تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,572 |
تعداد مقالات | 71,031 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,500,955 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,764,113 |
برآورد تلفیقی دمای شبهنگام سطح زمین در حوضه آبریز جازموریان با استفاده از دادههای سنجنده MODIS ماهوارههای Terra/Aqua | ||
فیزیک زمین و فضا | ||
مقاله 7، دوره 48، شماره 1، اردیبهشت 1401، صفحه 93-111 اصل مقاله (7.64 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jesphys.2021.323427.1007318 | ||
نویسندگان | ||
بهروز آباد1؛ برومند صلاحی2؛ کوهزاد رئیسپور* 3؛ مسعود مرادی4 | ||
1دانشجوی دکتری، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران | ||
2استاد، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران | ||
3استادیار، گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران | ||
4دانشآموخته دکتری، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران | ||
چکیده | ||
دمای سطح زمین (LST) که حاصل اندرکنش جو سطح زمین است، بهدلیل تأثیرپذیری از پوشش سطح زمین، رطوبت خاک، آلبیدو، زبری سطح و اندرکنش این عوامل با هواسپهر، بهخوبی میتواند تغییرات شرایط گرمایی سطح زمین را آشکار کند. در پژوهش حاضر از دادههای LST شبهنگام سنجنده مودیس هر دو ماهواره ترا و آکوا (MOD11C3 & MYD11C3) که از وبگاه http://earthdata.nasa.gov دریافت شد، برای برآورد LST در حوضه آبریز جازموریان طی سالهای 2019-2003 استفاده شد. پس از فراهمسازی دادهها با گامهای زمانی ماهانه و مکانی 5 کیلومتر، محاسبات برروی دو ماتریس ماهانه و فصلی انجام شد و به تهیه خروجیهای آماری- فضایی منطبق با هدف تحقیق، در محیط نرمافزارهای Excel، ENVI و GIS اقدام شد. نتایج نشان داد؛ LST شبهنگام در حوضه آبریز جازموریان، طی دوره آماری مورد مطالعه حدود °C1 افزایش یافتهاست. این افزایش در دمای کمینه بیش از افزایش در دمای بیشینه (افزایش بیشتر دمای دوره سرد سال در مقایسه با دوره گرم سال) بودهاست. توزیع فضایی LST شبهنگام نیز، بیانگر دامنه گستردهای از دماها از °C10- تا°C 35+ است که بیشینه آن در مناطق پست و کمارتفاع مرکزی و جنوبی و کمینه آن در ارتفاعات شمالی حوضه برآورد شد. همچنین برآورد فضایی ناهنجاری LST شبهنگام، ضمن تأیید روند افزایشی LST، بیشترین/کمترین ناهنجاری مثبت LST را بهترتیب در بخشهای مرکزی و غربی/بخشهای شرقی و ارتفاعات شمالی حوضه نشان دادهاست. بهطور کلی مقادیر LST شبهنگام، بهطور محسوسی از سال 2008 بهبعد و بهخصوص در ماههای مربوط به دوره سرد سال روند افزایشی داشتهاست. این شرایط میتواند بهعنوان نمایهای از تغییر اقلیم مورد توجه قرار گرفته و منجر به تغییر برخی از فراسنجهای محیطی از قبیل رطوبت نسبی، تبخیر و تعرق، رطوبت سطح خاک، ماندگاری برف، دمای نقطه شبنم و انرژی بازتابی شبانه شود. | ||
کلیدواژهها | ||
تحلیل فضایی؛ دمای سطح زمین؛ سنجنده مودیس؛ ناهنجاری دما؛ حوضه آبریز جازموریان | ||
مراجع | ||
احمدی، م.، داداشعلی رودباری، ع. و احمدی، ح.، 1397، پایش دمای سطح زمین در گستره ایران مبتنی بر برونداد سنجنده MODIS، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 33 (1)، 174-190.
اسکندری دامنه، ه.، اسکندری دامنه، ح.، خسروی، ح.، و غلامی، ح.، 1398، تحلیل و پایش خشکسالی با استفاده از شاخص پوششگیاهی NDVI (مطالعه موردی: حوضه غرب تالاب جازموریان)، نشریه علمی پژوهشی مرتع، 13 (3)، 475-461.
بذرافشان، ج. و رحیمی، ج.، 1393، تحلیل و پهنهبندی ریسک وقوع یخبندان و سرماهای تشعشعی، جبههای و مختلط در گستره ایران، نشریه هواشناسی کشاورزی، 2 (1)، 79-67.
حلبیان، ا.ح . و شبانکاری، م.، 1389، تحلیل همدید ارتباط پرفشار جنب حاره در تراز 600 هکتوپاسکال با بارش روزانه در ایران، تحقیقات جغرافیایی، 97 (2)، 82-47.
شکیبا، ع.، ضیائیان فیروزآبادی، پ.، عاشورلو، د. و نامداری، س.، 1388، تحلیل رابطه کاربری و پوشش اراضی و جزایر حرارتی شهر تهران، با استفاده از دادههای ETM+، فصلنامه سنجش از دور ایران، شماره اول، 39-56.
عساکره، ح.، 1390، مبانی اقلیمشناسی آماری، انتشارات دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
عطایی، ه. و یوسفی فر، ب.، 1394، بررسی روند تغییرات دمای شبانه استان کرمان و تأثیرپذیری آن از شدت تابش خورشیدی (TSI) طی نیم قرن اخیر، جغرافیا و توسعه، شماره 40، 212-195.
عطایی، ه. و فنایی، ر.، 1392، شناسایی روند تغییرات ماهانه و سالانه متوسط دمای حوضه آبریز گاوخونی طی دوره آماری 2010-1961، فصلنامه اکوبیولوژی تالاب، سال پنجم، شماره 17، 31-46.
کرینسلی، د.، 1383، کویرهای ایران و خصوصیات پالئوکلیماتولوژی آن، ترجمه عباس پاشایی، تهران-ایران.
مرادی، م.، 1395، بررسی آبوهواشناختی دمای سطح زمین در گستره ایران با بهرهگیری از دادههای مودیس، پایانامه دکتری، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی.
مسعودیان، س. ا.، ١٣٩٠، آب وهوای ایران، انتشارات شریعه توس، مشهد-ایران.
موسوی راد، س. م.، خالقی، ف. و مرادی، ح ا.، 1398، بررسی روند تغییرات سطح آب و پوششگیاهی تالاب جازموریان با استفاده از سنجس از دور، پانزدهمین همایش ملی آبیاری و کاهش تبخیر، کرمان.
Anderson, M. C., Kustas,W. P., Norman, J. M., Hain, C. R., Mecikalski, J. R., Schultz, L. and Gao, F., 2011, Mapping daily evapotranspiration at field to continental scales using geostationary and polar orbiting satellite imagery, Hydrology and Earth System Sciences, 15, 223–239, http://dx.doi.org/10.5194/hess-15-223-2011. Anderson, M. C., Norman, J. M., Diak, G. R., Kustas, W. P. and Mecikalski, J. R., 1997, A two-source time-integrated model for estimating surface fluxes using thermal infrared remote sensing, Remote Sensing of Environment, 60, 195–216. Dar, I., Qadir, J. and Shukla, A., 2019, Estimation of LST from multi-sensor thermal remote sensing data and evaluating the influence of sensor characteristics. Annals of GIS, 25(3), 263-281. Das, M. and Das, A., 2020, Assessing the relationship between local climatic zones (LCZs) and land surface temperature (LST)–A case study of Sriniketan-Santiniketan Planning Area (SSPA), West Bengal, India. Urban Climate, 32, 100591. Dissanayake, D. M. S. L. B., 2020, Land use change and Its impacts on land surface temperature in Galle city, Sri Lanka. Climate, 8(5), 65. Eleftheriou, D., Kiachidis, K., Kalmintzis, G., Kalea, A., Bantasis, C., Koumadoraki, P. and Gemitzi, A., 2018, Determination of annual and seasonal daytime and nighttime trends of MODIS LST over Greece-climate change implications. Science of the total environment, 616, 937-947. Ghent, D., Veal, K., Trent, T., Dodd, E., Sembhi, H. and Remedios, J., 2019, A new approach to defining uncertainties for MODIS land surface temperature, Remote Sensing, 11(9), 1021. Fang, B. and Lakshmi, V., 2014, Soil moisture at watershed scale: Remote sensing techniques, Journal of hydrology, 516, 258-272. https://doi.org/10.1016/j.jhydrol.2013.12.008. Guha, S., Govil, H., Dey, A. and Gill, N., 2020, A case study on the relationship between land surface temperature and land surface indices in Raipur City, India, Geografisk Tidsskrift-Danish Journal of Geography: 1-16. Jin, M. and Dickinson, R. E., 2010, Land surface skin temperature climatology: Benefitting from the strengths of satellite observations. Environmental Research Letters, 5(4), 044004. Koehler, J. and Kuenzer, C., 2020, Forecasting Spatio-Temporal Dynamics on the Land Surface Using Earth Observation Data—A Review, Remote Sensing, 12(21), 3513. Li, H., Sun, D., Yu, Y., Wang, H., Liu, Y., Liu, Q. and Cao, B., 2014, Evaluation of the VIIRS and MODIS LST products in an arid area of Northwest China, Remote Sensing of Environment, 142, 111-121. Liu, X. and Chen, B., 2000, Climatic warming in the Tibetan Plateau during recent decades, International Journal of Climatology: A Journal of the Royal Meteorological Society, 20(14), 1729-1742. Mustafa, E. K., Liu, G., Abd El-Hamid, H. T. and Kaloop, M. R., 2019, Simulation of land use dynamics and impact on land surface temperature using satellite data. GeoJournal: 1-19. Mostovoy, G. V., King, R. L., Reddy, K. R., Kakani, V. G. and Filippova, M. G., 2006, Statistical estimation of daily maximum and minimum air temperatures from MODIS LST data over the state of Mississippi, GIScience & Remote Sensing, 43(1), 78-110. Oyler, J. W., Dobrowski, S. Z., Holden, Z. A. and Running, S. W., 2016, Remotely sensed land skin temperature as a spatial predictor of air temperature across the conterminous United States, Journal of Applied Meteorology and Climatology, 55(7), 1441-1457. Salama, M. S., Van der Velde, R., Zhong, L., Ma, Y., Ofwono, M. and Su, Z., 2012, Decadal variations of land surface temperature anomalies observed over the Tibetan Plateau by the Special Sensor Microwave Imager (SSM/I) from 1987 to 2008, Climatic Change, 114(3), 769-781. Shen, X., Liu, B., Jiang, M. and Lu, X., 2020, Marshland loss warms local land surface temperature in China. Geophysical Research Letters, 47(6), e2020GL087648. Stone, B., Vargo, J. and Habeeb, D., 2012, Managing climate change in cities: Will climate action plans work? Landscape and Urban Planning, 107(3), 263-271. Wan, Z. and Dozier, J., 1996, A generalized split-window algorithm for retrieving land-surface temperature from space. IEEE Transactions on geoscience and remote sensing, 34(4), 892-905. Wan, Z., Zhang, Y., Zhang, Q. and Li, Z. L., 2004, Quality assessment and validation of the MODIS global LST. International Journal of Remote Sensing, 25, 261–274, https://doi.org/10.1080/0143116031000116417. Weng, Q., Lu, D. and Schubring, J., 2004, Estimation of land surface temperature–vegetation abundance relationship for urban heat island studies, Remote sensing of Environment, 89(4), 467-483. Zhou, L., Dickinson, R. E., Tian, Y., Jin, M., Ogawa, K., Yu, H. and Schmugge, T., 2003, A sensitivity study of climate and energy balance simulations with use of satellite‐derived emissivity data over Northern Africa and the Arabian Peninsula, Journal of Geophysical Research: Atmospheres, 108(D24). Zhou, W., Huang, G. and Cadenasso, M. L., 2011, Does spatial configuration matter? Understanding the effects of land cover pattern on land surface temperature in urban landscapes, Landscape and urban planning, 102(1), 54-63. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,113 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 774 |