پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,504,668 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,768,701 |
نوع و کارکرد راوی در روایت‌های داستان «رستم و سهراب» | ||
| ادب فارسی | ||
| دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 28، اسفند 1400، صفحه 177-195 اصل مقاله (615.34 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-ترویجی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2021.332639.1974 | ||
| نویسندگان | ||
| چیمن خوشنمای بهرامی1؛ تیمور مالمیر* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه کردستان | ||
| 2استاد گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه کردستان | ||
| چکیده | ||
| داستان‌های حماسی و پهلوانی به شیوه‌های گوناگون بازسازی شده‌اند. طومارهای نقالی و روایت‌های عامیانه و مردمی، محملی برای بازآفرینی این داستان‌ها هستند. مصنّف شاهنامه، نویسندگان و نقالان طومارها و روایتگرانی که داستانی را سینه‌به‌سینه نقل می‌کنند، هر یک متناسب با اهداف و نگرۀ خود برای بازگوکردن داستان، راوی و زاویۀ‌دید خاصی را برمی‌گزینند. در این پژوهش، شکل و کارکرد راوی و زاویۀ‌دید را در روایت‌های داستان رستم و سهراب بررسی کرده‌ایم. پرسش تحقیق آن است که راویانِ روایت‌های این داستان، هریک چگونه و با چه دیدگاهی بخش‌هایی از داستان را برجسته می‌کنند یا به نسبت اصل داستان، آن را به صورتی متفاوت یا با نگرشی دیگرگون نقل می‌کنند؟ نتیجۀ تحقیق نشان می‌دهد نگاه راویان روایت‌های مختلف داستان رستم و سهراب، مبتنی بر تقدیرباوری است. راوی شاهنامه با ذکر جزئیات یک واقعه همراه با مکث و تأمّل یا کلّی‌نگری و حذف، گفتمانِ خاص و موردنظر خود را رقم می‌زند. راوی طومار، راوی مداخله‌گر است؛ مدام در پی افشا، قضاوت و تفسیر است و برای پذیرش و مقبولیّت هرچه بیشترِ قهرمان، او را باورمند به دین و مذهب معرفی می‌کند. در طومارها، به سبب مکان اجرا و مخاطبان نقالی، کنشِ «شخصیت» بر مبنای پسند جامعه و فرهنگ متداول زمانه ساخته شده است. نگاه راوی به زن در شاهنامه با روایت طومارها متفاوت است. راویان در مورد نبرد گردآفرید و سهراب، در تمام روایت‌ها یک نگاه دارند و آن مبتنی بر غلبۀ نیرنگ گردآفرید بر جنبۀ جنگاوری اوست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تقدیرباوری؛ داستان رستم و سهراب؛ شاهنامه؛ نوع و کارکرد راوی؛ طومار نقّالان | ||
| مراجع | ||
|
آهنگرنژاد، جلیل و علی حیدری، «تحلیل بیتی از رستم و سهراب بر مبنای روایت نقّالان و شاهنامۀ کردی»، پژوهشنامۀ ادب حماسی، س 13، ش 24، ص13-28، 1396.
آیدنلو، سجاد، طومار نقّالی شاهنامه، به‌نگار، تهران 1391.
اخوّت، احمد، دستور زبان داستان، فردا، چاپ سوم، اصفهان 1392.
افشاری، مهران و مهدی مداینی، هفت‌لشکر: طومار جامع نقّالان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران 1377.
اکبری‌مفاخر، آرش، «بپیچید و برداشت خود از سرش»، پاژ، س 1، ش 1، ص 133-142، 1387.
انجوی‌شیرازی، ابوالقاسم، فردوسی‌نامه، علمی، تهران 1369.
بی‌نیاز، فتح‌اللّه، درآمدی بر داستان‌نویسی و روایت‌شناسی، افراز، تهران 1394.
پناهی، نعمتاللّه، «روایت نقّالان از داستان رستم و سهراب»، کاوش‌نامه زبان و ادبیّات فارسی، س 17، ش 33، ص 225-248، 1395.
جوینی، عزیزاللّه، داستان رستم و سهراب: از دست‌نویس موزۀ فلورانس، دانشگاه تهران، تهران 1382.
چتمن، سیمور، «نقطۀ دید»، گزیدۀ مقالات روایت، ویراستۀ مارتین مکوئیلان، ترجمۀ فتّاح محمّدی، مینوی‌خرد، چاپ دوم، تهران 1395.
خطیبی، ابوالفضل، «نگاهی تازه به برخی بیت‌های داستان رستم و سهراب»، دیهیم هفتاد: مهرنامۀ استاد دکتر محمّدجعفر یاحقی، سخن، ص53-64، تهران 1397.
دوستخواه، جلیل، داستان رستم و سهراب: روایت نقّالان، نقل و نگارش مرشدعبّاس زریری، توس، تهران 1369.
دیویدسون، الگا، شاعر و پهلوان در شاهنامه، ترجمۀ فرهاد عطایی، تاریخ، تهران 1378.
راستیپور، مسعود، «نگاهی دیگر به خطبۀ داستان رستم و سهراب»، آینۀ میراث، س 18، ش 66، ص 95-122، 1399.
رستگار فسایی، منصور، حماسۀ رستم و سهراب، جامی، تهران 1373.
رضایی دشت‌ارژنه، محمود و بهاره اللّه‌بخش‌زاده، «نقد و بررسی نارسایی‌های موجود در پیرنگ داستان رستم و سهراب»، ادبیّات پهلوانی، س 2، ش 1، ص 47-73، 1394.
رضایی‌نورآبادی، علی‌عبّاس، «رستم و سهراب به روایت قوم لک»، رشد آموزش زبان و ادب فارسی، س 22، ش 2، ص 34-37، 1387.
ریمون–کنان، شلومیت، روایت داستانی: بوطیقای معاصر، ترجمۀ ابوالفضل حرّی، نیلوفر، تهران 1387.
سرکاراتی، بهمن ، «پری: تحقیقی در حاشیة اسطوره‌شناسی تطبیقی»، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، س 23، ش 97-100، ص 1-32، 1350.
شعار، جعفر و حسن انوری، غم‌نامۀ رستم و سهراب از شاهنامۀ فردوسی، قطره، چاپ پانزدهم، تهران 1375.
فردوسی، شاهنامه،چاپ جلال خالقی‌مطلق، ج 2، روزبهان، 1369 تهران.
فلاح، غلامعلی، «تأملی در دو بیت نخست داستان رستم و سهراب»، مطالعات و تحقیقات ادبی، س 3، ش 10-13، ص 47-60، 1385.
ــــــــــ و نرجس افشاری، «تحلیل داستان رستم و سهراب براساس نظریّۀ روایت‌شناسی کلود برمون»، پژوهشنامۀ نقد ادبی و بلاغت، س 5، ش 1، ص 51-71، 1395.
فلودرنیک، مونیکا، درآمدی بر روایت‌شناسی، ترجمۀ هیوا حسن‌پور، خاموش ، تهران 1399.
کزّازی، میرجلال‌الدّین، از گونه‌ای دیگر: جستارهایی در فرهنگ و ادب ایران، مرکز، تهران 1368.
لوته، یاکوب، مقدّمه‌ای بر روایت در ادبیّات و سینما، ترجمۀ امید نیک‌فرجام، مینوی‌خرد، تهران 1388.
محمّدی، علی و نوشین بهرامی‌پور، «تحلیل داستان رستم و سهراب براساس نظریه‌های روایت‌شناسی»، ادب پژوهی، س 5، ش 15، ص 141-168، 1390.
مختاریان، بهار، «تهمینه (تهمیمه) کیست؟»، نامة فرهنگستان، س 9، ش 35، ص 179-150، 1386.
مسکوب، شاهرخ، سوگ سیاوش: در مرگ و رستاخیز، خوارزمی، چاپ ششم، تهران 1370.
موسوی، سیّدکاظم و همکاران، «بررسی عنصر کشمکش در داستان رستم و سهراب»، نثرپژوهی ادب فارسی، س 16، ش 34، ص331-351، 1392.
مینوی، مجتبی، داستان رستم و سهراب از شاهنامه، بنیاد شاهنامۀ فردوسی، تهران 1352.
هرمن، دیوید، عناصر بنیادین در نظریّه‌های روایت، ترجمۀ حسین صافی، نی، تهران 1393.
یاحقّی، محمّدجعفر، سوگنامۀ سهراب، توس، تهران 1368. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 410 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 774 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب