تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,500 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,086,064 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,189,545 |
آیندهنگاری ارتقای بهرهوری آب کشاورزی در سکونتگاههای روستایی مطالعه روستاهای حوضة آبخیز قلعهچای استان آذربایجانشرقی | ||
نشریه محیط زیست طبیعی | ||
دوره 75، شماره 1، خرداد 1401، صفحه 136-149 اصل مقاله (1.06 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jne.2022.337157.2371 | ||
نویسندگان | ||
محسن آقایاری هیر* ؛ محمد ظاهری؛ حسین کریم زاده؛ علی مجنونی توتاخانه | ||
گروه جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشکده برنامهریزی و علوم محیطی ، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
چکیده | ||
حوضة آبخیز قلعهچای بهعنوان یکی از حوضههای آبخیز دریاچه ارومیه دارای 36 روستا بوده که اغلب در زمینة کشاورزی فعالیت دارند. مشکل اصلی این محدوده از حدود 20 سال گذشته، کاهش مداوم آب در دسترس است. کمبود منابع آب، ضرورت ارتقای بهرهوری آب را ایجاب میکند. هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل مؤلفه های کلیدی مؤثر بر ارتقای بهرهوری آب در 36 سکونتگاههای روستایی حوضة آبخیز قلعهچای و بررسی وضعیت جاری روستاها از نظر مؤلفههای کلیدی شناسایی است. جمعآوری دادهها بهصورت پرسشنامه دلفی و با مشارکت خبرگان بوده که با نرمافزار میکمک تحلیل گردید. تعداد مؤلفههای مورد بررسی شامل 20 مؤلفه اثرگذار بر ارتقای بهرهوری آب میباشد. تحلیل دادهها منجر به شناسایی 9 مؤلفه کلیدی مؤثر بر ارتقای بهره وری آب در محدوده حوضة آبخیز قلعه چای شد. مهمترین مؤلفههای کلیدی شناسایی شده بهترتیب عبارتاند از: نوسازی کانالها، کاهش مدتزمان آبیاری و افزایش دفعات، کاستن از وسعت اراضی در مناطق پرشیب، بهبود کیفی مدیریت و اتخاذ رویکرد همهجانبه، انتقال آب از منبع تا مزرعه با استفاده از کانالهای سرپوشیده، استفاده از نهادههای کشاورزی با نیاز آبی کمتر، پرداخت یارانه برای آبیاری بارانی و قطرهای، استفاده از تجهیزات پیشرفته کاهندة مصرف آب و ارتقای مهارت روستائیان در زمینة بهرهوری آب که با امتیازهای 767، 766، 655، 654، 632، 609، 608، 541 و 496 در اولویت های اول تا نهم قرار دارند. نتایج اولویتبندی روستاها از نظر مؤلفههای کلیدی نشان داد که به ترتیب روستاهای هرگلان، آلمالو و توتاخانه با امتیازهای 0/042، 0/045 و 0/051 دارای بیشترین امتیاز هستند. با توجه به یافتههای پژوهش، میتوان گفت تحقق راهکارهای ارتقای بهره وری آب در گروه توجه همزمان به تمامی مؤلفه و اتخاذ رویکرد همهجانبه است. | ||
کلیدواژهها | ||
بهرهوری آب؛ آیندهنگاری؛ حوضة آبخیز؛ قلعهچای؛ سکونتگاههای روستایی | ||
مراجع | ||
Aghayari Hir, M., Zaheri, M., Karimzadeh, H., Majnouni-Toutakhane, A., 2021. Analysis of Factors Affecting the Promotion of Water Resources Productivity in the Economy of Rural Areas Case: Qala-e-Chaie catchment, Journal of Space Economics and Rural Development 10(36), 1-22 (In Persian) Altenburger, R., Ait-Aissa, S., Antczak, P., Backhaus, T., Barceló, D., Seiler, T.-B., de Alda, M.L., 2015. Future water quality monitoring-adapting tools to deal with mixtures of pollutants in water resource management. Science of the Total Environment 512, 540-551. Bossio, D., Geheb, K., & Critchley, W., 2010. Managing water by managing land: addressing land degradation to improve water productivity and rural livelihoods. Agricultural Water Management 97(4), 536-542. Commission, P., 2016. Rural water uses and the environment: The role of market mechanisms. Productivity Commission, Government of Australia Research Reports. 369 P. De Fraiture, C., Perry, C., 2007. Why is agricultural water demand unresponsive at low price ranges?. Irrigation water pricing: The Gap Between Theory and Practice, 94-107. Fatch, J. J., Manzungu, E., Mabiza, C., 2010. Problematising and conceptualising local participation in transboundary water resources management: The case of Limpopo river basin in Zimbabwe. Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C 35(13-14), 838-847. Fukushima, Y., 2007. Socio-economic activities and the balance between water resource supply and demand in the Yellow River basin, China. Paper presented at the Management (Proceedings of Symposium HS3006 at IUGG2007, Perugia, July 2007). Gadanakis, Y., Bennett, R., Park, J., Areal, F.J., 2020. Improving productivity and water use efficiency: A case study of farms in England. Agricultural Water Management 160, 22-32. Ghaffari Moghadam, Z., Moradi, E., Hashemi Tabar, M., Sardar Shahraki, A., 2021. An analysis of the water crisis in the agricultural sector of Sistan region in different scenarios: Futurology approach, Quarterly Journal of Agricultural Water Research 35(2), 201-216 (In Persian) Githae, N., Farah, M., Masese, D., 2018. Factors Affecting the Sustainability of Community Rural Water Supplies in Sankuri Division, Garissa District, Kenya. International Journal of Contemporary Research and Review 9(10), 20662-20683. Gricelda, H.F., Paúl, C.M., Niurka, A.M., 2018. Participatory Process for Local Development: Sustainability of Water Resources in Rural Communities: Case Manglaralto-Santa Elena, Ecuador Handbook of Sustainability Science and Research (pp. 663-676): Springer. Hu, Z., Chen, Y., Yao, L., Wei, C., & Li, C., 2016. Optimal allocation of regional water resources: From a perspective of equity–efficiency tradeoff. Resources, Conservation and Recycling 109, 102-113. Karbasi, A., Mohtashami, T., Alizadeh, A., Moghimi, Z., 2020. Investigating the factors affecting farmers' overdraft of groundwater resources in Zaveh-Torbat-Heydariyeh plain. Journal of Water Research in Agriculture 34 (4), 603-614 (In Persian) Molden, D., Oweis, T., Steduto, P., Bindraban, P., Hanjra, M.A., Kijne, J., 2015. Improving agricultural water productivity: Between optimism and caution. Agricultural Water Management 97(4), 528-535. Namara, R. E., Hanjra, M. A., Castillo, G. E., Ravnborg, H. M., Smith, L., Van Koppen, B., 2010. Agricultural water management and poverty linkages. Agricultural water management 97(4), 520-527. Ohab Yazdi, S.A., Ahmadi, A., Nikoei, A., 2014. Using Economic Tools to Increase Water Productivity: A Case Study of Zayandrood Watershed, Journal of Iranian Water Resources Research 10 (1), 71-63. (In Persian) Qasemipour, E., & Abbasi, A., 2019. Assessment of agricultural water resources sustainability in Arid regions using virtual water concept: case of South Khorasan province, Iran. Water 11(3), 449. Rezaei, M.R., Mohammadi. H., Karami., Ayatollah. H., 2012. A Study of Factors Affecting the Utilization of Water Resources and Its Sustainability in Different Geographical Conditions in Fars Province, Journal of Environmental 38(4), 78-67 (In Persian) Sangtrash, A., Mirlatfi, M., Dehghani Sanij, H., 2021. The Impact of Agricultural Technologies on Improving Physical and Economic Productivity Indicators and Water Consumption Efficiency in the Eastern Basin of Lake Urmia. Journal of Agricultural Water Research 35(1), 35-46 (In Persian) Scott, C. A., & Banister, J. M., 2008. The dilemma of water management ‘regionalization’in Mexico under centralized resource allocation. International Journal of Water Resources Development, 24(1), 61-74. Taha, A.-W., Sharma, S., & Kennedy, M., 2016. Methods of assessment of water losses in water supply systems: a review. Water Resources Management 30(14), 4985-5001. Xia, J., Zhang, S., Guo, J., Rong, Q., Zhang, G., 2015. Critical effects of gas exchange parameters in Tamarix chinensis Lour on soil water and its relevant environmental factors on a shell ridge island in China's Yellow River Delta. Ecological Engineering 76, 36-46. Zeinali, B., Asghari Saraskanrud, S., 2016. Investigation of shoreline changes in the water level of Lake Urmia and its impact on urban and rural areas around the lake. Journal of Urban ecological research 6 (1) 9-20 (In Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 319 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 249 |