پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,504,730 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,768,770 |
نوای نای در فصلِ وصل؛ مقایسۀ نشانه‌شناسیک نی‌نامۀ مولوی و فصلِ وصل قیصر امین‌پور بر اساس دیدگاه ریفاتر | ||
| ادب فارسی | ||
| دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 28، اسفند 1400، صفحه 73-92 اصل مقاله (1.01 M) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2022.335103.1995 | ||
| نویسندگان | ||
| احمد رضایی* 1؛ مرضیه پارسامنش2 | ||
| 1دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه قم | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه قم | ||
| چکیده | ||
| امروزه هریک از قلمروهای مختلفِ نظری و پژوهشی ادبیّات می‌کوشند از منظری متفاوت و البتّه نظام‌مند، آثار ادبی را تحلیل کنند. تدوین چارچوب نظری، تحلیل‌های روشمند، ارائۀ نتایجی مدوّن و پرهیز از آراء ذوق‌مبنا، اساس بسیاری از تحقیقات ادبی روزگار کنونی است؛ یکی از این قلمروها، نشانه‌شناسی است. نظام پیوندِ دلالتی در ادبیّات یا همان ربط میان دالّ و مدلول، محمل درخور توجّهی برای نشانه‌شناسان بوده است که از زوایای مختلفی به متون ادبی ورود کنند. از جمله کسانی که اعتقاد داشت باید از دلالت‌های ظاهری شعر گذشت و به سطح دیگری از دلالت رسید، ریفاتر است. وی با تمرکز بر خواننده (خاصّ) و متن، بر شمردن فرآیندهای سه‌گانه در زبان شعر، تبیین سطح ظاهری و سطح پس‌کنشانه، هپیوگرام و ماتریس، تلاش کرد کارایی چارچوب نظام‌مند نظریّۀ خویش را نشان دهد و از این راه، چگونگی انتقال مدلول‌های متن را برای خوانندگان، به‌خصوص خوانندگانی که به تعبیر او از توانش ادبی برخوردار نیستند، تبیین کند. در این پژوهش، نی‌نامۀ مولوی و مثنوی فصل وصل قیصر امین‌پور را که به موضوع «وصال» پرداخته‌اند، بر اساس نظریّۀ ریفاتر تحلیل و مقایسه کرده و با ترسیم منظومه‌های توصیفی، هیپوگرام و ماتریس آن‌ها، نشان داده‌ایم این دو متن به‌رغم داشتن کمینه‌محتوای واحد، یعنی وصال، دو دیدگاه متقابل را بیان کردهاند. منظومه‌های توصیفی فصل وصل اگرچه از نظر تعداد کمترند، امّا از تنوّع بیشتری برخوردارند؛ همچنین هیپوگرام‌های این سروده گسترده‌ترند. علاوه بر آن، واژگان غیر دستوری و نوواژگان نیز در سرودۀ امین‌پور در مقایسه با نی‌نامه بسیار چشمگیرتر است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فصل وصل؛ نی‌نامه؛ نشانه‌شناسی؛ ریفاتر؛ مولوی؛ قیصر امین‌پور | ||
| مراجع | ||
|
آلن، گراهام، بینامتنیّت، ترجمۀ پیام یزدان‌جو، مرکز، تهران 1380.
احمدی (1)، بابک، ساختار و تأویل متن، مرکز، تهران 1382.
ــــــــــــ (2)، نشانه‌های تصویری تا متن، مرکز، تهران 1385.
امین‌پور، قیصر، تنفس صبح، حوزۀ هنری سازمان تبلیغات اسلامی، تهران 1364.
انوشیروانی، علیرضا، «تأویل نشانه‌شناختی ساختارگرای شعر زمستان»، زبان‌های خارجی، ش 3، ص5-20، 1384.
برکت، بهزاد و طیبه افتخاری، «نشانه‌شناسی شعر: کاربست نظریّۀ مایکل ریفاتر بر شعر ای مرز پرگهرِ فروغ فرخزاد»، پژوهش‌های زبان و ادبیّات تطبیقی، سال 1، ش 4، ص 109-130، 1389.
تمیم‌داری، احمد و سمانه عبّاسی، «نقد و تحلیل ساختاری و نشانه‌شناسی داستان‌های عاشقانه»، بهار ادب، سال 5، ش 1، ص 29-46، 1391.
پاینده (1)، حسین ، «نقد شعر آی آدم‌ها سرودۀ نیمایوشیج از منظر نشانه‌شناسی»، نامۀ فرهنگستان، سال 10، ش 4، ص 95-113،1387.
ـــــــــ (2)، «نشانه‌شناسی شعر: نقد نشانه‌شناختی شعر زمستان»، ادبیّات و زبان‌ها: گوهران، ش 21-22، ص 165-186، 1388.
ـــــــــ (3)، نظریّه و نقد ادبی درس‌نامه‌ای میان‌رشته‌ای، ج 2، سمت، تهران 1397.
حسن‌زاده، عبداللّه و فاطمه زمانی، «تحلیل رمان سالمرگی بر اساس نظریه نشانه‌شناسی بینامتنی مایکل ریفاتر»، ادب فارسی، سال 8، ش 1، ص 57-76، بهار و تابستان 1397.
حقیقی، مانی، سرگشتگی نشانه‌ها، مرکز، تهران 1374.
ذاکری، سمیّه و همکاران، «تحلیل نشانه‌شناسی معشوق در شعر شاملو بر اساس نظریّۀ مایکل ریفاتر مطالعۀ موردی: شعر سرود آن کس که از کوچه به خانه بازمی‌گردد»، ادب غنایی، سال 17، ش 33، ص97-116، 1398.
سجودی، فرزان، نشانه‌شناسی کاربردی، علم، تهران 1395.
سلدن، رامان، راهنمای نظریّۀ ادبی معاصر، ترجمۀ عبّاس مخبر، طرح نو، تهران 1372.
شعیری، حمیدرضا، تجزیه و تحلیل نشانه – معناشناختی گفتمان، سمت، تهران 1381.
شمیسا، سیروس، نقد ادبی، میترا، تهران 1394.
علیپور، پوران (صدیقه)، «نشانه‌شناسی هیپوگرام مفهومی شهادت در شعر دفاع مقدّس»، ادبیّات پایداری، ش 3و4، ص 379-406، 1389 و 1390.
فرهنگی، سهیلا و محمّدکاظم یوسفپور، «نشانه‌شناسی شعر الفبای درد سرودۀ قیصر امین‌پور»، کاوش‌نامه، سال 11، ش 21، ص 143- 166، 1389.
کالر، جاناتان، در جستجوی نشانه‌ها (نشانه‌شناسی، ادبیّات، واسازی)، ترجمۀ لیلا صادقی و تینا امراللهی، علم، تهران، 1388.
گرجی، مصطفی و افسانه میری، «بررسی و تحلیل نامهای اشعار قیصر امین‌پور»، جستارهای ادبی، ش 167، ص 79-104، 1388.
مکاریک، ایرنا ریما، دانش‌نامۀ نظریّه‌های ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمّد نبوی، آگه، تهران 1385.
مولوی، شرح جامع مثنوی، چاپ کریم زمانی، اطّلاعات، تهران 1390.
میرباقری فرد، سیّدعلی اصغر و زهره نجفی، «بررسی الگوی نشانه‌شناختی پیرس در زبان عرفانی مولانا»، بوستان ادب، سال 1، ش 2، ص 133- 156، زمستان 1388. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 270 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 376 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب