این دادگاهها به دو دسته تقسیم میشوند.
پرادل، ژان (1396). تاریخ اندیشههای کیفری. ترجمۀ علیحسین نجفی ابراندآبادی. چاپ یازدهم، تهران: انتشارات سمت.
جوان جعفری بجنوردی، عبدالرضا و ساداتی، محمدجواد (1394). ماهیت فلسفی و جامعهشناختی کیفر (تأملی در چیستی و کارکردهای کیفر). چاپ اول، تهران: انتشارات میزان.
خالقی، علی (1399). آیین دادرسی کیفری (صلاحیت مراجعِ رسیدگی کیفری و دلایل اثبات). جلد دوم، چاپ 42، تهران: انتشارات شهر دانش.
رستگار نامدار، حسین (1356). صلاحیت دادگاهها: صلاحیت ذاتی- صلاحیت محلی و صلاحیت نسبی- صلاحیت اضافی. مهنامۀ قضایی، (134)، 30-16.
Fafinski, Stefan & Emily Finch (2010). English Legal System,3rd Edition: Longman.
Goldson, Barry (2004). Youth Crime and Youth Justice “Restorative and Informal Justice”, Student Handbook of Criminal Justice and Criminology: Cavendish Publishing.