پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,692 |
| تعداد مقالات | 72,229 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,177,333 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,005,411 |
تحلیل مهم ترین مؤلفه‌های کلامی اشاعره در امثال فارسی | ||
| پژوهش‌نامه نقد ادبی و بلاغت | ||
| مقاله 9، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 22، شهریور 1400، صفحه 211-231 اصل مقاله (391.29 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2021.296466.1412 | ||
| نویسندگان | ||
| مصطفی موسوی1؛ عباس شاه‌علی رامشه* 2 | ||
| 1دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان، کاشان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مثل‌ها از دین، فرهنگ، آداب و رسوم و باورهای فلسفی و کلامی حاکم بر جامعه مایه می‌گیرند. اشاعره که از مهمترین فِرَق کلامی در تمدن اسلامی به‌شمار می‌آیند نقش محوری در تکوین اندیشة انسانِ اسلامی و ایرانی داشته‌‌اند. این پژوهش نویسندگان کوشیده‌اند با بررسی امثال فارسی ابعاد مختلف اندیشه‌های اشاعره را در فرهنگ ایرانی نشان دهند. اشاعره مشیّت الهی را بدون قید و شرطی مطلق دانسته و هیچ امری از صلاح و اصلح و لطف را بر خداوند واجب نمی‌دانستند. ایشان بر این باورند که خداوند اراده‌کنندۀ خیر و صلاح آدمی از روی حکمت است؛ اگرچه فعل اصلح بر پروردگار واجب نیست ولی ثابت شده‌است که کارهای خداوند از روی حکمت و مصلحت است، هرچند آدمی از حکمت آن آگاه نباشد. اشاعره مانند معتزله و دیگران، فقط خداوند را رازق می‌دانند. ایشان همچنین حرام را روزی می‌دانند و معتقدند که هم روزی حلال و هم روزی حرام را خداوند می‌دهد و معنای آن که خداوند حرام را روزی انسان می‌کند این است که آن را مایة قوام و ایستایی جسم قرار می‌دهد. ایشان معتقدند رزق و روزی به اندازة عمرها مقدّر شده‌است و چیزی از رزق آدمی کاسته و به آن افزوده نمی‌شود؛ خداوند روزی‌ها را مقدّر کرده‌است اما کسب کردن روزی واجب است. با این حال، روزی را از کسب دیدن عین کفر است. اشاعره بر این باورند که «مقتول» به اجل خود می‌میرد، یعنی در وقتی می‌میرد که برای مرگ او مقدّر شده‌است. ایشان مؤلفة «برهان تمانع» را دلیلی بر محدِث عالَم بودن خدا می‌دانند و بر این اساس معتقدند که آفریدگار عالم یکی است زیراکه ممکن نیست مفهوم واجب‌الوجود جز بر ذاتِ واحدی صادق آید. افزون بر این‌ها اشاعره به حقّانیّت قیامت و لوازم آن: «حق بودن بعثت مردگان»، «حق بودن سؤال»، «حق بودن نامۀ اعمال»، «حق بودن وزن و سنجش اعمال» و «حق بودن صراط» باور دارند. همۀ این باورها با امثال فارسی مربوط به آن‌ها در این مقاله بحث و بررسی شده‌است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مؤلفه‌های کلامی؛ باورهای کلامی؛ اشاعره؛ امثال فارسی؛ فرهنگ ایرانی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
ابن‌خلدون، عبدالرّحمن‌بن محمد (بی‌تا)، مقدمۀ ابن‌خلدون، تحقیق علی عبدالواحد الوافی، 2 ج، قاهره، دار نهضة مصر للطبع والنّشر.
اشعری، أبو‌الحسن علی‌بن اسمعیل (1929م.)، مقالات الإسلامیین وإختلاف المصلّین، به تصحیح هـ . ریتر، ج 1، استانبول، مطبعة الدولة.
باقلانی، أبوبکر‌بن محمدبن الطیب (1382 ق.)، الإنصاف فیما یجب إعتقاده ولایجوز الجهل به، تحقیق محمّد زاهدبن الحسن الکوثری، چ 2، مصر، مؤسسة الخانجی.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1957 م.)، التمهید، تصحیح الأب و تشرد یوسف مکارئی، بیروت، المکتبة الشرقیة.
بدوی، عبدالرّحمن (1374)، تاریخ اندیشه‌های کلامی در اسلام (مذاهب الإسلامیین)، ترجمۀ حسین صابری، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
تفتازانی، سعدالدّین مسعود (1393)، عقاید نسفیّه و شرح آن، ترجمه، توضیح و تصحیح علی‌اصغر حلبی و مهناز صفایی، چ 1، تهران، زوّار.
جوینی، امام‌الحرمین (1950م.)، کتاب الإرشاد إلی قواطع الأدلّه فی أصول الإعتقاد، تصحیح محمّد یوسف موسی و علی عبدالمنعم عبدالحمید، مصر، المکتبة الخانجی.
حلبی، علی‌اصغر (1374)، تاریخ علم کلام در ایران و جهان اسلام، چ 1، تهران، اساطیر.
بهمنیار، احمد (1381)، داستان‌نامۀ بهمنیاری، چ 3، تهران، دانشگاه تهران.
سرّاج طوسی، ابونصر عبداالله‌بن علی (1914م.)، اللّمع فی التّصوف، قد اعتنی بنسخه و تصحیحه رنولد آلن نیکلسون، لیدن، مطبع بریل.
سمرقندی، ابوالقاسم اسحاق (1348)، ترجمة السَّوادُ الأعظم، به اهتمام عبدالحی حبیبی، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
شهرستانی، محمدبن عبدالکریم (1358)، توضیح الملل (الملل و نحل)، تحریر نو از مصطفی خالقداد هاشمی، مقدمه، حواشی، تصحیح و تعلیقات سید محمّدرضا جلالی نائینی، ج 1، چ 2، تهران، شرکت افست.
ــــــــــــــــــــــــــــــ (1934م.)، کتاب نهایة الأقدام فی علم الکلام، تصحیح آلفرد جیوم، دانشگاه آکسفورد.
قاضی عبدالجبّار، ابوالحسن بن احمد (1965م.)، المغنی فی أبواب التوحید والعدل، تحقیق محمدعلی النجار و عبدالحلیم النجّار، ج 11، قاهره، الدّار المصریة للتألیف والترجمة.
Ashaari, A. (1929), Maghālāt ul-Eslāmiyin va Ekhtelāf ul-Mosallin (Articles of Islamists and Dissidents), Corrected by Helmut Ritter, Vol. 1, Istanbul, Al-Dowlah Press [In Persian]. Bāghlāni, A. (1963), Alensāf Fi Mā Yajebo Eateghādohoo va Lāyajoozo Aljahlo Beh (Fairness in What Must be Believed and It Is not Permissible to Ignore It), The Investigation of Mohammad Zahied ibn Al-Hassan Al-Kothari, Cairo, Al-Khanji Foundation. [In Persian]. __________(1957), Al-Tamhid (Preface), Corrected by Youssef Makarei, Beirut, The Oriental Library [In Persian]. Badavi, A. (1995), Mazāheb ul-Eslāmiyin (History of Theological Thoughts in Islām), Translated by Hossein Sāberi, Mashhad, Bonyād Pajooheshhā-ye Eslāmiye Astane Ghods. [In Persian]. Bahmanyār, A. (2003), Dāstānnāme-ye Bahmanyāri (Bahmanyāri Story Letter), 3th Ed, Tehrān, University of Tehrān Press. [In Persian]. Ghāzi Abdoljabbār, A. (1965), Al-Moghni fi Abvābe Altowhid Va Alaadl (Al-Moghni In The Doors Of Monotheism And Justice), By the Investigation of Muhammadali Al-Najjār and Abdul Halim Al-Najjār, Vol.11, Cairo, The Egyptian House for Authorship and Translation. [In Persian]. Halabi, A. (1995), Tārikhe Ealme Kalām Dar Irān va Jahān (History of Science Words dar Irān and Jahān Islām), Tehrān, Asātir Press. [In Persian]. Ibn-e khaldoon, A. (N.D), Moghaddame-ye Ibn-e khaldoon (The Introduction of Ibn Khaldoon), Investigation of Ali Abdol Wāhed Al-Wāfi, Vol. 1 & 2, Cairo, Dar al-Nehzat Egypt for Printing and Publishing. [In Persian]. Joveni, E. (1950), Alershād Elā Ghavātea Aladellah fi Osoole Al-Eateghād (The Book of Guidance to Breakers of Evidence in the Fundamentals of Belief), Corrected by Mohammad Yosuf Moussā and Ali Abdol Monaem Abdol Hamid, Egypt, Al-Khānji Foundation. [In Persian]. Samarghandi, A. (1969), Tarjome-ye Savād Al-Aazam (Translation of the Savād Al-Aazam), By Abdol al-Hay Habibi, Publications of the Iranian Culture Foundation. [In Persian]. Shahrestāni, A. (1914), Al-Melal va al-Nehal (Explanation of Nations), New Writing by Mostafa Khāleghdād Hāshemi, Introduction, Margins, Corrections and Comments by Seyyed MohammadRezā Jalāli Nāeini, Vol. 1, 2th Ed., Tehran, Offset Company. [In Persian]. Shahrestāni, A. (1934), Ketāb-e Nahāyat al-Eghdām fi Elme al-Kalām (Book of The End of The Feet in The Science of Kalām), Edited by Alfred Jium, Oxford, University of Oxford. [In Persian]. Taftāzāni, S. (2014), Aghāyed-e Nasafiyyeh (Nasafi Beliefs and Its Description), Translated, Clarified and Corrected by Ali Asghar Halabi and Mahnāz Safāii, Tehrān, Zavvār Publications. [In Persian]. Tusi, A. (1914), Al-Loma fi Al-Tasavvof (The Brilliance of Sufism), Corrected by Renold Allen Nicolson, Leiden, Braille Press. [In Persian]. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 580 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 372 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب