پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,533 |
| تعداد مقالات | 70,514 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,130,586 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,236,909 |
اجاره انگاری ازدواج موقت و چالش‌های فقهی آن | ||
| فقه و مبانی حقوق اسلامی | ||
| دوره 54، شماره 1، شهریور 1400، صفحه 182-167 اصل مقاله (274.2 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jjfil.2021.322316.669154 | ||
| نویسندگان | ||
| زینب محمدزاده* 1؛ سعید نظری توکلی2 | ||
| 1. استادیار گروه فقه و مبانی حقوق و اندیشه امام‌خمینی (ره)، پژوهشکده امام‌خمینی (ره) و انقلاب اسلامی | ||
| 2استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| فقهای امامیه توافق زوجین بر برقراری زوجیت برای مدت محدود را با عنوان ازدواج موقت و یکی از گونه‌‌های عقد ازدواج بر شمرده‌اند که به‌واسطه جریان برخی احکام معاوضات، می‌توان آن را نوعی قرارداد مبنی بر معاوضه «مهر» در برابر «بهره‌وری جنسی» قلمداد کرد. رکن بودن «مهر» و «مدت» در ازدواج موقت، سبب شده تا گروهی از فقهای امامیه آن را از مصادیق «عقد اجاره» برشمارند. اجاره انگاری ازدواج موقت، این قرارداد را با چالش‌های مهم فقهی و اخلاقی مواجه کرده است که از جمله می‌توان به تنزل جایگاه زن اشاره کرد. یافته‌های این پژوهش که با روش تحلیلی و توصیفی و به استناد منابع کتابخانه‌ای انجام شده، نشان می‌دهد با وجود برخی شباهت‌های ظاهری میان ازدواج موقت و اجاره در برخی ارکان و احکام، ماهیت ازدواج موقت، توافق زوجین بر زندگی زناشویی در مدتی خاص است و معاوضه‌ای میان بهره‌وری جنسی از زوجه در برابر پراخت مهریه از سوی زوج برای مدت معین انجام نمی‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اجاره؛ ازدواج موقت؛ بهره‌وری جنسی؛ معاوضه؛ مهریه | ||
| مراجع | ||
|
[1]. قرآن کریم
[2]. ابن ادریس حلی، محمد بن منصور، (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه، چاپ دوم.
[3]. ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، (1376)، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
[4]. ابوزهره، محمد، (بی‌تا)، خاتم النبیین صلی الله علیه و سلم، بی جا، بی نا.
[5]. امیر محمدی، محمد رضا، (1388)، حقوق مدنی: نظام مالی خانواده، تهران، نشر میزان.
[6]. انصاری، مرتضی، (1411ق)، کتاب المکاسب المحرمه و البیع و الخیارات، قم، منشورات دار الذخائر.
[7]. انصاری، مرتضی، (1415ق)، کتاب النکاح، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
[8]. ایروانی، علی بن عبدالحسین، (1406ق)، حاشیه المکاسب، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
[9]. باباپور، محمدمهدی و حسینی، سیدمیرقاسم و حق پرست، محمدمهدی (1390)، «بررسی شروط خلاف مقتضی ذات عقد نکاح»، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، شماره 23: 69.
[10]. بحرالعلوم، سیدمحمد‌بن‌محمدتقی، (1403ق)، بلغة الفقیه، تهران، منشورات مکتبه الصادق، چاپ چهارم.
[11]. بحرانی، یوسف بن احمد، (1405ق)، الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه.
[12]. بهجت، محمدتقی، (1428ق)، استفتاءات، قم، دفتر حضرت آیه الله بهجت.
[13]. جعفرپور، جمشید و ذوالفقاری، سهیل(1390)، «وابستگی اقتضای ذات نکاح به روابط زناشویی»، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، بهار و تابستان، شماره4: 46-25.
[14]. ابن قیم، محمد بن ابو بکر، (بی‌تا)، إغاثة اللهفان من مصاید الشیطان، ریاض، مکتبه المعارف.
[15]. حاجی‌پور، مرتضی، (1394) «نقش فرعی مهریه در ماهیت نکاح»، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، شماره70: 198-169.
[16]. حائری مازندرانی، زین العابدین، (1296ق)، ذخیره المعاد، عظیم آباد، مطبع صبح صادق.
[17]. حرعاملی، محمد بن حسن، (1409ق)، وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، قم، مؤسسه آل البیت.
[18]. حسینی همدانی، محمدحسین، (1404ق)، انوار درخشان، تهران، کتابفروشی لطفی.
[19]. رشیدرضا، محمدرشید بن علی‌رضا، (1990م)، تفسیر القرآن الکریم (تفسیر المنار)، مصر، الهیئه المصریه العامه للکتاب.
[20]. حلی، محمدبنحسن، (1387ق)، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم، مؤسسه اسماعیلیان.
[21]. خمینی، سیدروح‌الله، (1421ق)، کتاب البیع، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
[22]. ــــــــــــ ، (بی‌تا)، تحریرالوسیله، قم، مؤسسه مطبوعات دارالعلم.
[23]. خوانساری، سید احمد بن یوسف، (1405ق)، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم.
[24]. خوئی، سید ابوالقاسم، (1418ق)، موسوعه الامام الخوئی، قم، مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی.
[25]. دیانی، عبدالرسول، (1387)، حقوق خانواده (ازدواج و انحلال آن)، تهران، نشر میزان.
[26]. روحانی، سیدمحمدصادق، (1414ق)، فقه الصادق، قم، دارالکتاب. چاپ سوم.
[27]. سبحانی، جعفر، (1416ق)، نظام النکاح فی الشریعة الإسلامیة الغراء، قم، مؤسسه الامام الصادق (ع).
[28]. ــــــــــــــ (1385)، «ازدواج موقت در کتاب و سنت»، مجله فقه اهل‌بیت علیهم‌السلام، زمستان، شماره 48: 137-57.
[29]. سبزواری، سیدعبدالأعلی، (1413ق)، مهذب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام، قم، مؤسسه المنار، چاپ چهارم.
[30]. سند، محمد، (1429ق)، سند العروه الوثقی، قم، باقیات.
[31]. شبیری زنجانی، سید موسی، (1419ق)، کتاب نکاح، قم، مؤسسه پژوهشی رأی پرداز.
[32]. شهیدثانی، زین الدین بن علی، (1413ق)، مسالک الأفهام ألی تنقیح شرائع الإسلام، قم، مؤسسه المعارف الإسلامیه.
[33]. شهیدی، مهدی، (1380)، تشکیل قراردادها و تعهدات، تهران، مجد، چاپ دوم، ج1.
[34]. صفایی، حسین، (1383)، دوره مقدماتی حقوق مدنی (قواعد عمومی قراردادها)، تهران، میزان، چاپ دوم، ج2.
[35]. حکیم، سیدمحسن، (1416ق)، مستمسک العروه الوثقی، قم، مؤسسه دارالتفسیر.
[36]. طباطبائی یزدی، سیدمحمدکاظم، (1409ق)، العروه الوثقی فیما تعم به البلوی، بیروت، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم.
[37]. طباطبائی، سیدمحمدحسین، (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم.
[38]. طبرسی، فضل بن حسن، (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم.
[39]. طوسی، محمدبنحسن، (1387ق)، المبسوط فی فقه الإمامیه، تصحیح محمد تقی کشفی، تهران، المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه، چاپ سوم.
[40]. طوسی، محمدبنحسن، (1400ق)، النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت، دارالکتاب العربی، چاپ دوم.
[41]. ـــــــــــــــ ، (1407ق)، تهذیب الأحکام، تهران، دارالکتب الإسلامیه، چاپ چهارم.
[42]. طیب، عبدالحسین، (1378)، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم.
[43]. عاشور، سعید، (1987م)، نظم الحکم و الاداره فی عصر الایوبین، بیروت، مؤسسه العربیه للدراسات و النشر.
[44]. عباسی، مجید (1391)، «وضعیت حقوقی شروط ناظر بر روابط جنسی زوجین»، فصلنامه خانواده پژوهی، تابستان، شماره30: 234-213.
[45]. حلی، حسن‌بن‌یوسف، (1413ق، الف)، قواعد الأحکام فی معرفه الحلال و الحرام، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه.
[46]. ــــــــــــــــ ، (1413ق، ب)، مختلف الشیعه فی أحکام الشریعه، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم.
[47]. عیاشی، محمد بن مسعود، (1380ق)، تفسیر العیاشی، تهران، مکتبه العلمیه الاسلامیه.
[48]. فاضل لنکرانی، محمد، (1421ق)، تفصیل الشریعة فی شرح تحریرالوسیلة - النکاح، تصحیح: حسین واثقی و همکاران، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام.
[49]. فاضل هندی، محمدبنحسن، (1416ق)، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
[50]. فیض کاشانی، محمدمحسن‌بن‌مرتضی، (1417ق)، المحجه البیضاء، قم، مؤسسه النشر الإسلامی، چاپ چهارم.
[51]. قزوینی، ملاعلی، (1414ق)، صیغ العقود و الإیقاعات، قم، شکوری.
[52]. کاتوزیان، ناصر، (1375)، دوره مقدماتی حقوق مدنی خانواده، تهران، نشر یلدا.
[53]. کاسانی، علاء‌الدین‌ابوبکربن‌مسعود، (1406ق)، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ دوم.
[54]. کاشف‌الغطاء، حسن بن جعفر، (1422ق)، أنوار الفقاهة - کتاب النکاح، نجف اشرف، مؤسسه کاشف الغطاء.
[55]. کلینی، محمدبن‌یعقوب، (1407ق)، الکافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الإسلامیه، چاپ چهارم.
[56]. مازندرانی (ابن شهرآشوب)، محمدبن‌علی، (1369ق)، متشابه القرآن و مختلفه - بیان المشکلات من الآیات المتشابهات، قم، دار البیدار للنشر.
[57]. مجلسی، محمدباقر، (1403ق)، بحار الانوار الجامعة لدرر الاخبار، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی.
[58]. حلی، جعفربن‌حسن، (1408ق)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تصحیح عبدالحسین محمدعلی بقال، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم.
[59]. کرکی، علی بن حسین، (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم، مؤسسه آل‌البیت، چاپ دوم.
[60]. مدرسی یزدی، عباس، (1410ق)، نموذج فی الفقه الجعفری، قم، کتابفروشی داوری.
[61]. مشکینی، علی، (1390)، التعلیقه الاستدلالیه علی تحریر الوسیله، قم، دارالحدیث للطباعه و النشر.
[62]. مغنیه، محمدجواد، (1421ق)، فقه الإمام الصادق علیه السلام، قم، مؤسسه انصاریان، چاپ دوم.
[63]. ابن‌ابی‌حافظ مقدسی، نصر بن ابراهیم، (بی‌تا)، تحریم نکاح المتعة، ریاض، دارطیبة للنشر و التوزیع، چاپ دوم.
[64]. مکارم‌شیرازی، ناصر، (1424ق)، کتاب النکاح، تصحیح: محمدرضا حامدی و مسعود مکارم، قم، مدرسه امام علی بن ابی طالب علیه‌السلام.
[65]. عاملی، سیدمحمدبن‌علی، (1411ق)، نهایه المرام فی شرح مختصر شرائع الإسلام، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
[66]. موسوی قزوینی، سیدعلی، (1424ق)، ینابیع الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
[67]. قمی، ابوالقاسم بن محمد، (1427ق)، رسائل المیرزا القمی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
[68]. نائینی، محمدحسین، (1373ق)، منیة الطالب فی حاشیة المکاسب، تهران، المکتبة المحمدیة.
[69]. نجفی، محمدحسن، (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، چاپ هفتم.
[70]. هادی، اسماعیل، (1374)، دورنمای حقوقی ازدواج موقت، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ سوم. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 606 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 484 |
||