پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,992,632 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,661,634 |
بررسی و تحلیل قالیچه‌های طرح محرابی بلوچ از منظر انسان‌شناسی هنر | ||
| پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران | ||
| مقاله 12، دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 21، شهریور 1400، صفحه 229-335 اصل مقاله (1.67 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijar.2022.334007.459715 | ||
| نویسنده | ||
| محمد افروغ* | ||
| استادیار گروه فرش، دانشکده هنر، دانشگاه اراک، اراک، ایران | ||
| چکیده | ||
| قالیچه‌ها، یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های هویتی و فرهنگی قوم بلوچ و از برجسته‌ترین ساحت‌های مستعد مطالعه و واجد بررسی و تحلیل در منظومه انسان‌شناسی و رویکرد انسان‌شناسی هنر می‌باشد. در این میان، معرفی قالیچه‌های محرابی(جانمازی، سجاده‌ای) ایشان به‌عنوان هویت هنری و مصداق‌های تصویری از نظام بافندگی و هم‌چنین شناخت و رسیدن به فهم و درک معنای فرهنگی طرح‌ها و نقش‌های قالیچه‌ها از منظر و دیدگاه آفریننده این نقوش و ارتباط آن‌ها با مؤلفه‌هایی چون فرهنگ، اساطیر، عقاید و باورها، آداب و رسوم که مقصد و منظور انسان‌شناسی هنر است، هدف این پژوهش است. چه این‌که محتوای قالیچه‌های بلوچ در سایه و با تکیه بر درک، اندیشه و باور بافندگان آن‌ها معنا و مفهوم می‌یابد. بر این مبنا پرسش اصلی این است که قالیچه‌های محرابی بلوچ از دیدگاه انسان‌شناسی هنر، دارای چه ویژگی‌ها و شاخص‌هایی هستند و چگونه می‌توان از گذار این دیدگاه و زمینه-های فرهنگی به فهم معنایی و زیبایی نقوش این قالیچه‌ها پی‌برد؟ برخی از یافته‌های پژوهش چنین است. این قالیچه‌ها در ساحت کارکردشناختی دارای ظرفیت کاربردی، نمادین و تزئینی است. در بُعد معناشناختی، بازنمایی نقوش با شیوه غیر شمایلی(البته بر مبنای ارجاع به گذشته و مصداق بیرونی) صورت گرفته و مفاهیم و نقوشی هم‌چون محراب(دروازه و درگاه بهشت)، درخت زندگی[مقدس](نماد جاودانگی و معاد) و طاووس، بر کیفیت هرچه بیش‌تر این بُعد، افزوده است. در وجه زیباشناختی نیز، بافنده با بهره‌گیری از سبک هندسی(انتزاعی و تجریدی) و آفرینش نقوش انتزاعی و تجریدی با رنگ‌های گرم، تند و تیره، تشخص و هویتی خاص به فضای قالیچه‌ها بخشیده‌است. این پژوهش از نوع کیفی و بنیادین و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| انسان‌شناسی؛ بلوچ؛ قالیچه؛ محراب؛ هنر؛ هویت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Study and Analysis of Baluch Altar Rugs Based on the Anthropological Approach of Art | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Afrough | ||
| Assistant Professor, Department of Carpet, Faculty of Art, Arak University, Arak, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the most important identity and cultural assets of the Baluch people, and one of the most well-known areas susceptible to study and analysis in anthropology and the anthropological approach to art, is carpets. Accordingly, presenting their altar rugs as artistic identities and visual examples of the weaving system, as well as recognizing and understanding the cultural significance of rug designs and motifs from the perspective of the creator of these designs and their connection with objects such as culture, myths, beliefs, customs that the anthropology of art refers to, is the purpose of this research. At the same time, the content of the rugs finds meaning and significance based on the understanding, thought and belief of their weavers. Therefore, the main question is: what are the characteristics of Baluch altar rugs from the perspective of the anthropology of art, and how can we understand the meaning and beauty of the designs of these rugs through this perspective and cultural context? Some research findings are as follows: These carpets have a functional, symbolic and decorative capacity in cognitive functional hours. In the semantic dimension, the representations of the motifs are in a non-iconic way (of course, based on references to the past and external examples) and concepts and motifs such as the altar (gate and gate of heaven), the tree of life (symbol of immortality and resurrection) and the peacock, It has added the quality of this dimension as much as possible. In the aesthetic part, the weaver has given a special personality to the space of the rugs, using the geometric (abstract) style and creating abstract patterns with warm and dark colors. This research is of qualitative and basic type and the descriptive-analytical research method and the data collection method is the library. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| altar, anthropology, art, Baloch, carpet, identity | ||
| مراجع | ||
|
آویشی، جواد، حسین‌آبادی، زهرا و طاهری، علیرضا (1391). «مطالعۀ ساختار سجاده‌های (معاصر) سیستان و بلوچستان». گل جام، 22، 43-60.
ابراهیمی زرندی، اکبر (1395). «مقدمه‌ای بر انسان‌شناسی هنر در جوامع بشری». دومین همایش ملی فرهنگ، گردشگری و هویت شهری، کرمان، صص 1-10.
ابراهیمی‌ناغانی، حسین (1393). «مقدمه‌ای بر زیبایی‌شناسی نقش و رنگ گلیم‌های عشایر بختیاری». نگارینه، 1، 19-39.
ادواردز، سیسیل (1368). قالی ایران. ترجمۀ مهیندخت صبا. چاپ دوم. تهران: فرهنگسرا.
افروغ، محمد (1398)، «باورهای عامل آفرینش نقش و نگار در تخت بافته‌های آناتولی با تأکید بر گلیم». نامۀ انسان‌شناسی، 29، 73-100.
بوچر، جف. دبلیو (1391). دست‌بافته‌های بلوچی. ترجمۀ آرزو مؤدی. مشهد: آستان قدس رضوی.
بورکهارت، تیتوس (1387). مبانی هنر اسلامی. ترجمۀ امیر نصری. تهران: حقیقت.
پرهام، سیروس (1375). شاهکارهای فرش‌بافی فارس. تهران: سروش.
پوپ، آرتور (1338)، شاهکارهای هنر ایران. ترجمۀ پرویز ناتل خانلری. جلد اول. تهران: علمی و فرهنگی.
پورخالقی چترودی، مهدخت (1380). «درخت زندگی و ارزش فرهنگی و نمادین آن در باورها». مطالعات ایرانی، 1، 89-126.
حاجی‌زاده، محمدامین، خواجه احمد عطاری، علیرضا و عظیمی‌نژاد، مریم (1396). «مطالعۀ تطبیقی طرح و نقش در فرش‌های محرابی دورۀ صفویه و قاجار». خراسان بزرگ، 25، 51-72.
حسن‌بیگی، م. (1367). «قالی ابوالوردی فارس: تصویر اصالت‌ها»، ذخایر انقلاب، 2، صص؟؟؟.
حسین‌آبادی، زهرا (1382). «بررسی رنگ و فرم در نقوش فرش سیستان»، پایان نامۀ کارشناسی‌ارشد پژوهش هنر. دانشگاه؟؟؟ تهران.
حصوری، علی (1371). فرش سیستان، تهران: نشر فرهنگان.
دادور، ابوالقاسم و منصوری، الهام (1385). اسطوره و نمادهای ایران و هند عهد باستان، تهران: دانشگاه الزهرا.
دانشگر، احمد (1376). فرهنگ جامع فرش یادوارۀ دانشنامۀ ایران. تهران: مؤسسۀ یادوارۀ اسدی.
دریایی، نازیلا (1385). زیبایی‌شناسی در فرش دست‌باف ایران، گلجام، 4 و 5، 25-36.
دهخدا، علی‌اکبر (1330). لغت‌نامه، تهران: دانشگاه تهران.
رستگارفسایی، منصور (1379). فرهنگ‌نامه‌های شاهنامه، جلد اول، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
زکریایی‌کرمانی، ایمان؛ نظری، امیر و شفیعی سرارودی، مهرنوش (1394)، «مطالعۀ نقوش سفالینه‌های معاصر روستای کلپورگان سراوان با رویکرد انسان‌شناسی هنر»، نگره، 36، 74-91.
زمانی، عباس (1355). تأثیر هنر ساسانی در هنر اسلامی، جلد اول، تهران: اساطیر.
سیدسجادی (1374). باستان شناسی و تاریخ بلوچستان، تهران: سازمان میراث فرهنگی.
شیرانی، مینا، ایزدی جیران، اصغر، اسپونر، برایان، کوهستانی، مریم (1397). «بررسی انسان‌شناختی نقوش سفال کلپورگان سراوان». هنرهای زیبا (هنرهای تجسمی). 4، 71-80.
صوراسرافیل، شیرین (1383). بر کویر سبز جنوب فرش خراسان، تهران: نشر احیاء کتاب.
فروغی‌نیا، مریم و شاهسوار، مرتضی (1394)، «بررسی تطبیقی ویژگی‌های ساختاری طرح فرش بلوچ خراسان و فرش سیستان»، همایش ملی فرش دست‌بافت فرش خراسان جنوبی، بیرجند، دانشگاه بیرجند. ؟؟؟
فکوهی، ناصر (1381)، تاریخ اندیشه و نظریۀ انسان‌شناسی، تهران: نشر نی.
کوپر، جی‌ســی (1386). فرهنگ مصور نمادهای ســنتی. ترجمۀ ملیحه کرباسیان. تهران: نشر فرهاد.
کوک، راجر (1386). درخت زندگی. ترجمۀ سوسن سلیم‌زاده و هلینا مریم قایمی. تهران: نشر جیهون.
مورفی، هوارد (1385). «انسان‌شناسی هنر». ترجمۀ هایده عبدالحسین‌زاده، خیال، 17، 20-69.
مهتدی، فیض‌الله (1382). اثر رنگ در فرش، آموزش دانشگاهی فرش دست‌باف، چالش‌ها و چشم‌اندازها، مجموعه مقاله‌ها، سخنرانی‌ها و برنامه‌های نخستین همایش سراسری فرش در آموزش عالی، مشهد، تدین.
نورایی، فرخنده (1386). بررسی و طبقه‌بندی نقوش قالی بلوچ ایران، دومین سمینار ملی تحقیقات فرش دست‌باف، جلد دوم، تهران: مرکز ملی فرش ایران.
وارنر، رکس (1386). دانشنامۀ اساطیر جهان. ترجمۀ ابوالقاسم اسماعیل‌پور. چاپ اول. تهران: نشر اسطوره.
واشقانی فراهانی، ابراهیم (1389). «سرآغاز گیاهان در اساطیر ایرانی». مجلۀ مطالعات ایرانی، 17، 237-262.
ورمازرن، مارتین (1383). آیین میترا، تهران: چشمه.
هال، جیمز (۱۳۸۰). فرهنگ نگاره‌ای نمادها. ترجمة رقیه بهزادی. تهران: فرهنگ معاصر.
یاحقی، محمدجعفر (1374). فرهنگ‌نامۀ قرآنی. جلد سوم. مشهد: آستان قدس.
یساولی، جواد (1375). مقدمه‌ای بر شناخت قالی ایران. تهران: انتشارات فرهنگسرا.
یونگ، کارل گوستاو (1390). اسطوره‌ای نو: نشانه‌هایی در آسمان. ترجمۀ جلال ستاری. تهران: نشر مرکز.
Ember, C. R., & Ember, M. (1993). Anthropology. New Dehli: Prentice Hall of Ndia Ergin.
Leach, E. R. (1967). Aesthetics, In The Institutions of Primitive Society, edited by E. E. Evans-Pritchard, Oxford: Basil Blackwell, pp:25-38.
Morphy, H. (1992). Aesthetics in a Cross-Cultural Perspective: Some Reflections on Native American Basketry. Journal of the Anthropological Sosiety of Oxford, 23(1).
Karen, S. H. (2003). Form carries experience: a story of the art and form of knowledge. Qualitative Inquiry, 9(2), 268-280.
Silver, H. A. (1979). Ethnoart, in Annual Review of Anthropology, pp 267-307.
www.rugman.com/blog/rug
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 427 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 244 |
||