تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,502 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,117,429 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,222,994 |
نخبگان قفقازی و جنبش ضدکمونیستی «پرومته»: مطالعۀ موردی مقالههای محمدامین رسولزاده در نشریۀ پرومته | ||
مطالعات اوراسیای مرکزی | ||
دوره 14، شماره 1، شهریور 1400، صفحه 303-326 اصل مقاله (397.26 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jcep.2021.317210.449972 | ||
نویسندگان | ||
علی کالیراد* 1؛ حمیدرضا بابایی2 | ||
1استادیار تاریخ، دانشگاه تهران | ||
2کارشناس ارشد تاریخ، گرایش آسیای مرکزی و قفقاز، دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
پس از فروپاشی امپراتوری تزاری در پی انقلاب 1917، فعالان سیاسی غیرروس در خلأ قدرت پدیدآمده بهدنبال دستیابی به خودمختاری و سپس استقلال برای جوامع خود برآمدند. به این ترتیب، جمهوریهای سهگانۀ جنوب قفقاز یکی پس از دیگری استقلال خود را در سال 1918 بهدست آوردند، اما دیری نپایید که ارتش سرخ به عمر این جمهوریها پایان داد و رهبران آنها را مجبور به مهاجرت کرد. این مهاجران سیاسی مبارزۀ خود را در قالب فعالیتهای مطبوعاتی در تبعید پی گرفتند. نشریۀ پرومته که جنبش ضدکمونیستیای به همین نام با حمایت دولت لهستان در سالهای 1926 تا 1940 در پاریس منتشر میکرد از مهمترین نمونهها بود. یکی از همکاران اصلی این نشریه، محمدامین رسولزاده (1884ـ1955)، از چهرههای اثرگذار مشروطۀ ایران (1905ـ1911) و از بنیانگذاران جمهوری آذربایجان (1918ـ1920) بود که بعدها به سازماندهی تبعیدیان آذربایجانی در ترکیه و اروپا و فعالیت علیه اتحاد شوروی پرداخت. در این پژوهش کوشیدهایم با تمرکز بر مقالههای رسولزاده در نشریۀ پرومته، جایگاه وی بهعنوان یکی از اثرگذارترین فعالان سیاسی قفقازی در جنبش پرومته و فعالیتهای ضدکمونیستی او در دوران تبعید را بررسی کنیم که کمتر مورد توجه پژوهشگران ایرانی قرار گرفته است. بر این اساس، مفاهیم اصلی فعالیتهای قلمی رسولزاده در نشریۀ پرومته عبارت از هویتبخشی تاریخی و فرهنگی به جمهوری آذربایجان، دفاع از ایدۀ ترکگرایی در برابر تبلیغات اتحاد شوروی و همچنین محافل روسهای سفید و ارمنیان، افشای سیاستهای توسعهطلبانۀ مسکو در برابر همسایگان و تلاش برای گردآوردن نخبگان تبعیدی قفقازی در مورد اندیشۀ ایجاد کنفدراسیونی از جمهوریهای قفقاز بودند. | ||
کلیدواژهها | ||
اتحاد شوروی؛ جمهوری آذربایجان؛ جنبش پرومته؛ قفقاز؛ محمدامین رسولزاده؛ نشریۀ پرومته | ||
مراجع | ||
Alizadeh, Shiva (2020), “Russian Armenians and Diaspora Functions”, Central Eurasia Studies, Vol. 13, No. 1, pp. 161-186 [in Persian].
Copeaux, Étienne (1993) (a), “De la Mer Noire à la Mer Baltique: la Circulation des Idées dans le Triangle Istanbul-Crimée-Pologne”, CEMOTI, Cahiers d’Études sur la Méditerranée Orientale et le Monde Turco-Iranien, No. 15, pp. 107-119.
Copeaux, Étienne (1993) (b), “Le Mouvement “Prométhéen””, CEMOTI, Cahiers d’Études sur la Méditerranée Orientale et le Monde Turco-Iranien, No. 16, pp. 9-46.
Gasimov, Zaur and Wiebke Bachmann (2015), “Transnational Life in Multicultural Space: Azerbaijani and Tatar Discourses in Interwar Europe”, in: Muslims in Interwar Europe, Edited by Bekim Agai and Others, Brill, pp. 205-224.
Kalirad, Ali (2021), “Prometheus Bound: Poland and the Caucausian Refugees in Persia”, Goftogu, No. 88, pp. 141-154 [in Persian].
Koolaee, Elaheh and Maryam Nezami (2019), “Pan-Turkism, Construction of Identity and the Formation of the Republic of Azerbaijan (1890-1920)”, Central Eurasia Studies, Vol. 12, No. 2, pp. 459-478 [in Persian].
Komar, Volodymyr and Iryna Komar (2019), “Eastern Europe in Polish Political Conception during 20-30s of the 20th Century”, Skhid, No. 4, pp. 41-46.
Landau, Jacob (2017), Pan-Turkism: from Irredentism to Cooperation, Translated by Hamid Ahmadi, Tehran: Ney [in Persian].
Malekzadeh, Elham and Ali Allah Jani (2017), “Intelligence Operation of Soviet in Iran during the Reza Shah Period, Based on the Life and Memories of Georges Agabekov during 1926-1928”, Central Eurasia Studies, Vol. 10, No. 2, pp. 395-413 [in Persian].
Penati, Beatrice (2008), “Les Prometheens Avant le Prometheisme”, Paper presented at the Workshop on the Promethean Movement, EHESS, Paris.
Rassoul Zadé, Mahmed Emin (1926), “La République d’Azerbaïdjan”, Prométhée, No. 1, pp. 25-31.
Rassoul Zadé, Mahmed Emin (1927), “La République d’Azerbaïdjan”, Prométhée, No. 13, pp. 16-18.
Rassoul Zadé, Mahmed Emin (1928) (a), “La République d’Azerbaïdjan”, Prométhée, No. 14, pp. 12-15.
Rassoul Zadé, Mahmed Emin (1928) (b), “Notre Chemin”, Prométhée, No. 16, pp. 13-15.
Rassoul Zadé, Mahmed Emin (1928) (c), “La République d’Azerbaïdjan”, Prométhée, No. 17, pp. 11-15.
Rassoul Zadé, Mahmed Emin (1928) (d), “Le Caractère Essentiel du Nationalisme de la Turquie Moderne”, Prométhée, No. 18, pp. 10-14.
Rassoul Zadé, Mahmed Emin (1928) (e), “La Politique Orientale des Bolcheviks”, Prométhée, No. 20, pp. 10-14.
Rassoul Zadé, Mahmed Emin (1928) (f), “La Politique Orientale des Bolcheviks”, Prométhée, No. 21, pp. 6-11.
Rassoul Zadé, Mahmed Emin (1928) (g), “La République d’Azerbaïdjan”, Prométhée, No. 22, pp. 16-21.
Rassoul Zadé, Mahmed Emin (1929), “L’Unité du Caucase”, Prométhée, No. 36, pp. 5-7.
Rassoul Zadé, Mahmed Emin (1930) (a), “En Esclavage Chez les Russes”, Prométhée, No. 38, pp. 4-9.
Rassoul Zadé, Mahmed Emin (1930) (b), “Réponse aux Kérenski”, Prométhée, No. 39, pp. 9-11.
Rassoul Zadé, Mahmed Emin (1930) (c), “Le Fantôme du Pantouranisme”, Prométhée, No. 41, pp. 8-11.
Rassoul Zadé, Mahmed Emin (1930) (d), “Le Movement Insurrectionnel en Azerbaïdjan”, Prométhée, No. 42, pp. 11-13.
Rassoul Zadé, Mahmed Emin (1930) (e), “Sous le Mot d’Ordre de l’Unité du Caucase”, Prométhée, No. 46, pp. 3-8.
Rassoul Zadé, Mahmed Emin (1931) (a), “Un Nouveau Témoignage de Servitude Nationale”, Prométhée, No. 50, pp. 1-3.
Rassoul Zadé, Mahmed Emin (1931) (b), “Politicien Contre Historien”, Prométhée, No. 51, pp. 6-8.
Rassoul Zadé, Mahmed Emin (1933), “Le Sens d’une Histoire”, Prométhée, No. 76, pp. 7-11.
Rasulzade, Mohammad Amin (2005), Nationality and Bolshevism, Edited by Kaveh Bayat, Tehran: Pardis-e Danesh [in Persian].
Reisnia, Rahim (2014), “Rasulzade, Mohammad Amin”, Encyclopaedia of the World of Islam, Vol. 19, Tehran: Encylopaedia Islamica Foundation [in Persian].
Snyder, Timothy (2005), “Covert Polish Missions across the Soviet Ukrainian Border 1928-1933”, in: Sketches from a Secret War: a Polish Artist’s Mission to Liberate Soviet Ukraine, London: Yale University Press.
Turner, Phillip Tadeusz (2015), The Evolution of Prometheanism: Józef Piłsudski’s Strategy and its Impact on Twentieth-First Century World Affairs, M.A. Thesis in History, Boise State University, Idaho.
Yaqublu, Nəsiman (2015), Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Biblioqrafiya, Bakı.
Zarevand (2021), The Myth of Pan-Turanism, Translated by Abdorreza Hushang-Mahdavi, Tehran: Shirazehketab [in Persian]. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 689 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 435 |