پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,229 |
| تعداد مقالات | 67,748 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,091,079 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,838,408 |
تحلیل صوری عناصر اصلی جامة حضرت علی(ع) در نگارههای نسخة خاوراننامه مکتب ترکمانی (محفوظ در کاخ گلستان) | ||
| پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
| دوره 54، شماره 2، اسفند 1400، صفحه 333-359 اصل مقاله (6.92 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2022.327175.654265 | ||
| نویسندگان | ||
| نسترن حاج عباس خیاط تبریزی1؛ صمد سامانیان* 2؛ آمنه مافی تبار3 | ||
| 1کارشناسی ارشد هنر اسلامی، دانشگاه هنر، تهران | ||
| 2دانشیار دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران | ||
| 3استادیار، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران | ||
| چکیده | ||
| در بسیاری از نسخه‌های مصور تاریخی، برای نمایش شخصیتها در شمایل نگاری، وجه ثابتی به تصویر در آمده است تا شناخت ایشان برای بیننده تسهیل گردد. هدف این مقاله، واکاوی الگوی تصویری پوشش حضرت علی(ع) در نگارههای خاوراننامۀ ترکمانی از منظر ساختار صوری است. طرح، نقش، فرم و رنگ عناصر پوشش حضرت علی(ع) در نگارههای نسخۀ خاوراننامه چگونه تحلیل میشود؟ نتیجۀ مطالعۀ اسنادی به شیوۀ تطبیقی ـ تاریخی و با نمونهگیری 9 نگاره به صورت هدفمند حاکی است که در نگارههای این نسخه، امیرالمؤمنین علی(ع) با پوشش عمامه، قبا و عبا تصویر شده و رنگ یا شیوۀ تزئینی ـ یا برعکس ـ سادهنمایی برای تمایز ایشان از دیگر افراد به کار نرفته است: پوشش امام علی(ع) در تمام موقعیتها، ترکیب سهقطعهای متداول دارد. بنابر این، همانندی ایشان با دیگر افراد در تصاویر به قرین مفهومی وجه، نشانهای دارد و موضوع همگونی کسوت حضرت علی(ع) را با مردم جامعه در زمان زیست در ذهن تداعی می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نگارگری؛ مکتب ترکمانی؛ خاوراننامه؛ جامۀ حضرت علی(ع) | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Formal Analysis of the Main Elements of Imam Ali's (PBUH) Clothing in Paintings of Khāvarān Nāmih's manuscript | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Nastaran Haj Abbas Khayyat Tabrizi1؛ Samad Samanian2؛ Ameneh Mafitabar3 | ||
| 1MA Student, University of Art, Tehran | ||
| 2Associated Prof., University of Art, Tehran | ||
| 3Assistant Prof., University of Art, Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| Many historical illustrated manuscripts have used a fixed aspect of iconography for prominent characters to facilitate their recognition. This study aimed to analyze the pictorial pattern of Imam Ali's (PBUH) clothing, the design, form, and color in the paintings of the Khāvarān Nāmih's Manuscript, a sample of Turkoman school preserved in Golestan Palace. The results showed that the clothes of Imam Ali (PBUH) in the paintings consisted of a turban, cloak, and robe, which was the customary clothing style of his time, the conventional three-piece clothing. Moreover, depicting Imam Ali (PBUH) in the same clothes as other characters in the picture reflects his lifestyle as a normal person in society. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| paintings, Turkoman school, Khāvarān Nāmih, Imam Ali's (PBUH) | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌اثیر، عزالدین ابوالحسن. تاریخ کامل اسلام و ایران. ج 1. ترجمه ابوالقاسم حالت و علی حائری. تهران: علمی. 1365.
احمدی بیرجندی، احمد. «دیدگاه‌های اخلاقی و اجتماعی محمد بن حسام خوسفی در منظومه خاوراننامه». جستارهای ادبی. 1369. 23 (4 و 3).431- 416.
اخوانی، سعید و محمودی، فتانه. «واکاوی لایههای معنایی در نگارههای نسخه خاوراننامه با رویکرد آیکونولوژی». هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی. 1397. 23 (2). 34- 23.
ارجمند، مهدی. «ضلع ثابت: اسلوبی در نگارههای خاوراننامه». نگره. 1388. 4 (12). 62- 53.
اللهی، مهین و فرخفر، فرزانه. «بازشناسی فولکلور مادی (پوشاک) در ترسیم سیمای اشخاص داستانی در نسخۀ مصور خاوراننامه». دوماهنامۀ فرهنگ و ادبیات عامه. 1400. 9 (37). 38- 5.
آژند، یعقوب. نگارگری ایران. ج 1. تهران: سمت. 1389.
بخاری، ابوعبدالله محمد. صحیح بخاری. ج 2. ترجمه عبدالعلی نور احراری. تربت جام. شیخ الاسلام احمد جام. 1392.
پاکباز، رویین. نقاشی ایران. چ 5. تهران: زرین و سیمین. 1385.
پولاک، یکوب ادوارد. سفرنامۀ پولاک. ترجمه کیکاووس جهانداری. تهران: خوارزمی. 1361.
جلابی، ابوالحسن. مناقب الامام علی بن ابی طالب (ع). ج 2. بیروت: دارالاضواء. 1383.
چیتساز، محمدرضا. «تاریخ پوشاک ایرانیان از ابتدای اسلام تا قاجار». تاریخ جامع ایران. ج 19. تهران: دایرهالمعارف بزرگ اسلامی. 1393. 680- 520.
حر عاملی، محمد بن حسن. وسائل الشیعه. ج 1. ترجمه سعید غفارزاده. تهران: قلم. 1396.
حسنزاده، اسمعیل. حکومت ترکانان قراقویونلو و آققویونلو در ایران. تهران: سمت. 1379.
حصوری، علی. مبانی طراحی سنتی در ایران. چ 2. تهران: چشمه. 1385.
خوسفی بیرجندی، محمدبن حسام‌الدین. خاوراننامه. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 1381.
دزی، راینهارت. پیتر. فرهنگ البسۀ مسلمانان. ترجمه حسینعلی هروی. چ 2. تهران: علمی و فرهنگی. 1383.
دلاواله، پیترو. سفرنامه. ترجمه شعاعالدین شفاء. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. 1348.
دینوری، احمدبن داوود، اخبار الطوال. ترجمه محمد مهدوی دامغانی. تهران: نی. 1364.
ذکاء، یحیی. «خاوراننامۀ نسخۀ خطی و مصور موزۀ هنرهای تزیینی». هنر و مردم. 1343. 8(20). 29- 17.
رابینسون، ب. و. هنر نگارگری ایران. ترجمه یعقوب آژند. چ 2. تهران: مولی. 1384.
رجایی، مهدی. «گره هشت و زهره موجدار: خاستگاه احتمالی نقشمایه بوته در فرش». پژوهش هنر. 1395. 6 (12). 73- 65.
رهنورد، زهرا. نگارگری. تهران: سمت. 1386.
سومر، فاروق. قراقویونلوها. ترجمه مهاب ولی. تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی. 1369.
سیمز، الینور. «دوره مغول و تیموریان». پوشاک در ایرانزمین. چ 3. تهران: امیرکبیر. 1391. 192- 177.
شریعت، زهرا و زینلی، لیلا. «جلوههای حماسی، ملی و مذهبی در نگارههای خاوراننامۀ مکتب شیراز». مطالعات هنر اسلامی. 1388. 5 (10). 57- 43.
شهشانی. سهیلا. تاریخچه پوشش سر در ایران. تهران: مدبر. 1374.
صداقت، فاطمه. «نسخۀ خطی خاوراننامه شاهکار نگارگری مذهبی مکتب ترکمانان قرهقویونلو و آققویونلو». مطالعات هنر اسلامی. 1385. 2 (4). 120- 103.
صدوق، ابوجعفر محمد. من لا یحضره الفقیه. ج1. تهران: الاسلامیه. 1390.
ضیاءپور، جلیل. پوشاک ایرانیان از چهارده قرن پیش تا آغاز دوره شاهنشاهی پهلوی. تهران: وزارت فرهنگ و هنر. 1349.
طالبپور، فریده. «کارکردهای طراز در دوره فاطمیان». هنرهای زیبا ـ تجسمی. 1395. 21 (2). 64- 55.
طبری، محمد. تاریخ الرسل و الملوک. ج 3. ترجمه ابوالقاسم پاینده. تهران: زر، بی‌تا.
غیبی، مهرآسا. هشت هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی. تهران: هیرمند. 1385.
قایدان، اصغر. «پوشش و پرچم در جنگهای عصر اسلامی». تاریخ اسلام. 1383. 5 (17). 32- 5.
قزوینی رازی، احمد بن فارس. معجم مقاییس اللغۀ. ج 4. قم: دالفکر. 1358.
کاتب، فاطمه و مافیتبار، آمنه. «بازخوانی شیوههای طبقهبندی طرح و نقش پارچههای تاریخی ایران». جلوه هنر. 1398. 11 (23). 802-67.
کریمزاده تبریزی، محمدعلی. احوال و آثار نقاشان قدیم ایران. ج 2. لندن: ساتراپ. 1369.
کنبای، شیلا. نقاشی ایرانی. ترجمه مهدی حسینی. چ 2. تهران: دانشگاه هنر. 1382.
کلینی، محمد بن یعقوب. الکافی. ج 6 و 13. قم: دارالحدیث. 1387.
متین، پیمان. پوشاک ایرانیان. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی. 1383.
محمدرسولی، مطهره. «بررسی منسوجات قرن هشتم و نهم هجری با توجه به نگارههای کتاب خاوراننامه». مجموعه مقالات چهارمین جشنواره بینالمللی مد و لباس فجر. زیرنظر حمید قبادی دانا. تهران: پیام عدالت. 1394.
مسائلی، مهدی. جامه پیامبر: لباس روحانیت. چ 2. مشهد: بهنشر. 1399.
مقدم قوچانی، علی. نقش روحانیت در اسلام و اجتماع. تهران: مسجد علوی. 1358.
معمارزاده، محمد. «خاوراننامه از منظر هنر نگارگری با تأکید بر عوامل مؤثر در شکل‌گیری اثر هنری و تحلیل نمادهای آن». مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان. 1390. 5 (3). 177- 162.
مجلسی، محمدباقر. بحارالانوار. ج 43 و 80. تهران: الاسلامیه. 1381.
میرجعفری، حسین. تاریخ تیموریان و ترکمانان. اصفهان.: دانشگته اصفهان. 1375.
نویری، شهاب‌الدین احمد بن عبدالوهاب. نهایه الارب فی فنون الادب. ج 18. ترجمه محمود مهدوی دامغانی. تهران: امیرکبیر. 1364.
واقدی، عبدالله‌محمد. مغازی. ج 2. ترجمه محمد مهدی دامغانی. تهران: نشر دانشگاهی. 1361.
همتی، عبدالله. «بررسی منابع لباس و پوشش اسلامی». مشکوه. 1389. تابستان (107). 140-120.
URL1:https://brill.com/view/book/edcoll/9789004323483/B9789004323483_011.xml (access date: 12/12/2020)
Formal Analysis of the Main Elements of Imam Ali's (AS) Clothing in Persian Paintings from the Version of the Turkmen School's Khāvarān Nāmeh (Preserved in Golestan Palace). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 312 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 326 |
||