تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,504 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,123,329 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,231,355 |
تبیین نحوۀ تأثیر نفس بر بدن با رویکرد فلسفۀ ملاصدرا | ||
فلسفه و کلام اسلامی | ||
دوره 54، شماره 2، اسفند 1400، صفحه 466-447 اصل مقاله (304.64 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jitp.2021.324204.523280 | ||
نویسندگان | ||
حسین محمدی* 1؛ مهدی عظیمی2 | ||
1استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان | ||
2دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران؛ | ||
چکیده | ||
مسئلۀ ارتباط نفس مجرد با بدن مادی همواره مسئلهای غامض و مورد اختلاف فلاسفۀ اسلامی و غربی بوده است. ملاصدرا با تکیه بر مبانی فلسفی خود ارتباط نفس و بدن را متفاوت از فلاسفۀ پیشین و به شیوۀ بدیعی بیان کرده است. اندیشمندان پساملاصدرا تبیینهای متعددی از دیدگاه وی در باب ارتباط نفس و بدن ارائه دادهاند. هدف در نوشتار حاضر این است که تبیین دیدگاه ملاصدرا از منظر جدیدی پردازش و توضیح داده شود تا در روشنتر شدن و فهم بهتر آن مؤثر واقع شود. بدین منظور تلاش شده است به این پرسش پاسخ داده شود که آیا از طریق تبیین چگونگی تأثیر نفس بر بدن میتوان فهم بهتر و روشنتری از تبیین ملاصدرا نسبت به تعامل و ارتباط نفس و بدن یافت؟ نتایج تحقیق گواه بر این است که از نظر صدرا بدن همان نفس است و نفس، بدون هیچ مشکلی، میتواند بدن را تدبیر کند و بدن از آن متأثر شود، زیرا انسان از نشئات مختلف حسی، خیالی و عقلی برخوردار است و برای هر نشئه بدن متناسب با آن وجود دارد که از مراتب تشکیکی نفس هستند و نفس با هر یک از آنها جوهر واحد محسوب میشوند. از اینرو، صدرا در مسئله نفس و بدن یگانهانگار تلقی میشود. باور ملاصدرا به واسطه شدن بدن مثالی، روح بخاری و قوای نفس، بهعنوان حدود میانی، باعث نزدیک شدن نفس و بدن و سنخیت بین آنها میشود و برای نفس امکان ارتباط با بدن طبیعی مهیا میگردد. این نوشتار، به جهت وضوح بیشتر تبیین دیدگاه ملاصدرا در باب ارتباط نفس با بدن و همچنین در مواجهه ما در عصر حاضر با انکارکنندگان نفس و ارتباط آن با بدن، میتواند راهگشا و مفید واقع شود. | ||
کلیدواژهها | ||
ملاصدرا؛ ارتباط نفس و بدن؛ مقام توصیف و تعلیل؛ تأثیر نفس بر بدن | ||
مراجع | ||
[1] ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1368). معاد از دیدگاه حکیم زنوری، تهران، حکمت.
[2] ــــــــــــ (1393). خرد گفت وگو، تهران، هرمس.
[3] ابن سینا، حسین بن عبدالله (1331). رساله نفس، تهران: انجمن آثار ملی.
[4] ــــــــــــ (1364). النجاة من الغرق فی بحر الضلالات، القسم الثانی فیالطبیعیات، تصحیح: محمد تقی دانش پژوه، تهران، دانشگاه تهران.
[5] ــــــــــــ (1375). اشارات و تنبیهات، شرح خواجه نصیرالدین طوسی، قم، بلاغت.
[6] ــــــــــــ (1404الف). الشفاء، الطبیعیات، النفس، تحقیق: سعید زاید، قم، مکتبة آیةالله المرعشی.
[7] ــــــــــــ (1404ب). رسالة فی الادویة القلبیة، حلب، معهد التراث العلمی العربی.
[8] ــــــــــــ (1975). شفا، طبیعیات، تصحیح: ابراهیم مدکور، مصر، الهیئة المصریة العامة للکتاب.
[9] ابن عربی، محی الدین (1365). فصوص الحکم، فصّ شیئی، تصحیح: ابوالعلاء عفیفی، لبنان، بیروت.
[10] ــــــــــــ (1405). الفتوحات المکیه، تحقیق: عثمان یحیی، تصدیر: مدکور، ابراهیم، چاپ دوم، الهیئه المصریة العامة للکتاب.
[11] افلاطون (1367). دوره آثار، ترجمه محمد حسن لطفی، تهران: انتشارات خوارزمی.
[12] انصاری شیرازی، یحیی (1387). دروس شرح منظومه، قم، بوستان کتاب.
[13] آشتیانی، جلالالدین (1381). شرح بر زادالمسافر ملاصدرا: معاد جسمانی، ج3، چاپ دوم، قم: بوستان کتاب.
[14] بکار، عثمان (۱۳۸۹). طبقهبندی علوم از نظر حکمای مسلمان، ترجمه: جواد قاسمی، مشهد، بنیادپژوهشهای اسلامی.
[15] حسنزاده آملی، حسن (1362). دروس معرفت نفس، بیجا، علمی فرهنگی.
[16] خدادادی، مصطفی (1395). مزاج شما چیست؟، سرا، چاپ اول، ساری، پارسی.
[17] سهروردی، یحییبنحبش (1396). پرتونامه سلیمانشاهی و بستانالقلوب، تصحیح و توضیح: بابک عالیخانی، تهران، موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
[18] شریف، محمد؛ پورجوادی، نصرالله (1362). تاریخ فلسفه در اسلام، دوره 4 جلدی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
[19] ــــــــــــ (1354). المبدأ و المعاد، تصحیح: سیدجلال الدین آشتیانی، تهران، انجمن حکمت و فلسفۀ ایران.
[20] ــــــــــــ (1360). اسرار الآیات، تهران، انجمن حکمت و فلسفه.
[21] ــــــــــــ (1360). الشواهد الربوبیه، تصحیح و تعلیق: سید جلالالدین آشتیانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
[22] ــــــــــــ (1361). عرشیه، ترجمة محمد خواجوی، تهران، مولی.
[23] ــــــــــــ (1366). الشواهد الربوبیه، ترجمه: جواد مصلح، تهران، انتشارات سروش.
[24] ــــــــــــ (1366). تفسیر القرآن الکریم، دوره 7 جلدی، چاپ دوم، قم، بیداد.
[25] ــــــــــــ (1381). کسر اصنام الجاهلیه، تصحیح، تحقیق و مقدمۀ: محسن جهانگیری، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
[26] ــــــــــــ (1383). الاسفار الاربعة، بضمیمة تعلیقات سبزواری، تصحیح، تحقیق و مقدمه: مقصود محمدی، باشراف سید محمد خامنهای، تهران، انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
[27] ــــــــــــ (1387). المظاهر الالهیه، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
[28] ــــــــــــ (1410). الحکمه المتعالیه فی الاسفار القعلیه الاربعه، بیروت، داراحیاء التراث العربی.
[29] ــــــــــــ (1419). مفاتیح الغیب، (مع تعلیقات للمولی علی النوری)، قدم له: محمد خواجوی، بیروت، مؤسسۀ التاریخ العربی.
[30] ــــــــــــ (1979). الواردات القلبیة فی معرفه الربوبیه، به کوشش: دکتر احمد شفیعنا.
[31] ــــــــــــ (1981). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعه، بیروت، داراحیاء التراث.
[32] علوی، سید محمدکاظم (1391). تشکیک وجود و قول به تباین در فلسفۀ ابن سینا، خردنامة صدرا، شماره70، زمستان.
[33] کاپلستون، فردریک (1391). تاریخ فلسفه، ترجمه: سید جلالالدین مجتبوی، چاپ دوم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی: سروش.
[34] مصباح یزدی، محمد تقی (1375). شرح جلد هشتم الأسفار الأربعة، تحقیق و نگارش: محمد سعیدی مهر، جزء اول، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام مینی.
[35] مصلح، جواد (1383). علم النفس یا روانشناسی صدرالمتألهین، ترجمه و تفسیر از سفر نفس کتاب اسفار، تهران، دانشگاه تهران.
[36] مطهری، مرتضی (1374). مجموعه آثار، (شرح مبسوط منظومه)، تهران، صدرا.
[37] واعظی، سید حسین (1377). مراتب نفس از دیدگاه ابن عربی و ملاصدرا، خردنامه صدرا، شماره 11، بهار.
[38] Jerome, Shaffer (1972). Mind Body Problem, in: The Encyclopedia of Philosophy, vol 5, ed. Paul Edwards, New York, Macmillan Publishing. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 480 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 356 |