سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,532
تعداد مقالات70,500
تعداد مشاهده مقاله124,085,171
تعداد دریافت فایل اصل مقاله97,189,165
برنجکار, رضا, زارع پور, محسن. (1401). مبانی و ادلۀ نفی صفات در کلام امامیه. , 19(1), 73-98. doi: 10.22059/jpht.2022.337149.1005880
رضا برنجکار; محسن زارع پور. "مبانی و ادلۀ نفی صفات در کلام امامیه". , 19, 1, 1401, 73-98. doi: 10.22059/jpht.2022.337149.1005880
برنجکار, رضا, زارع پور, محسن. (1401). 'مبانی و ادلۀ نفی صفات در کلام امامیه', , 19(1), pp. 73-98. doi: 10.22059/jpht.2022.337149.1005880
برنجکار, رضا, زارع پور, محسن. مبانی و ادلۀ نفی صفات در کلام امامیه. , 1401; 19(1): 73-98. doi: 10.22059/jpht.2022.337149.1005880

مبانی و ادلۀ نفی صفات در کلام امامیه

مجله علمی " فلسفه دین "
دوره 19، شماره 1، فروردین 1401، صفحه 73-98    اصل مقاله (1019.39 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpht.2022.337149.1005880
نویسندگان
رضا برنجکار* 1؛ محسن زارع پور2
1استاد بخش فلسفه و کلام دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران
2دانش آموخته دکترای کلام امامیه، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران
چکیده
آموزۀ نفی صفات به‌صراحت در روایات اهل‌بیت(ع) آمده و در مدارس کلامی امامیه مورد پذیرش اکثر متکلمان امامیه بوده است. با وجود این، امروزه براساس مبانی فلسفی، و به‌خصوص حکمت متعالیه مورد نقد و انکار قرار می‌گیرد. در تحقیق حاضر، مبانی و ادلۀ آموزۀ نفی صفات از متون کلامی امامیه در مدارس گوناگون کلامی شناسایی و استخراج و نشان داده شده است که این آموزه دارای مبانی عقلی و کلامی خاص خود است. این مبانی و ادله به‌طور خلاصه عبارت‌اند از: آموزۀ توحید ذاتی با سه تقریر نفی تعدد، نفی ترکیب، و نفی شبیه، اتحاد وصف و صفت، امتناع توصیف ذات، امتناع محدودیت، مخلوقیت صفت و موصوف و آموزۀ خلقت. در کنار آنچه گفته شد، تعداد زیادی از روایات ناظر بر نفی صفت هم پشتوانۀ نقلی این دیدگاه هستند.
کلیدواژه‌ها
اسماء و صفات؛ ادلۀ نفی صفت؛ مبانی نفی صفات؛ نفی صفات؛ وجودشناسی صفات
مراجع
ـ قرآن کریم.

  1. ابن‌شعبه حرانی، حسن بن علی (۱۳۶۳ق). تحف العقول، محقق/مصحح: علی‌اکبر غفاری، چ دوم، قم: جامعۀ مدرسین قم.
  2. آشتیانی، سید جلال (۱۳۵۱). منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران (از عصر میرداماد و میرفندرسکی تا زمان حاضر) ، تهران: بی‌نا.
  3. اصفهانی، میرزا مهدی (1396). معارف القرآن، چ اول، قم: مؤسسة معارف أهل البیت(ع).
  4. -------------- (بی‌تا). اساس معارف القرآن، تقریر شیخ علی‌اکبر نمازی، تحقیق شیخ مهدی خاتمی، بی‌جا: بی‌نا.
  5. بحرانی، ابن میثم (1362). شرح نهج البلاغة، چ دوم، بی‌جا: دفتر نشر الکتاب،
  6. برنجکار، رضا؛ نصرتیان اهور، مهدی (۱۳۹۶). قواعد کلامی (توحید)، چ اول، قم: دارالحدیث.
  7. برنجکار، رضا؛ زارع‌پور، محسن (1400). «آموزۀ نفی صفات در احادیث شیعه»، علوم حدیث، ش100، ص 144- 122.
  8. تولایی، شیخ محمود (بی‌تا)، تقریرات، بی‌جا.
  9. جامی، عبدالرحمن (1358). الدرة الفاخرة فی تحقیق مذهب الصوفیة و المتکلمین و الحکماء المتقدمین‏ به انضمام شرح عبدالغفور لاری و حکمت عمادیه، به اهتمام: نیکو لاهیر و على موسوى بهبهانى‏،‌ تهران: مؤسسۀ مطالعات اسلامى‏، تهران.
  10. حلی، حسن بن یوسف مطهر حلی (۱۴۱۹ق). نهایة المرام فی علم الکلام، چ اول، قم: مؤسسۀ امام صادق(ع).
  11. راوندی، قطب‌الدین سعید بن هبة‌الله (1364). منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، تصحیح: سید عبداللطیف کوهکمری، قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.
  12. سبزواری، ملاهادی (1383). أسرار الحکم، مقدمه: صدوقی، تصحیح: کریم فیضی، چ اول، قم: مطبوعات دینی.
  13. الشریف الرضی، محمد بن حسین (1414ق). نهج البلاغة، محقق: صبحی صالح، چ اول، قم: هجرت.
  14. الشریف المرتضی، علی بن الحسین (1411ق). الذخیره فی علم الکلام، قم: النشر الاسلامی.
  15. ------------------------ (1405ق). رسائل الشریف المرتضی، تحقیق سید مهدی رجایی، چ اول، قم: دارالقرآن الکریم.
  16. شیرازی، ملاصدرا (1383). شرح أصول الکافی، تحقیق: محمد خواجوی، چ اول، تهران: مؤسسۀ تحقیقات و مطالعات فرهنگی.
  17. صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین (1378). عیون أخبار الرضا(ع)، محقق/مصحح: لاجوردی، مهدی، چ اول، تهران: نشر جهان.
  18. ------------------------------- (1398ق). التوحید، تصحیح هاشم حسینی، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  19. طبرسی، احمد بن علی (1403ق). الإحتجاج علی أهل اللجاج، محقق/مصحح: خرسان، محمدباقر، چ اول، مشهد: نشر مرتضی.
  20. طوسی، خواجه نصیرالدین (1405ق). تلخیص المحصل المعروف بنقد المحصل، چ دوم، بیروت: دار الأضواء.
  21. ----------------- (1413ق). قواعد العقائد، تحقیق و تعلیق: علی حسن خازم، چ اول، لبنان: دار الغربة.
  22. طوسی، محمد بن الحسن (1414ق). الرسائل العشر، چ دوم، قم: مؤسسة النشر الإسلامی،
  23. فارابی، ابونصر محمد (1389). السیاسة المدنیة، ترجمۀ حسن ملکشاهی، تهران.
  24. فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله (1422ق). اللوامع الإلهیة فی المباحث الکلامیة، تحقیق و تعلیق: شهید قاضی طباطبایی، چ دوم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  25. فلوطین (1389). دورۀ آثار، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.
  26. فیض کاشانی، محمد بن مرتضی (1406ق). الوافی، تحقیق و تعلیق: سید ضیاء‌الدین علامه، چ اول، اصفهان: کتابخانۀ امیرالمؤمنین.
  27. قمی، قاضی سعید (1415ق). شرح توحید الصدوق، تصحیح و تعلیق: نجفقلی حبیبی، چ اول، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  28. قمی، قاضی سعید (1362). کلید بهشت، مقدمه و تصحیح و اهتمام سید محمد مشکات، چ اول، بی‌جا: الزهراء (چاپخانۀ کبری).
  29. کفعمی، ابراهیم بن علی (1405ق). المصباح (جنّة الأمان الواقیة)، چ دوم، قم: دار الرضی.
  30. کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، چ چهارم، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
  31. مازندرانى، محمدصالح بن احمد (1382ق). شرح الکافی (الأصول و الروضة)، تحقیق و تصحیح: شعرانى، ابوالحسن‏، چ اول، تهران: المکتبة الإسلامیة.
  32. مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  33. محقق حلی، شیخ نجم‌الدین جعفر (1414ق). المسلک فی أصول الدین و الرسالة الماتعیّة، تحقیق: رضا استادی، چ اول، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة.
  34. مدنی شیرازی، سید علی خان (1409ق). ریاض السالکین فی شرح صحیفة سید الساجدین‏، محقق و مصحح: محسن حسینی امینی، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  35. مرعشی، قاضی نورالله (1409ق). إحقاق الحق و إزهاق الباطل، مقدمه و تعلیقات: آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی، چ اول، قم: مکتبة آیة‌الله المرعشی النجفی.
  36. مفید، محمد بن محمد (1413ق[الف]). الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، تحقیق: مؤسسة آل‌البیت(ع)، چ اول، قم: کنگرۀ شیخ مفید.
  37. مفید، محمد بن محمد (1413ق[ب]). أوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، چ اول، کنگرۀ شیخ مفید، قم.
  38. میرداماد، محمد باقر (1403ق). التعلیقة علی أصول الکافی، محقق و مصحح: مهدی رجایی، چ اول، قم: خیام.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 416
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 343


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب