محمدی پور, زینب, جواهری تهرانی, محمد. (1401). تحلیل خوانشهای معاصر از نسبت قانون و شریعت در رسالة «یک کلمه» میرزا یوسفخان مستشارالدوله. , 52(2), 1103-1121. doi: 10.22059/jplsq.2019.265880.1825
زینب محمدی پور; محمد جواهری تهرانی. "تحلیل خوانشهای معاصر از نسبت قانون و شریعت در رسالة «یک کلمه» میرزا یوسفخان مستشارالدوله". , 52, 2, 1401, 1103-1121. doi: 10.22059/jplsq.2019.265880.1825
محمدی پور, زینب, جواهری تهرانی, محمد. (1401). 'تحلیل خوانشهای معاصر از نسبت قانون و شریعت در رسالة «یک کلمه» میرزا یوسفخان مستشارالدوله', , 52(2), pp. 1103-1121. doi: 10.22059/jplsq.2019.265880.1825
محمدی پور, زینب, جواهری تهرانی, محمد. تحلیل خوانشهای معاصر از نسبت قانون و شریعت در رسالة «یک کلمه» میرزا یوسفخان مستشارالدوله. , 1401; 52(2): 1103-1121. doi: 10.22059/jplsq.2019.265880.1825
تحلیل خوانشهای معاصر از نسبت قانون و شریعت در رسالة «یک کلمه» میرزا یوسفخان مستشارالدوله
1دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکدة حقوق، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران
2استادیار دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
چکیده
مفهوم قانون در معنای جدید کمی بیش از دو سده است که وارد منظومة فکری ایرانیان شده است و از همان ابتدای ورود در برخورد با فقه تعارضاتی میان آن دو آشکار شد. یکی از تلاشهایی که در پی رفع و توجیه این تعارضات شکل گرفت، رسالة یک کلمه از مستشارالدوله است. متن این رساله سهل و ممتنع است، بهگونهای که تفاسیر مختلفی از مراد نویسنده در طول تاریخ ارائه شده است. این پژوهش نیز درصدد تحلیل و نقد سه خوانش اصلی از یک کلمه برآمد و سرانجام با روش تحلیل نظری و پردازش منطقی نشان داد که میتوان نظریة مستشارالدوله را نوعی توجیه قانون از دریچة شریعت دانست که مستلزم برداشت قشری از مفهوم قانون و نگاهی غیراصیل به شریعت است و در نهایت نیز در حل تعارضات شریعت و قانون ناکام است.
آبادیان، حسین (1392 الف)، بحران آگاهی و تکوین روشنفکری در ایران، تهران: کویر.
------------ (1392 ب)، مفاهیم قدیم و اندیشة جدید، تهران: کویر.
آدمیت، فریدون (1340)، فکر آزادی و مقدمة نهضت مشروطیت در ایران، بیجا: سخن.
اسلامی، رضا (1394)، مدخل علم فقه، ادوار، منابع، مفاهیم، کتابها و رجال فقه مذاهب اسلامی، قم: مرکز مدیریت حوزة علمیه و دفتر برنامهریزی و تدوین متون درسی.
اصیل، حجتالله (1394)، رسالههای میرزا ملکمخان ناظمالدوله، تهران: نشر نی.
طباطبایی، سید جواد (1392 الف)، تأملی درباره ایران، تهران: مینوی خرد، بخش نخست از جلد دوم، مکتب تبریز و مبانی تجددخواهی.
---------------- (1392ب)، تأملی دربارة ایران، تهران: مینوی خرد، بخش دوم از جلد دوم، مبانی نظریة مشروطهخواهی.
عامری، حامد (1394)، تجدد و قانونگرایی، اندیشة میرزا یوسف خان مستشارالدوله، تهران: نگاه معاصر.
گرجی، ابوالقاسم (1394)، تاریخ فقه و فقها، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی در دانشگاهها (سمت).
مرادخانی، فردین (1396)، خوانش حقوقی از انقلاب مشروطة ایران، تهران: میزان.
مستشارالدوله، میرزا یوسفخان (1393)، رسالة موسوم به یک کلمه بههمراه دو پیوست انتقادی، امیرحکیمی، بیجا: نسخة دیجیتالی.
ب) مقالات
راسخ، محمد (1386)، «مدرنیته و حقوق دینی»، نامة مفید، ش 64، صص 3-26.
راسخ، محمد؛ بخشیزاده، فاطمه (1393)، «مفهوم قانون در عصر مشروطه: نویسندگان متقدم»، فصلنامة تحقیقات حقوقی، ش 68، صص 1-23.
زارعی، محمدحسین و فردین مرادخانی (1393)، «آشنایی ایرانیان با مفهوم پارلمان در انقلاب مشروطه و مجلس اول»، فصلنامة تحقیقات حقوقی، ویژهنامة شمارة 12، صص 431-492.
طباطبایی، سید جواد (1382)، «گسترة اقتدار دینداری در حیات اجتماعی ایرانیان»، تلاش آلمان، ش 11.
مددپور، محمد (1379)، «روشنفکری،گذشته، حال و آینده»، پژوهشهای اجتماعی اسلامی، ش 25، صص 112-126.
موسوی اصل، سید سعید (1397)، «رویکرد سوبژکتیو به قانون در فلسفة کانت»، حکمت اسلامی، دورة5، ش 1، صص 61-78.
منصورآبادی، عباس؛ موسوی اصل، سید سعید (1394)، «تحول مفهومی قانون طبیعی ذیل سوبژکتیویته دکارتی»، حقوق خصوصی، دورة 12، ش 2، صص 205-231.
وطندوست، غلامرضا (1382)، «اندیشة سیاسی میرزا یوسفخان مستشارالدوله و مشروطة ایران»، در: سنجری،آذرمه، مجموعه مقالات همایش بررسی مبانی فکری و اجتماعی ایران بزرگداشت آیتالله محمدکاظم خراسانی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ص 353-343.
یارمحمدی توسکی، مریم (1392)، «تحلیل جامعهشناسی گفتمان روشنفکری هویتاندیشی مدرن در آراء سید جواد طباطبایی»، علوم اجتماعی (دانشگاه فردوسی مشهد)، دورة 10، ش 1.
عربی
الف) کتابها
نائینی، میرزا محمدحسین (1393)، تنبیه الامه و تنزیه المله، سید جواد ورعی، قم: بوستان کتاب.
انگلیسی
A) Articles
Kant, Immanuel (1996), “Answer to the question: what is enlightenment?”, In what is enlightenment: eighteenth-century answers and twentieth-century questions, translated by James Schmidt, California, university of California press.
Moradkhani, Fardin & Zarei, Mohammad Hossein. (2014), “Familiarity of Iranians To the Concept of Parliament (Discussion on Foundations)”, Legal Research Quarterly, Special Issue No.12.
Nelson, Brian. R, (2006), The making of the modern state a theoretical evolution, New York, Palgrave Macmillan.