![سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران](./data/logo.png)
تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,511,812 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,774,352 |
سیر تاریخی اشتغال زنان در بستر گفتمانهای قبل و بعد از انقلاب اسلامی | ||
زن در توسعه و سیاست | ||
مقاله 3، دوره 20، شماره 1، فروردین 1401، صفحه 23-44 اصل مقاله (447.89 K) | ||
نوع مقاله: کاربردی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwdp.2021.326683.1008045 | ||
نویسندگان | ||
فاطمه غنی پور خندابی* 1؛ محمد حسین اسدی داود آبادی* 2؛ امید علی احمدی3؛ علی روشنایی2 | ||
1دانشجوی دکترای تخصصی جامعه شناسی ، گرایش مسائل اجتماعی ایران ، دانشکده علوم انسانی ، واحد آشتیان، دانشگاه آزاد اسلامی، آشتیان، ایران | ||
2استادیارگروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی ، واحد آشتیان، دانشگاه آزاد اسلامی، آشتیان، ایران | ||
3استادیار گروه جامعه شناسی ، دانشکده علوم انسانی ، واحد آشتیان، دانشگاه آزاد اسلامی، آشتیان، ایران | ||
چکیده | ||
کار و اشتغال بهعنوان شالودۀ تأمین درآمد و مایحتاج روزمره و بستر بروز خلاقیتها و توانمندیهای انسانی در طول تاریخ، فارغ از تأثیرات جنسیتی، سنی و طبقاتی نبوده است. محدودۀ نفوذ این متغیرهای اجتماعی را گفتمان غالب بر هر دوره، طی فرایند تاریخی و درون بافت اجتماعی- فرهنگی خاصی از طریق اعمال قدرتهای موجود اجتماعی مشخص میکند. پژوهش حاضر با انتخاب نظریه و روش تحلیل گفتمان براساس خوانش لاکلا و موفه، جستاری در تاریخ اشتغال زنان و اثرات آن بر حیات فردی و اجتماعی زنان و خانواده ایرانی است. مبنای این تحلیل، اسناد و دادههای تاریخی دورههای مختلف ایران در مقاطع پیشامدرن، دورۀ اقتصاد امتیازی قاجاریه، پهلوی و انقلاب اسلامی است. نتایج تحلیل نشان میدهد در گفتمان انقلاب اسلامی با دال مرکزی «تساوی و عدم تشابه حقوقی زن و مرد» نظامی معنایی از دالهای عفاف و حجاب، تفکیک جنسیتی مشاغل و محل اشتغال و اولویت حضور زنان در خانواده شکل گرفته است. تأکید بر محیط سالم و امن شغلی و ایفای همزمان و دور از تنش نقش همسری و مادری در کنار نقش شغلی موجب تمایز و برتری اشتغال زنان در دورۀ پس از انقلاب با دورۀ پهلوی و دورههای قبل از آن بوده است. | ||
کلیدواژهها | ||
گفتمان؛ اشتغال زن؛ سنت؛ مدرنیسم؛ انقلاب اسلامی | ||
مراجع | ||
[1] ابراهیمی، مریم؛ تاجمزینانی، علیاکبر؛ کرمی قهی، محمدتقی (1398). «تحلیل جنسیتی سیاستگذاری اشتغال در ایران پساانقلاب»، فصلنامۀ برنامهریزی رفاه و توسعۀ اجتماعی، شمارۀ 38 ،1-28.
[2] ابراهیمی، مهبد (2018). «صد زن؛ مروری بر شصت سال اشتغال زنان در ایران»، سایت بیبیسی، مورخ 3 دسامبر 2018، 12آذر 1397، http://www.bbc.com/persian/iran-46336036.
[3] اخوانکاظمی، بهرام (1389). نقد و ارزیابی گفتمانهای اجتماعیـسیاسی مطرح در جمهوری اسلامی ایران، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
[4] اشرفی، محسن (1367). «دستمزدها و قدرت خرید کارگران در ایران در سالهای 1337-57»، اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شمارۀ 19.
[5] امامخمینی، روحالله (1390). جایگاه زن در اندیشۀ امامخمینی، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امامخمینی.
[6] ---------، ----- (1379). صحیفۀ امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی.
[7] بامداد، شیدا (1375). «ساختار اشتغال زنان کشور و تغییرات آن در چهل سال گذشته و بررسی رابطۀ میزانهای اشتغال زنان با عوامل اجتماعی-اقتصادی در شهرستانهای ایران»، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکدۀ علوم اجتماعی.
[8] بهنام، جمشید (1356). ساختهای خانواده و خویشاوندی در ایران، تهران: خوارزمی.
[9] بییرویش، مانفرد (1363). زبانشناسی جدید، ترجمۀ محمدرضا باطنی، چ دوم، تهران: آگاه.
[10] تاجیک، محمدرضا (1384). گفتمان، پادگفتمان و سیاست، تهران: مؤسسۀ توسعۀ علوم انسانی.
[11] جارالهی، عذرا (1372). «تاریخچۀ اشتغال زن در ایران»، فصلنامۀ علوم اجتماعی دانشگاه علامهطباطبایی، دورۀ 2، شمارۀ 3و4، صص 249-267.
[12] حسینیزاده، محمدعلی (1391). «از نهادگرایی تا گفتمان: درآمدی بر کاربرد نظریههای نهادگرایی در علوم سیاسی»، فصلنامۀ علوم سیاسی، سال پانزدهم، شمارۀ 60.
[13] حسینیزاده، محمدعلی (1383). «نظریۀ گفتمان و تحلیل سیاسی»، فصلنامۀ علوم سیاسی، شمارۀ 28.
[14] خاتم، اعظم (1379). «ساختار اشتغال زنان شهری قبل و بعد از انقلاب اسلامی»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پورتال علوم انسانی، مجلۀ گفتوگو، شمارۀ 28، صص 129-137.
[15] خبرگزاری دانشجو (1397). «رشد 16برابری پزشکان عمومی زن نسبت به زمان پیروزی»، گفتوگو با فاطمه آلیا، تاریخ دسترسی 14/11/1397، آنلاین: https://snn.ir/fa/news/743204/.
[16] دورانت، ویلیامجیمز (1378). مشرقزمین گاهوارۀ تمدن، ترجمۀ احمد آرام، ع.پاشایی، امیرحسین آریانپور، تهران: علمی و فرهنگی.
[17] رستمی، الهه (1999). جنسیت، اشتغال و اسلامگرایی: تحقیقی در نقش اشتغال زنان در جمهوری اسلامی ایران، ترجمۀ رؤیا رستمی، تهران: جامعۀ ایرانیان.
[18] رضازاده، علیرضا (1369). حیات اجتماعی زن در تاریخ ایران: قبل از اسلام، تهران: امیرکبیر.
[19] ریتزر، جورج و گودمن، داگلاسجی (1390). نظریۀ جامعهشناسی مدرن، ترجمۀ خلیل میرزایی و عباس لطفیزاده. تهران: جامعهشناسان.
[20] سلطانی، علیاصغر (1384). قدرت، گفتمان و زبان، تهران: نی.
[21] طباطبایی، محمدحسین (1370). تفسیر المیزان، ج4، ترجمۀ محمدرضا صالحی کرمانی، تهران: بنیاد علمیوفکری علامهطباطبایی با همکاری مرکز نشر فرهنگی رجاء.
[22] عبدالله یف (1360). کارگران ایرانی در اواخر قاجاریه، ترجمۀ مارنیا کاظمزاده، تهران: آگاه.
[23] علاسوند، فریبا (1382). نقد کنوانسیون رفع کلیۀ اشکال تبعیض علیه زنان، قم: مرکز مدیریت حوزۀ علمیه.
[24] فرکلاف، نورمن (1379). تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمۀ گروه مترجمان، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها.
[25] قجری، حسینعلی؛ نظری، جواد (1392). کاربرد تحلیل گفتمان در تحقیقات اجتماعی، تهران: جامعهشناسان.
[26] کار، مهرانگیز (1379). زنان در بازار کار ایران، تهران: روشنگران.
[27] کرمی قهی، محمدتقی (1391). «تحلیل گفتمان سه برنامۀ توسعه با رویکردی به مسائل زنان و خانواده»، برنامهریزی رفاه اجتماعی، سال چهارم، شمارۀ 13، 47 -74.
[28] کریمی، زهرا؛ جهانتیغ، الهام و ابراهیمی پورفائز، سهند (1395). «جایگاه زنان در بازار کار کشورهای درحال توسعۀ مسلمان و غیرمسلمان (2010-1995)»، پژوهشنامۀ زنان، سال هفتم، شمارۀ 1، 78-155.
[29] گولد، جولیوس و ویلیام ل کولب (1384). فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمۀ گروه مترجمان بهکوشش محمدجواد زاهدی، تهران: مازیار.
[30] لاکلا، ارنستو، موفه، شانتال (1393). هژمونی و استراتژی سوسیالیستی، ترجمۀ محمد رضایی، تهران: ثالث.
[31] مرکز آمار ایران (1375). سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
[32] مهدی، علیاکبر (1353). جامعهشناسی خانوادۀ ایرانی، تهران: پیام.
[33] میرسلیم، مصطفی و کاظم خورمهر (1389). جریانشناسی فرهنگی بعد از انقلاب اسلامی ایران، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
[34] میلنر، آندرو و جف براویت (1385). درآمدی بر نظریۀ فرهنگی معاصر، ترجمۀ جمال محمدی، تهران: ققنوس.
[35] وندایک، تئو اِی (1382). مطالعاتی در تحلیل گفتمان، ترجمۀ پیروز ایزدی و دیگران، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
[36] یورگنسن، ماریان و لوئیز فیلیپس (1389). نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نی.
[37] یوسفی، احمدعلی (1390). «سیاستهای راهبردی در اشتغال زنان از دید آموزههای اسلامی»، اقتصاد اسلامی، سال دهم، شمارۀ 39، 84-63.
[38] Goulding, Kristine (2013). Gender dimension of national employment policies. Geneva: International Labor Office.
[39] Jager.s (2001), Discourse and Knowledge: Theoretical Methogical Aspects of A Critical Discourse and Dispositive Analysis, in Methods of Critical Discourse Analysis, London, Sage, pp 32-62.
[40] Jorgenson, M and Philips, L (2002), Discourse analysis as theory and method, London: Sage Publications.
[41] Laclau, E and Mouffe (1985). Hegemony and socials strategy: toward a radical democratic .London: Verso.
[42] Schiffrin, D (1994). Approaches to discourse, Oxford and Cambridge: Blackwell. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,240 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 678 |