نگرشی بر تحولات و سنت‌های فرهنگی دورۀ نوسنگی جدید در دشت ملایر(براساس یافته‌های کاوش تپۀ پُشت فرودگاه)

بختیاری، ذبیح‌الله، (1387). «بررسی، شناسایی و مستندسازی آثار باستانی بخش سامن ملایر»، جلد 1 و 2، آرشیو اداره‌ کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان‌ همدان (منتشر نشده).

بختیاری، ذبیح‌الله، مسعود بیرانوند و محمدرحیم رنجبران، (1393). «شرحی کوتاه بر نویافته‌های نخستین جوامع روستانشینی آغازین (نوسنگی جدید) دشت ملایر (با محوریت مطالعۀ سفالینه‌های حاصل از بررسی و شناسایی سطحی بخش سامن)»، در: مجموعه مقالات همایش باستان‌شناسی ملایر (در پاسداشت مهندس ابراهیم حیدری)/ گردآورنده: علی خاکسار، اسماعیل رحمانی، برگزارکننده: اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌‌دستی و گردشگری استان همدان، صص: 185-197.

برنبک، راینهارد و پلاک، سوزان، (1380). «گزارشی کوتاه دربارۀ محوطۀ باستانی ده‌حاجی در دشت بروجرد» (ترجمه: کامیار عبدی)، باستان‌شناسی و تاریخ، سال پانزدهم، شماره اول و دوم، پاییز و زمستان 1379، بهار و تابستان 1380، صص: 50-45.

بلمکی، بهزاد، (1392). «گاهنگاری نسبی دشت همدان (پس‌کرانه‌های شمالی کوه الوند) از هزارۀ پنجم تا دوران میانی هزارۀ سوم پیش از میلاد»، در: مجموعه مقالات باستان‌شناسی و تاریخ همدان به مناسبت یکصدمین سالگرد کاوش در همدان / به کوشش: علی هژبری، تهران، سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، صص: 31-17.

بهرامی، محمد و فاضلی‌نشلی، حسن، (1395). «مروری بر وضعیت باستان‌شناسی درۀ خرم‌آباد در دورۀ نوسنگی و مس‌وسنگ»، پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، گروه باستان‌شناسی دانشکدۀ ‌هنر و معماری بوعلی‌سینا، شماره 10، دورۀ ششم، بهار و تابستان، صص: 27-46.

بهرامی، محمد، سبزی، موسی و نیکزاد، میثم، (1391). «معرفی سه محوطۀ جدید نوسنگی در پیشکوه لرستان»، مجلۀ پژوهش‌های باستان‌شناسی مدرس، شماره‌های 6 و 7، 91-1390، صص: 43-38.

بیک‌محمدی، خلیل‌الله، (1396). «گزارش کاوش و گمانه‌زنی به‌منظور تعیین عرصه و حریم تپۀ پشت فرودگاه شهرستان ملایر»، آرشیو اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان‌ همدان (منتشر نشده).

بیک‌محمدی، خلیل‌الله، جانجان، محسن، بیک‌محمدی، نسرین و کرمی، حمید، (1393). «اشاعۀ فرهنگ یانیق در بخش زند-ملایر»، در: مجموعه مقالات همایش باستان‌شناسی ملایر (در پاسداشت مهندس ابراهیم حیدری)، گردآورنده: علی خاکسار، اسماعیل رحمانی، برگزارکننده: اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان همدان، صص: 252-233.

بیک‌محمدی، خلیل‌الله، بیک‌محمدی، نسرین، نظری‌ارشد، رضا و حیدری، مهدی، (1395). «تحلیلی دربارۀ اکوسیستم و جغرافیای طبیعی دشت‏های کرانۀ شرقی الوند و نقش آن در عدم جذب زیستگاه‏هایی از جوامع اولیۀ انسانی (مبتنی بر مطالعات باستان‏شناختی)»، مجلۀ پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، دورۀ 48، شمارۀ 4، زمستان، صص: 694 -675.

تاجبخش، رویا و بلمکی، بهزاد، (1393). «تحلیل الگوهای استقراری و حوضۀ گیرش محوطه‌های عصر مس‌سنگی واقع در اطراف الوند در ارتباط با تشابهات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای»، نشریۀ علمی پژوهشی مطالعات باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، دورۀ 6، شمارۀ 1، بهار و تابستان 1393، صص: 19-1.

جانجان، محسن، بیک‌محمدی، خلیل‌الله و بیک‌محمدی، نسرین، (1393). «بررسی تغییرات فرهنگی و زیست‌محیطی از دورۀ مس‌وسنگ تا پایان عصر آهن مبتنی بر الگوهای استقراری (بر پایۀ بررسی باستان‌شناختی در بخش زند – ملایر)»، در: مجموعه مقالات همایش باستان‌شناسی ملایر (در پاسداشت مهندس ابراهیم حیدری)، گردآورنده: علی خاکسار، اسماعیل رحمانی، برگزارکننده: اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان همدان، صص: 232-215.

جعفری، احمد، (1385). «جاذبه‌های گردشگری روستایی شهرستان ملایر با تأکید بر بخش زند»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه ملایر (منتشر نشده).

خاکسار، علی، (1385). «گزارش نهایی کاوش‌های لایه‌نگاری تپه باستانی گوراب (ملایر)»، آرشیو اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان‌ همدان (منتشر نشده).

خاکسار، علی، و همتی‌ازندریانی، اسماعیل، (1393). «نگاهی به کاوش‌های باستان‌شناختی تپه گوراب ملایر»، در: مجموعه مقالات همایش باستان‌شناسی ملایر (در پاسداشت مهندس ابراهیم حیدری)، گردآورنده: علی خاکسار، اسماعیل رحمانی، برگزارکننده: اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان همدان، صص: 214-199.

رزم‌پوش، عباس، رضالو، رضا، صالحی، هوشیار و ایران‌دوست، هاجر، (1396). «تحلیل زیستگاهی استقرارهای دوران روستانشینی مطالعه موردی: دشت زیبری در زاگرس‌مرکزی»، مجلۀ پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، گروه باستان‌شناسی دانشکدۀ هنر و معماری بوعلی‌سینا، شمارۀ 15، دورۀ هفتم، تابستان، صص: 146-127.

رضوانی، حسن، (1386). «کاوش نجات‌بخشی پاتپۀ ملایر و محوطه‌های پیرامونی»، فصل اول، تهران، پژوهشکدۀ باستان‌شناسی (منتشر نشده).

روستایی، کوروش، (۱۳۸۶). «گزارش گمانه‌زنی در محوطۀ شط‌غیله، سد کلان ملایر»، تهران، مرکز اسناد پژوهشکدۀ باستان‌شناسی (منتشر نشده).

روستایی، کوروش، و آزادی، احمد، (1396). «روابط فرهنگی زاگرس‌مرکزی و فلات مرکزی در هزارۀ چهارم ق.م.: شواهدی از محوطۀ شَط‌غیلَه، ملایر»، مجلۀ پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، گروه باستان‌شناسی دانشکده ‌هنر و معماری بوعلی‌سینا، شمارۀ 14، دورۀ هفتم، پاییز، صص: ‌58-39.

عبدالهی، مصطفی، و سرداری‌زارچی، علیرضا، (1390). «گزارش مقدماتی کاوش‌های باستان‌شناسی تپۀ قلاگپ، ازنا»، پژوهشکدۀ باستان‌شناسی، تهران (منتشر نشده).

عبدالهی، مصطفی، (1392). «شرق زاگرس‌مرکزی در دوره نوسنگی بر اساس کاوش‌های باستان‌شناسی تپه ‌قلاگپ»، مجلۀ پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، گروه باستان‌شناسی دانشکده هنر و معماری بوعلی‌سینا، شمارۀ 4، دورۀ سوم، بهار و تابستان، صص: 117-138.

عبدالهی، مصطفی، نیکنامی، کمال‌الدین، حصاری، مرتضی، و سرداری‌زارچی،‌ علیرضا، (1393). «روستانشینی و تغییرات فرهنگی جوامع شرق زاگرس‌مرکزی: کاوش باستان‌شناختی تپۀ قلاگپ»، مجلۀ مطالعات باستان‌شناسی، دورۀ 6، شمارۀ 1، بهار و تابستان، صص: 86-67.

گاراژیان، عمران، عادلی، جلال، و پاپلی‌یزدی، لیلا، (1384). «الگوی استقرار در دشت خاوه و مناطق میربگ (بر اساس بررسی‌های باستان‌شناختی منطقۀ زاگرس‌مرکزی)» پیام باستان‌شناس، سال دوم، شمارۀ چهارم، پاییز و زمستان، صص: 53-21.

گودرزی، علیرضا، (1389). دانشنامۀ ملایر، پژوهشی گسترده در نام جاهای شهرستان ملایر، چاپ اول، انتشارات کبریا.

مترجم، عباس، (1390). «نشانه‌هایی از یک مهاجرت قومی به شمال‌غرب و غرب ایران در هزارۀ سوم ق.م. در پرتو کاوش‌های باستان‌شناسی»، مجلۀ پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، گروه باستان‌شناسی دانشکده هنر و معماری بوعلی‌سینا، شمارۀ 1، دورۀ اول، پاییز و زمستان 1390، صص: 137 تا 146.

محمدی‌قصریان، سیروان، (1391). «نیروی اعداد، رشد جمعیت در منطقۀ بیستون طی دورۀ نوسنگی و اوایل دورۀ مس‌سنگی (1000 تا 4200 ق.م.)»، مجله پژوهش‌های مدرس، سال 4، شمارۀ 8، صص: 34-46.

نظری‌ارشد، رضا، و بیک‌محمدی، خلیل‌الله، (1386). «بررسی تغییرات فرهنگی دامنه‌های غربی رشته الوند مبتنی بر تحلیل استقرارهایی از دورۀ مس‌و‌سنگ تا پایان عصر آهن» (بر اساس مطالعه بررسی‌ باستان‌شناختی دشت‌ میان‌کوهی تویسرکان)، مجلۀ مطالعات باستان‌شناسی، دورۀ 8، شمارۀ 2، پاییز و زمستان، صص: 227-209.

هول، فرانک، (1387). «نوسنگى در ایران»، ترجمه‌: امیر ساعدموچشی، نشریه هستۀ علمى دانشجویان باستان‌شناسى دانشگاه تهران، باستان‌پژوه، سال دهم، شمارۀ 16، بهار، صص: 83-73.

هول، فرانک، (1388). باستان‌شناسی غرب ایران، ترجمه: زهرا باستی، انتشارات سمت، تهران.

Bakhtiari, Z., 2008. “Investigation, identification and documentation of Samen’s antiquities in Malayer”, Vol. 1 & 2, Archive of the General Directorate of Heritage, Culture, Handicrafts and Tourism of Hamadan Province (unpublished), (In Persin).

Bakhtiari, Z., Biranvand, M. & Ranjbaran, M. R., 2014. “A brief description of the new discoveries of the early rural communities (Late Neolithic) of Malayer plain (focusing on the study of pottery from the study and surface identification of Saman part)”, in: Proceedings of the Malayer Archaeological Conference, by: A. Khaksar & E. Rahmani, Organizer: Department of Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism of Hamadan Province, pp: 185-197, (In Persin).

 Bernbeck, R. & Polak, S., 2001. “A Brief Report on the Dehhaji Archaeological Site in the Boroujerd Plain”, Translated by: Kamyar Abdi, Bastnshenasi va Tarikh Journal, Vol. 15, No. 1 & 2, Autumn and Winter 2000, Spring and Summer 2001, pp. 50-45, (In Persin).

Balmaki, B., 2013. “Relative chronology of Hamedan plain (northern foothills of Alvand mountain) from the fifth millennium to the middle of the third millennium BC”, in: Collection of articles on archeology and history of Hamedan on the occasion of the 100^th anniversary of excavation in Hamedan, by: Ali Hojabari, Tehran, Cultural Heritage Organization, Handicrafts and Tourism, Cultural Heritage and Tourism Research Institute, pp. 31-17, (In Persin).

Bahrami, M., & Fazeli Nashli, H., 2015. “Review of the Archaeological Status of Khorramabad Valley in the Neolithic and Chalcolithic Periods”, Pazhohesh-ha-ye Bastanshenasi Iran Journal, Department of Archeology, Faculty of Arts and Architecture, Bu-Ali Sina University, No. 10, Vol. 6, Spring and Summer, pp: 27-46, (In Persin).

Bahrami, M., Sabzi, M. & Nikzad, M., 2012. “Introduction of three Late Neolithic sites in Pishkouh, Lorestan”, Pazhohesh-ha-ye Bastanshenasi Modarres Journal, No. 6 & 7, 2011-2012, pp. 43-38, (In Persin).

Beik Mohammadi, Kh., 2017. “Exploration and speculation report in order to determine the area and girth of the Posht-e Forodgah Tepe of Malayer city”, Archive of the General Directorate of Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism of Hamadan Province (unpublished), (In Persin).

Beik Mohammadi, Kh., Janjan, M., Beik Mohammadi, N. & Karami, H., 2014. “Dissemination of Yaniq culture in Zand-Malayer part”, in: Proceedings of Malayer Archaeological Conference (under the protection of Engineer Ebrahim Heidari), by: A. Khaksar, E. Rahmani, Organized by: General Directorate of Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism of Hamadan Province, pp: 252 -233, (In Persin).

Beik Mohammadi, Kh., Beik Mohammadi, N., Nazari Arshad, R., Heidari, M., 2017. “Analysis of ecosystem and natural geography of the eastern bank plains of Alvand and their role in primitive human community’s attraction, based on archaeological studies”, Journal of Physical Geography Research Quaternary, Vol, 48, Issue 4, Winter 2017, Pp: 675-694, (In Persin).

Tajbakhsh, R. & Balmaki, B., 2014, “Analyzing Settlement Patterns and Catchment Areas of the Chalcolithic Sites Around the Alvand Mountain in Relation to the Regional and Inter-Regional Similarities”, Journal of Archaeological Studies, Vol. 6, Vol. 1, Summer 2014, Pp: 1-20, (In Persin).

Janjan, M., Beik Mohammadi, Kh. & Beik Mohammadi, N., 2014. “Study of cultural and environmental changes from the Chalcolithic period to the end of the Iron Age based on settlement patterns (based on archaeological study in the Zand-Malayer part)”, in: Proceedings of the Malayer Archaeological Conference (under the protection of Ebrahim Heydari), by: A. Khaksar, E. Rahmani, Organizer: General Directorate of Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism of Hamadan Province, Pp: 232-215, (In Persin).

Jafari, A., 2006. “Rural tourist attractions of Malayer city with emphasis on Zand part”, M.A. Thesis, Malayer University (unpublished), (In Persin).

Khaksar, A., 2006. “Final report of stratigraphic excavations of the ancient Gorab Tepe (Malayer)”, Archive of the General Directorate of Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism of Hamadan Province (unpublished), (In Persin).

Khaksar, A. & Hemtiazandariani, E., 2014. “A look at the archaeological excavations of Gorab Tepe of Malayer”, in: Proceedings of the Malayer Archaeological Conference (under the protection of Engineer Ebrahim Heidari), by: A. Khaksar, E. Rahmani, Organizer: General Directorate of Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism of Hamadan Province, Pp: 214- 199, (In Persin).

Razmpoush, A., Realou, R., Salehi, H. & Irandoost, H., 2018. “Settlement Analysis of Village Period’s Sites: The Case Study of Zibri Plain in Central Zagros”. Pazhohesh-ha-ye Bastanshenasi Iran Journal, Department of Archeology, Faculty of Arts and Architecture, Bu-Ali Sina University, Vol. 7, No. 15, Winter 2018, Pp: 1-257, (In Persin).

Rezvani, H., 2007. “Archaeological excavations of Patapeh Malayer and Site area”, Season 1, Tehran, Archaeological Research Institute (unpublished), (In Persin).

Rustaei, K., 2007. “Speculation Report in Shatghilah Site, Kalan Dam of Malayer”, Tehran, Archaeological Research Institute Documentation Center (unpublished), (In Persin).

Rustaei, K., & Azadi, A., 2018, “The Cultural Contact Between Central Zagros and Central Plateau During the 4^th Millennium B.C.: Further Evidence from Shat Ghilah, Malayer”. Pazhohesh-ha-ye Bastanshenasi Iran Journal, Department of Archeology, Faculty of Arts and Architecture, Bu-Ali Sina University, Vol. 7, No. 14, Winter 2018, Pp: 39-58, (In Persin).

Abdollahi, M., & Sardari-Zarchi, A., 2011. “Preliminary Report of Archaeological Excavations of Qalagap Tepe, Azna”, Archaeological Research Institute, Tehran (unpublished), (In Persin).

Abdollahi, M. & Sardari-Zarchi, A., 2014. “Eastern Central Zagros During the Neolithic Period: Based on the Excavation at Tappeh Qelā Gap”, Pazhoheshha-ye Bastan shenasi Iran Journal, Department of Archeology, Faculty of Arts and Architecture, Bu-Ali Sina University, Vol. 3, No. 4, Winter 2014, Pp: 117-138, (In Persin).

Abdollahi, M., Niknami, K. A., Hesari, M. & Sardari Zarchi, A., 2014. “Village Life and the Cultural Transformations of the Eastern Central Zagros Societies: Archaeological Excavation at Tappeh Qela-Gap”, Journal of Archaeological Studies, Vol. 6, No. 1, Summer 2014, Pp: 67-86, (In Persin).

Garajian, I., Adeli, J. & Papoliyazdi, L., 2005. “Settlement pattern in Khaveh plain and Mirbag areas (based on archaeological studies of Central Zagros region)”. Payam Bastanshenas Journal, Vol. 2, No. 4, Autumn and Winter, Pp: 53-21, (In Persin).

Goodarzi, A., 2010. Malayer Encyclopedia, Extensive Research in Malayer City Manuscripts, First Edition, Kebria Publications, (In Persin).

Motarjem, A., 2011, “Notes of Immigration to North West and West of Iran in the Third Millennium B.c in the light of Archaeological Excavations”, Pazhoheshha-ye Bastanshenasi Iran Journal, Department of Archeology, Faculty of Arts and Architecture, Bu-Ali Sina University, Vol. 1, No. 1, Winter 2011, Pp: 137-146, (In Persin).

Mohammadi Ghasrian, S., 2012. “The Force of Numbers, Population Growth in the Biston Area during the Neolithic and Early Chalcolithic Periods (1000 to 4200 BC)”, Pazhoheshha-ye Modarres Journal, Vol. 4, N. 8, Pp: 34-46, (In Persin).

Nazari Arshad, R. & Beik Mohammadi, Kh., 2017. “Investigating the Cultural Evolutions in Western Hinterlands of Alvand from Chalcolithic period to the End of Iron Age (Based on an archeological survey in Tuyserkan intermountain plain)”, Journal of Archaeological Studies, Vol. 8, No. 2, Autumn and Winter 2017, Pp: 209-227, (In Persin).

Holl, F., 2008. “Neolithic in Iran”, Translated by: Amir Saed Mocheshi, Journal of the Scientific Core of Archaeological Students of the University of Tehran, Bastan Pazhoh Journal, Vol. 10, No. 16, Spring, Pp: 73-83, (In Persin).

Holl, F., 2009. Archeology of Western Iran, Translated by: Zahra Basti, Samat Publications, Tehran, (In Persin).

Abdi, K., 2003. The early development of pastoralism in the Central Zagros Mountains. Journal of World Prehistory, Vol. 17, No. 4.

Braidwood, R.J., 1960. Seeking the world’s first farmers in Persian Kurdistan: A full-scale investigation of prehistoric sites near Kermanshah, The Illustrated London News (Oct. 22): 695-687.

Henrickson, E.F., 1983. Ceramic styles and cultural interaction in the early and middle Chalcolithic of the Central Zagros, Iran, Ph.D. Dissertation, Department of Anthropology, University of Toronto.

Hole, F., 2004. Neolithic age in Iran. In: Encyclpaedia Iranica, E., Yarshter (ed) Costa Mesa, California: Mazda Publishers.

Howell, R., 1979, Survey of excavations in Iran: Survey of the Malayer Plain David Stronach (1978). Journal of the British Institute of Persian Studies, Iran (Journal of Persian Studies), Vol. 17: 143-159.

Levine, L.D. and McDonald, M.A., 1977. The Neolithic and chalcolithic periods in the Mahidasht. Iran (15): 39–50.

ـ Levine, L.D. 1976, Survey in the Province of Kermanshah, 1975: Mahidasht in the prehistoric and early historic periods, in: F. Bgherzadeh (ed), Proceeding of the 4^th Annual Symposium on Archaeological Research in Iran, Tehran: 284-279.

McDonald, M.M.A., 1979. An examination of mid-Holocene settlement pattern in the Central Zagros region of western Iran, Ph.D. Dissertation, Department of Anthropology, University of Toronto.

Meldgaard, J., Mortensen, P. & Thrane, H., 1963. Excavation at Tepe Guran, Luristan, Acta Archaeologica XXXIV: 97-133.

Mortensen, P., 1964. Additional remarks on the chronology of early village- farming communities in the Zagros area, Sumer (20): 28-36.

Mortensen, P., 1963. Early villag-farming occupation, In: Jorgen Meldgaard et al., excavations at Tape Guran Luristan, Acta Archeological (34): 97-133.

Mortensen, P., 1974. A survey of prehistoric settlements in northern Luristan, Acta Archaeologica LXV: 1-47.

Smith, E.L. & Mortensen, P., 1980. Three new early neolithic site in western Iran, Current Anthropology, Vol. 21(4): 511-512.

Smith, E.L., & Cuyler Young, T.Jr. 1983, The Force of Numbers: Population pressure in the central Zagros 12000-4500 B.C. In: The Hilly Flanks: Essays on the prehistory of southwestern Asia, presented to Robert J. Braidwood, T. Cuyler Young Jr., & Phillip E. L. Smith, (eds), Pp. 141-161. Studies in Ancient Oriental Civilization 36. Chicago.