پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,098,362 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,206,028 |
تبیین موقعیت تجاری بغداد در دورۀ اول خلافت عباسی (132-232 ق) | ||
| پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
| دوره 54، شماره 2، اسفند 1400، صفحه 403-421 اصل مقاله (6.43 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2022.336065.654311 | ||
| نویسندگان | ||
| ابوالفضل سلمانی گواری* 1؛ ابوذر خسروی2 | ||
| 1دانش آموخته دکتری تاریخ اسلام. دانشگاه تهران | ||
| 2استادیار گروه شهرسازی. دانشگاه سلمان فارسی کازرون | ||
| چکیده | ||
| باظهور حاکمیت عباسیان در بینالنهرین و بنای بغداد به عنوان دارالخلافه، اهمیت سیاسی و اقتصادی آن منطقه به طور محسوسی رشد یافت. این شهر از اواسط سدۀ دوم ق به یکی از مراکز عمدۀ تحولات اقتصادی جهان اسلام تبدیل شد و با توجه به موقعیت جغرافیایی خاص (مرز اتصال بین دو جهان شرق و غرب) جایگاه ممتازی در عرصۀ تجارت و بازرگانی کسب کرد. سؤال اصلی پژوهش این است که چه دلایل و زمینههایی سبب گسترش و رشد تجارت بغداد در دورۀ اول خلافت عباسی شد؟ این تحقیق بهروش تاریخی، در تحلیل و تبیین چگونگی برآمدن بغداد به‌عنوان یکی از کانونهای مهم تجارت در این دوره می‌پردازد. یافته‌های پژوهش حاکی است که نقش موقعیت جغرافیایی و سیاسی بغداد و عبور راه‌های تجاری (خشکی و دریایی) شرق و غرب جهان اسلام از بینالنهرین با مرکزیت آن و ایجاد امنیت و تأسیسات رفاهی سبب رشد و شکوفایی تجاری آن شهر شد. با توجه به کارکرد تجاری ـ بازرگانی بغداد، این شهر نقش مهمی در گسترۀ تمدن دورۀ اسلامی در عرصه‌های کشاورزی، صنعت، آموزش و علوم ایفا کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بغداد؛ تجارت؛ موقعیت؛ دورۀ اول خلافت عباسی | ||
| مراجع | ||
|
ابن بلخی، فارسنامه، شیراز: بنیاد فارسشناسی، ۱۳۷۴ش.
ابنحوقل، صورة الأرض، بیروت: دارالصادر، ۱۹۳۸م.
ابن‌خردادبه، مسالک‌وممالک، بیروت: دارالصادر، ۱۹۹۲م.
ابن رسته، احمد بن عمر، الاعلاق‌النفیسه، لیدن: مطبعه بریل، ۱4۱۲ق.
ابن‌سعد، طبقات، مترجم: محمود مهدوی دامغانی، تهران: فرهنگ و اندیشه، ۱۳۷۴ش.
ابن فضلان، احمد، رحلة ابن فضلان الی بلاد الترک و الروس و الصقالبة، ابوظبی: دارالسویدی للنشر و التوزیع، ۲۰۰۳م.
ابنفقیه، البلدان، مصحح: یوسف الهادی، بیروت: عالم الکتب، ۱۴۱۶ق.
ابن‌خلدون، تاریخ ابن خلدون (العبر و دیوان المبتدا)، بیروت: دارالکتب العلمیه، ۱۹۹۲م.
ابن‌مسکویه، تجارب‌الامم، مترجم، ابوالقاسم امامی، تهران: سروش (صدا و سیما)، ۱۳۶۹ش.
ابوالفدا، اسماعیل بن علی، تقویم البلدان، قاهره: مکتبه الثقافه الدینیه، ۱۴۲۷ق.
ا.آ.بلیایف، «اوضاع اقتصادی قلمرو خلافت عباسی» معارف اسلامی (سازمان اوقاف) مترجم، رضا عنایت الله، شماره 10 (۱ آذر ۱۳۴۸ش.)، 70-77.
ادریسی، محمدبن محمد، نزهه‌‌المشتاق فی اختراق‌‌الافاق، بیروت: عالم‌الکتب، ۱۴۰۹ق.
اشپولر، برتولد، تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی، مترجم: جواد فلاطوری و مریم میراحمدی، تهران: علمی و فرهنگی، ۱۳۶۹ش.
اصطخری، ابراهیم بن محمد، المسالک و الممالک، بیروت: دار الصادر، بی‌تا.
بلعمی، تاریخنامه طبری، مصحح: محمد روشن، تهران: سروش، 1380ش.
ثقفی، ابراهیم‌بن محمد، الغارات، مترجم: عبدالمحمد آیتی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۱ش.
جهشیاری، محمدبن عبدوس، الوزراآ و الکتاب، مصحح: مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، عبدالحفیظ شلبی، قاهره: شرکة مکتبه و مطبعه مصطفی البابی الجلی و اولاده بمصر، ۱۴۰۱ق.
حافظ ابرو، جغرافیای حافظ ابرو، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب، ۱۳۷۵ش.
حسن، حسن ابراهیم، تاریخ سیاسی اسلام، مترجم: ابوالقاسم پاینده، تهران: جاویدان، ۱۳۷۶ش.
خطیب بغدادی، احمدبن علی، تاریخ بغداد او مدینه السلام، قاهره: مکتبه الخانجی، ۱۳۴۹ق.
خوله شا‌کر دجیلی، بیت‌الما‌ل: پیدایش و تحولات آن، مشهد: بنیاد پژوهشها‌ی اسلامی، ۱۳۷۹ش.
دمشقی، محمد بن ابیطالب، نخبة الدهر فی عجائب البر و البحر، ترجمه: آگوست فردیناند سید حمید، تهران: اساطیر، ۱۳۸۲ش.
دوری، عبدالعزیز، تاریخ العراق الاقتصادی فی القرن الرابع الهجری، بیروت: مرکز دراسات الوحده العربیه، ۱۹۹۵م.
دینوری، ابوحنیفه، اخبارالطوال، ترجمه: محمود مهدوی دامغانی، تهران: نی، 1371ش.
رالف کاوتس، چشم‌اندازهایی ازجاده ابریشم ازخلیجفارس تا دریای شرقی چین، ترجمه: محمد باقر وثوقی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام، 1392ش.
ربانی‌زاده، سیدمحمدرحیم، «گردش نظام پولی خلافت عباسی در قالب چک و سفته»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی (با همکاری انجمن ایرانی تاریخ)، شماره 1 (۱۳۹۱ش): 47-62.
سلیمان دخیل عزب، الفوز بالمراد فی تاریخ بغداد، قاهره: دار الآفاق العربیه، ۱۴۲۳ه.
سیرافی، سلیمان، سلسله التواریخ (اخبار الصین و الهند)، ترجمه: حسین قرچانلو، تهران: اساطیر، ۱۳۸۱ش.
شیخلی، صباح ابراهیم‌سعید، اصناف در عصر عباسی، ترجمه: هادی عالم‌زاده، تهران: مرکز دانشگاهی، ۱۳۶۲ش.
طبری، تاریخ طبری (تاریخ الرسل و الملوک)، ترجمه: ابوالقاسم پاینده، تهران: اساطیر، ۱۳۵۳ش.
قزوینی، زکریا بن محمد، ترجمه آثار البلاد و اخبار العباد، ترجمه: محمدمیرزا جهانگیر قاجار، تهران: امیر کبیر، ۱۳۷۳ش.
قلقشندی، احمد بن علی، صبح الأعشی فی صناعة الإنشا، بیروت: دار الکتب العلمیه، بی‌تا.
کاتب بغدادی، قدامه بن جعفر، الخراج، ترجمه: حسین قرچانلو، تهران: البرز، ۱۳۷۰ش.
کبیسی، حمدان عبدالمجید، اسواق بغداد حتی بدایة العصرالبویه، بغداد: دارالعربیه للطباعه، ۱۹۷۹م.
کاهن، کلود، تاریخ العرب و الشعوب الاسلامیة، بیروت: دارالحقیقه، بی‌تا.
فیلیپ خوری حتی، تاریخ عرب، مترجم: ابوالقاسم پاینده، تهران: آگاه، ۱۳۸۰ش.
قره‌چانلو، حسین، جغرافیای تاریخی کشورهای اسلامی، تهران: سمت، 1383ش.
متز، آدام، تمدن اسلامی در سده چهارم هجری، مترجم: علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران: امیرکبیر، ۱۳۶۲ش.
لسترنج، کای، بلدان الخلافه الشرقیه، بغداد: مکتبه الحیدریه، ۱۴۲۷ه.
لسترنج، کای، بغداد: فی عهد الخلافه العباسیه، بغداد: مکتبه الحیدریه، بی‌تا.
مجید زاده، یوسف، تاریخ و تمدن بینالنهرین، تهران: مرکز دانشگاهی، ۱۳۷۶ش.
مسری، حسین علی، تجاره العراق فی العصر العباسی، کویت: جامعه الکویت، ۱۴۰۲ق.
مقدسی، محمدبن احمد، احسن‌التقاسیم فی معرفةالاقالیم، ترجمه: علینقی منزوی، تهران: شرکت مولفان و مترجمان، ۱۳۶۱ش.
یاقوت حموی، خطط بغداد فی معجم البلدان، مصحح: موفق سالم نوری، بغداد: المجمع العلمی، ۱۴۲۲ق.
یعقوبی، احمدبن اسحاق، البلدان، مترجم: محمدابراهیم آیتی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۵۶.
یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ یعقوبی، مترجم: محمد ابراهیم آیتی، تهران: علمی و فرهنگی، 1371ش.
Nikita Elisiev, The Middle East in the Middle Ages, Translated by Mansour Abul Hassan, Beirut, 1986.
Antony Natang, the Arabs, their victories and Islam glories, Translated by Dr. Rashed Al-Barawi, The Anglo-Egyptian library, 1974.
Abdul Rahman Hemida, Aalam Al-Goghrafiyen Al-Arab, Damscus, 1969.
Broomhall, Islam in China, London, 1910.
Lee Tieh Tsing, The Historical relations between the Arabs and China, Published by the Chinese commissioner office in Baghdad on Al-Rashid Printing House, Baghdad ,1945.
Kratchkoniski, the history of the Arab geographical literature, Translated by Salahuddin Othman Hashim, First part, Cairo, 1963. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 595 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 698 |
||