پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,996,065 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,668,071 |
بازخوانی و نقد روایت کتاب معارف الرجال درباره دیدار رضاخان با مراجع در نجف | ||
| پژوهش‌های علوم تاریخی | ||
| دوره 13، شماره 3، آذر 1400، صفحه 127-144 اصل مقاله (1021.57 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhss.2021.249905.472935 | ||
| نویسندگان | ||
| علیرضا ملائی توانی1؛ مرضیه بیگی زاده* 2 | ||
| 1دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران. | ||
| 2دانش‌آموخته دکتری تاریخ انقلاب اسلامی پژوهشکده امام خمینی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| در اواسط مجلس پنجم، در زمانی که رضاخان سِمت نخست‌وزیری را داشت برای سرکوبی شورش شیخ خزعل راهی جنوب کشور(استان خوزستان) شد. سردار سپه پس از ختم غائله شیخ خزعل به عتبات رفت و در نجف با آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی، آیت‌الله نائینی و چند تن دیگر از علمای نجف دیدار نمود. یکی از منابعی که درباره این دیدار گزارش می‌دهد، کتاب معارف الرجال تألیف شیخ محمد حرزالدین است. مؤلف در روایت خود به ذکر این مطلب پرداخته که مراجع نجف در مقابل موافقت با سلطنت رضاخان، اجرای دو خواسته را از وی مطالبه کردند؛ نخست حضور پنج تن از مجتهدان طراز اول به‌منظور نظارت بر مصوبات مجلس (اجرای اصل دوم متمم قانون اساسی) و دوم تداوم رسمیت یافتن مذهب شیعه جعفری رضاخان نیز وعده عملی نمودن آن‌ها را داده است. اما ابهام‌های اساسی در مورد این روایت وجود دارد که پذیرش این گزارش را با تردید مواجه می‌سازد. بنابراین مقاله حاضر با عنوان «بازخوانی و نقد روایت کتاب معارف الرجال درباره دیدار رضاخان با مراجع در نجف» با رویکردی انتقادی می‌کوشد به این پرسش‌ها پاسخ دهد که آیا در دیدار مذکور مراجع چنین درخواست‌هایی از رضاخان داشته‌اند؟ آیا چنین وعده‌هایی از طرف رضاخان به مراجع داده شده است؟ و محور اصلی مذاکرات رضاخان با علما و مراجع در این دیدار چه بود؟ | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کتاب معارف الرجال؛ رضاخان؛ آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی؛ آیت‌الله محمدحسین نائینی؛ اصل دوم متمم قانون اساسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Review and Critique of Maarif-al-Rejal book narrative about Reza khan meeting with religious authorities in Najaf | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Alireza Mollaiy Tavavny1؛ Marzieh Beigizadeh2 | ||
| 1Associate Professor of Humanities and Cultural Studies Institute | ||
| 2Doctor of Islamic Revolution history | ||
| چکیده [English] | ||
| In the middle of the fifth term of the parliament, when Reza Khan was the Prime Minister, he went to the south of the country to suppress the rebellion led by Sheikh Khaz’al. After visiting the Holy Shrines in Najaf, he met Ayatollah Sayyed Abulhasan Esfehani, Ayatollah Naeini, and several other religious leaders of Najaf. One of the sources that report this meeting is the book Ma’arif al-Rijal written by Shiekh Mohammad Herz al-Din. In his narrative, the author mentions that the religious sources of imitation asked Reza Khan two things in return for consenting to his monarchy; first, the presence of five first-class mujtahids in order to monitor the resolutions of the parliament، and second, maintaining the Ja’fari Shiite sect as the official religion of the country. Reza Khan promised to fulfill those demands. However, there are major doubts concerning this narrative, which makes it difficult to believe the report. Thus, the present article, using a critical approach, seeks to answer the following questions: In the mentioned meeting, did the religious sources of imitation make such requests from Reza Khan? Did Reza Khan make such promises to the religious sources of imitation? And, in this meeting, what was the main topic of Reza Khan’s negotiation with the scholars and religious sources of imitation? | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Maarif-al-Rejal book, Reza Khan, Ayatollah Seyyed Abolhassan Isfahani, Ayatollah Mohammad Hossein Naini, The second principle of the constitutional amendment | ||
| مراجع | ||
|
آقا بزرگ طهرانی، محمد محسن، الذریعه الی تصانیف الشیعۀ، ج21، بیروت، دارالضواء، بیتا.
احمدی پور، حسین، تاریخ پیدایش و خدمات دودمان پهلوی، تبریز، شورای مرکزی جشن شاهنشاهی آذربایجان شرقی، 1344.
اسناد روحانیت و مجلس، به کوشش منصوره تدین پور، ج۲، تهران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ۱۳۷۵.
اسناد روحانیت و مجلس، به کوشش منصوره تدین پور، ج۴، تهران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ۱۳۷۸.
انصاری، مهدی، شیخ فضل‌الله نوری و مشروطیت، (رویارویی دو اندیشه)، چاپ پنجم، تهران، امیرکبیر، 13۹۲.
بصیرت منش، حمید، علما و رژیم رضاشاه، ، چاپ دوم، تهران، عروج، ۱۳۷۸.
بنی احمد، احمد، تاریخ شاهنشاهی پهلوی، اعلیحضرت رضاشاه کبیر، بی‌جا، بینا، 2536
شاهنشاهی/1356 ش.
بهار (ملک‌الشعرا)، محمدتقی، تاریخ مختصر احزاب سیاسی، ج2، چاپ سوم، تهران، امیرکبیر، ۱۳۷۹.
بهشتی سرشت، محسن، علما و سیاست (از مشروطه تا انقراض قاجار)، تهران، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، ۱۳۸۰.
پهلوی، رضا، سفرنامه خوزستان، بی‌جا، تلاش، 1383.
ترکمان، محمد، «نظارت مجتهدین بر قوه قانون‌گذاری، سیر تطور اصل دوم متمم قانون اساسی از پایان
دورۀ دوم تا پایان دورۀ ششم تقنینیه»، تاریخ معاصر (کتاب سوم)، تهران، موسسه پژوهش و مطالعات فرهنگی، صص 51 – 68، ۱۳۷۰.
حائری، عبدالهادی، تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق، چاپ پنجم، تهران، امیرکبیر، ۱۳۹۲.
حرزالدین، محمد، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، ، ج1، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۵ق.
حسینی جلالی،محمدحسین، فهرس التراث، ج2، دلیل ما، قم، ۱۴۲۲ق.
حکیم الهی، نصرت‌الله، عصر پهلوی و تحولات ایران، کتب ایران، تهران، 1346.
خانی، محمد، «نظارت مجتهدان بر قانون اساسی مشروطه: نمونه؛ نگاه آیت اله سید ابوالحسن اصفهانی»، پیام بهارستان، د ۲، سال سوم، صص 295 – 304، زمستان ۱۳۸۹.
دولتآبادی، یحیی، حیات یحیی، ج4، چ6 ، تهران، عطارد و فردوس، ۱۳۷۱.
ذاکری، علی‌اکبر، «اولین انتخاب و آخرین تلاش‌ها برای تعیین مجتهدان ناظر بر مجلس مشروطیت»، حوزه، د 28، ش 161، صص 144 – 205، مهر ۱۳۹۰.
ذاکری، علی‌اکبر، «برگی زرین از تاریخ معاصر نامه منتشرنشده از آیات عظام اصفهانی، نائینی»، حوزه، ش 168 و 169، صص 65 – 84، پاییز وزمستان ۱۳۹۲.
رمضان یوسف، محمد خیر، معجم الموالفین المعاصرین فی آثارهم المخلوطه و المفقوده و ما طبع منها او حقق بعد وفاتهم، جزء الاول، الریاض، مکتبه الملک فهد الوطنیه، 1425هـ.ق/2004م.
روزنامه آئین اسلام، سال چهارم، ش 158، 18 اردیبهشت 1326.
روزنامه آئین اسلام، سال اول، ش 25، 10 شهریور 1323.
روزنامه آئین اسلام، سال سوم، ش 153، 9 اسفند 1325.
روزنامه آئین اسلام، سال سوم، ش 154، 16 اسفند 1325.
روزنامه پرچم اسلام، سال دوم، ش 13، 11 تیر 1326.
روزنامه پرچم اسلام، سال دوم، ش 14، 18 تیر 1326.
روزنامه پرچم اسلام، ش 55، 24 اردیبهشت 1326.
روزنامه حبل‌المتین، 23 جمادی‌الثانی 1343.
روزنامه دنیای اسلام، سال اول، ش 22، 24 اسفند 1325،
روزنامه دنیای اسلام، سال اول، ش 26، 22 فروردین 1326.
روزنامه ناصرالمله، ش 11، 16 حمل(فروردین) 1303.
شاهید، جعفر، دودمان پهلوی، بی‌جا، روزنامه جوانمردان، 1328.
صفوی، رحیم زاده، اسرار سقوط احمدشاه، تهران، تهران، فردوسی، 1362.
عینالسلطنه، قهرمان میرزا، روزنامه خاطرات عینالسلطنه، به کوشش مسعود سالور و ایرج افشار، تهران، اساطیر، ۱۳۷۹.
مستوفی، عبدالله، شرح زندگانی من، ج3، چ5، تهران، زوار، ۱۳۸۴.
مشروح مذاکرات مجلس: مشروح مذاکرات مجلس، دورۀ اول، جلسه 3 جمادی‌الاول 1325 و دورۀ 15، جلسه 6 آبان 1327.
معجم الادباء من العصر الجاهلی حتی سنه 200 م، الجزء الخامس، الطبعه الاولی، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1424هـ/2003م.
مکی، حسین، تاریخ بیست‌ساله ایران، تهران، امیرکبیر، 1357.
ملائی توانی، علیرضا، مشروطه و جمهوری، ریشه‌های نظم دموکراتیک در ایران، تهران، گستره، 1381.
منظورالاجداد، محمدحسین، مرجعیت در عرصه اجتماع و سیاست، تهران، شیرازه، ۱۳۷۹.
نجفی، موسی، اندیشه سیاسی و تاریخ نهضت حاج‌آقا نورالله اصفهانی، چاپ دوم، تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، ۱۳۷۸.
نوبخت، دانش، شاهنشاه پهلوی، بی‌جا، بینا، 1343.
نوبخت، دانش، عصر پهلوی، رضاشاه کبیر، پهلوی اول، تهران، وزارت اطلاعات و جهانگردی، 1346.
یغمایی، اقبال، کارنامه رضاشاه کبیر بنیانگذار ایران نوین، تهران، بینا، ۲۵۳۵شاهنشاهی/۱۳۵۵ ش. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 291 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 228 |
||