تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,114,749 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,218,602 |
تعیین نقش کاربری اراضی و خاک بر آستانۀ توپوگرافی توسعۀ خندقها در استان بوشهر | ||
نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری | ||
مقاله 6، دوره 74، شماره 1، خرداد 1400، صفحه 69-81 اصل مقاله (1.75 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrwm.2018.255641.1248 | ||
نویسندگان | ||
غلامرضا راهی* 1؛ عطالله کاویان2؛ کریم سلیمانی3؛ حمیدرضا پورقاسمی4 | ||
1دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه ساری، ایران. | ||
2دانشیار دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران. | ||
3استاد دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه ساری، ایران. | ||
4استادیار دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران. | ||
چکیده | ||
فرسایش خندقی در مناطق مختلف جهان به ویژه مناطق خشک و نیمهخشک مسئول و علت تخریب اراضی و خاک میباشد. ایجادخندقها واکنشی است به تغییر شرایط ژئومورفولوژی محیط که تحت دامنۀ وسیعی از شرایط محیط با آستانههای مختلف ارتباط دارد. رابطۀ مساحت-شیب (S=aA-b) به عنوان آستانۀ ژئومرفیک پیشبینی فرسایش خندقی بسیار مورد استفاده قرار میگیرد. هدف از این پژوهش تعیین نقش کاربری اراضی بر شرایط آستانۀ فعالیت خندقها به منظور ارائۀ مدل کاربری پیشبینی فعالیت آنها است. تعداد140خندق در حوزۀ آبخیز دره کره انتخاب و پس از برداشتهای میدانی و تهیۀ پایگاه داده در GIS رابطۀ آستانهای در کاربریهای اراضی مختلف به دست آورده شد. نتایج نشان داد که مقدار توان (b) رابطۀ ۲۳۳ /۰- تا۲۰۵/۰- است و برای کاربری کشاورزی رابطۀ مذکور برابر باS=5.74A-0.205 و برای کاربری مرتعی برابر با S=10.65A-0.233 است. در این دو معادله توانها به هم نزدیک ولی ضریب آستانه متفاوت است. مقادیر توان مبین این است که فرآیندهای مربوط به رواناب و کنش ناشی از هرزاب مسئول توسعۀ خندقها است. به طوریکه با افزایش مساحت و رواناب ناشی از آن افزایش مییابد و رخ داد خندقها در شیب کمتری قابل اتفاق خواهد بود. همچنین کمتر بودن مقدار آستانه در کاربری اراضی کشاورزی مبین این است که با تغییر کاربری رخ داد خندقها با مقدار دو برابر بیشتر اتفاق خواهد افتاد. این مسئله از یکسو به افزایش رواناب در اراضی کشاورزی و از سوی دیگر کاهش مقاومت خاک ناشی از عملیات خاکورزی و کاهش پوشش ناشی از دورۀ آیش و بایر ماندن این اراضی در برخی سالها میباشد. در نهایت بر اساس رابطۀ آستانهای اراضی حساس به فرسایش خندق تعیین و مورد ارزیابی قرار گرفت. | ||
کلیدواژهها | ||
خندق؛ آستانۀ توپوگرافی؛ کاربری اراضی؛ شیب- مساحت | ||
مراجع | ||
[1] Bocco, G. (1991). Gully erosion processes and models. Progress in physical Geography, 35(6), 392-406. [2] Desmet, P.J.J., Poesen, J., Goverse,G. and Vandaele, K. (1999). Importance of slope gradient and contribution area for optimal predicting of the initiation and trajectory of ephemeral gullies, Catena.37: 377-392. [3] Lesschen, J.P., Kok, K., Verurg, P.H. and Cammeraat, L.H. (2007). Identification of vulnerable areas for gully erosion under different scenarios of land abandonment in Southeast Spain. Catena 71: 110–121 [4] Martinez – Casasnovas, J.A. (2004). Assessment of sidewall erosion in large gullies using multitemporal DEMs and logistic regression analysis. Geomorphology 58.305–321. [5] Nazari Samani, A. A. (2008). The study of effective mechanisms in gully erosion in order to determine the topographic thresholds, runoff and sediment contribution. Ph.D. Thesis. Tehran University of Medical Sciences. [6] Nazari Samani, A., Ahmadi, H., Jafari, M., Guy, B., Ghoddousi, J. and Malekian, A. (2009). Geomorphic threshold conditions for gully erosion in Southwester Iran (Boushehr-Samal watershed). Journal of Asian Earth Sciences, 35: 180-189. [7] Nazari Samani, A., Wasson, R.J. and Malekian, A. (2011). Application of multiple sediment fingerprinting techniques to determine the sediment source contribution of gully erosion: Review and case study from Boushehr province, southwestern Iran. Progress in Physical Geography, 35(3): 375–391. [8] Morgan, R.P.C. (2005). Soil erosion and conservation, Blackwell. 304 p. [9] Poesen, J., Nachtergaele, J., Verstraeten, G. and Valentin C. (2003). Gully erosion and environment change: importance and research needs, Catena, 50, 91-133. [10] Poesen, J., Vandaele, K. and van Wesemael, B. (1998). Gully erosion: importance and model implications. In: Boardman, J., Favis-Mortlock, D.T. (Eds.), Modelling Soil Erosion by Water Springer-Verlag, Berlin NATO-ASI Series, I-55:285-311. [11] Prosser, I.P. and Abernethy, B. (1996). Predicting the topographic limits to a gully network using a digital terrain model and process thresholds. Water Resources Research 32 (7), 2289– 2298. [12] Rahi, Gh. R. (1998). Investigate the mechanisms and causes of gully formation. Seminar of MsC in Watershed, Tarbiat Modarres University. [13] Rahi, Gh. R. (1998). Investigate the mechanisms and causes of gully formation in Genaveh. Seminar of MsC in Watershed. [14] Rahi, Gh. R. (2011). Investigation of morphoclimatic properties of gully in Bushehr province. Final report of the research project. Tehran Soil and Watershed Management Institute. 148p. [15] Rahi, Gh. R. (2012). Calibration, validation and completion of land susceptibility prediction model for gully erosion in dry and semi arid basins of Bushehr province. Final report of the research project. Tehran Soil and Watershed Management Institute. 150p. [16] Refahi, H. Gh. (1996). Water erosion and control. Tehran University Press. [17] Refahi, H. (2006). Water erosion and conservation. 2nd edition, Tehran University Press, 671p, (In Persian). [18] Soufi, M. and Z. Abolverdi. (2008). Investigation of topographic threshold in development of gullies in the Fars Province. 1st National Conference of Management and Agricultural Development in Iran, 4pages (in Persian). [19] Solyeimanpour, S. Sofi, M. and Ahmadi, H. (2007). Investigating the Factors Affecting Gully Erosion. Sediment Production and Soil Loss in Gouraspid Region of Fars Province. Conference on Engineering Geology and Environment [20] Vandaele, K., Poesen, J., Govers, G. and van Wesemael, B. (1996). Geomorphic threshold conditions for ephemeral gully incision. Geomorphology 16 (2), 161– 173. [21] Vandekechove, L., Poesen, J., Oostwoud wijdenes, D., Nachtengaele, J., Kosmas, C., Roxd, M.J. and Figueiredo, T.De. (2000). Thresholds for Gully initiation and sedimentation in Mediterranean Europe, Earth surface processes and land forms. 25: 1201-1220. [22] Vandekerckhove, L., Poesen, J. and Govers, G. (2003). Medium Term gully headcut rates in southeast spain determined from aerial photographs and ground measurements. Catena, 50, 329-352.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 393 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 286 |