پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,572 |
| تعداد مقالات | 71,005 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,494,239 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,754,997 |
بررسی نقش و کارکرد امامزاده‌ها در تحول تاریخی شیعه در ایران پیش از صفویه با تأکید بر امامزاده‌های شیراز و یزد | ||
| پژوهش‌های علوم تاریخی | ||
| دوره 12، شماره 4 - شماره پیاپی 24، اسفند 1399، صفحه 129-150 اصل مقاله (617.15 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhss.2021.310486.473319 | ||
| نویسنده | ||
| اصغر منتظرالقائم* | ||
| استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان | ||
| چکیده | ||
| فرزندان و نواده‌گان امامان شیعه برای به دست آوردن امنیت و موقعیت اجتماعی و تبلیغی به ایران مهاجرت کردند و به مرور زمان بر تعدادشان افزوده گشت. ایرانیان آنان را به سبب انتساب به رسول الله(ص) با اشتیاق پناه دادند. منزلت اجتماعی امامزاده‌ها نهتنها به دلیل انتساب به آن حضرت و سفارش قرآن به دوستی اهل بیت بود بلکه کارکرد علمی و فرهنگی آنان در ایران و در اختیار داشتن مقامات اجتماعی مثل شیخالاسلام، نقابت، وزارت و دبیری، اداره دارالسیاده و متولی قبور عرفا و امامزادگان و موقوفات آنها بر منزلت آنها افزود. ایرانیان پس از فوت یا قتل یکی از امامزادگان، آرامگاهی بر سر مزارشان میساختند و به زیارت آن می‌رفتند. ایرانیان با ساخت امامزاده و تزیین آن به اقسام هنرها، عشق و محبت خود را نسبت به خاندان رسول الله(ص) ابراز کردند. این مقابر کارکردهای اجتماعی، علمی و فرهنگی و اقتصادی بر انگارۀ تاریخی تشیع در ایران پیش از صفوی داشتند و عاملی برای گسترش عقیدۀ اسلامی و دوستی اهل بیت و تشیع بودند. این مقاله برآنست تا با شیوۀ توصیفی و تحلیلی متکی بر اسناد وقفی و آثار معماری و تاریخ‌های محلی، به این سؤال پاسخ دهد که امامزاده‌ها در انگارۀ تاریخی شیعه در ایران پیش از صفویه در شیراز و یزد چه نقشی داشتند؟ فرضیۀ مقاله آنست که: امامزادگان در گسترش و غنای فرهنگ تشیع در ایران پیش از صفویه در شیراز و یزد نقش مهمی داشتهاند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| امامزاده؛ خاندان پیامبر؛ تشیع؛ ایران؛ صفویه؛ شیراز؛ یزد | ||
| مراجع | ||
|
قرآن مجید آل داوود سید علی، «شیخ ابواسحاق اینجو»، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، جلد پنجم، شمارۀ 1944، 1372. ــــــــــــــــــ، سیری در فرهنگ و تاریخ تشیع، دائره المعارف تشیع، تهران، سعید محبی، 1373. ابنمنظور، لسان‌العرب، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1408. ابن‌بطوطه، محمد بن عبدالله، سفرنامۀ ابن‌بطوطه، ترجمۀ محمدعلی موحد، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1376. ابونعیم اصفهانی، ذکر اخبار اصفهان، تحقیق سیّد حسن کسروی، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1990. استانلی لینپول و دیگران، تاریخ دولت‌های اسلامی و خاندان‌های حکومت‌گر، ترجمۀ سید صادق سجادی، جلد دوم، تهران، تاریخ ایران، 1375. الاشعرى ابوالحسن على بن اسماعیل، مقالات الاسلامییّن، ترجمۀ محسن مویدی، تهران، امیر کبیر، 1362. اصفهانی ابوالفرج، مقاتل الطالبییّن، تحقیق احمد صَقَر، بیروت، الاعلمی للمطبوعات، 1408. افشار ایرج، یادگارهای یزد، جلد دوم، تهران، انجمن آثار ملی، 1354. بورکهارت تیتوس، هنر اسلامی زبان و بیان، ترجمۀ مسعود رجبنیا، تهران، سروش، 1393. جعفریان، رسول، تاریخ تشیع در ایران تا طلوع صفویه، تهران، علم، 1388. جعفری جعفر بن محمد بن حسن، تاریخ یزد، به کوشش ایرج افشار، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1343. جنید شیرازی، معین‌الدّین ابوالقاسم، شدالازار فی حط الأوزار عن زوار المزار، تهران، مجلس، 1328. ــــــــــــــ، عیسی، تذکره هزار مزار، تصحیح عبدالوهاب نورانیوصال، شیراز، کتابخانۀ احمدی، 1364. حسینی اشکوری، سید صادق و مجمع ذخائر اسلامی، اسناد موقوفات استان اصفهان، قم، زیر نظر ادارۀ اوقاف استان اصفهان، دفتر پنجم، 1388. حسینیزرباطی حسین، بُغیَه الحائر فی احوال اولاد الامام باقر(ع)، قم، کتابخانه آیهالله مرعشینجفی، 1416. حسینیمدنی ضامن بن شدّقم، تحفه الازهار و زلال الانهار، تحقیق کامل سلمان الجبوری، تهران، آینۀ میراث با همکاری کتابخانۀ تخصصی تاریخ اسلام و ایران، 1378. دانشپژوه، محمدتقی و ایرج افشار، رسالۀ جامع الخیرات وقفنامۀ سید رکنالدین یزدی، به کوشش ایرج افشار، جلد نهم، تهران، سخن، 1385. رستگار، محمدحسین، وقف، میراث جاویدان، شیراز، آثار ماندگار، 1392. روضاتی سید محمدعلی، زندگینامۀ آیهالله چهارسوقی، اصفهان،1332. زرکوب شیرازی، عین‌الدین احمد، شیرازنامه، به کوشش اسماعیل واعظجوادی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران، 1350. صدر حاجسیدجوادی، احمد و دیگران، دائره المعارف تشیع سیری در فرهنگ و تاریخ تشیع، تهران، سعید محبی، 1373. العمری علی بن محمد، المجدی فی انساب الطالبین، احمد مهدی، قم، کتابخانۀ آیتالله مرعشی، 1409. فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی، زندگانی و شهادت حضرت علی بن حمزه، قم، وثوق، 1388. قزوینی رازی، عبدالجلیل، کتاب النقض، تصحیح محدث ارموی، انجمن آثار ملی، 1358. کاتب احمد بن حسین بن علی، تاریخ جدید یزد، به کوشش ایرج افشار، تهران، امیر کبیر، 1357. کمونه، سید عبدالرزاق حسینی، آرامگاههای خاندان پاک پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) و بزرگان صحابه و تابعین، ترجمۀ عبدالعلی صاحبی، مشهد، آستان قدس، 1371. کوفی، ابواسحاق ابراهیم محمد ثقفی، الغارات، تحقیق سید عبدالزهرا الحسینی، بیروت، دارالضواء، 1407. مدرسی طباطبایی، سید حسین، مکتب در فرایند تکامل، نظری بر تطور مبانی فکری تشیع در سه قرن نخستین، ترجمۀ هاشم ایزدپناه، تهران، کویر، 1389. مرعشى، سیّد ظهیرالدّین، تاریخ طبرستان و رویان و مازندران، به اهتمام برنهارد دارن، تهران، گستره، 1363. مستوفی حمدالله، نزهه القلوب، گای لسترنج، لیدن، بریل، 1913. منتظرالقائم، اصغر، مجموعه مقالات اولین کنگرۀ بین‌المللی امامزادگان، جلد دوم، اصفهان، دانشگاه اصفهان و سازمان اوقاف امور خیریه، 1392. موریموتو، کازوئو، «اولین نشان از سیادت صفویان در کتب انساب»، پیام بهارستان، ترجمۀ علی خاکپور، شمارۀ 11، 241-263، 1390. موریموتو، کازوئو، «مطالعه‌ایی مقدماتی درباره پراکندگی جغرافیایی نقابه الطالبیین در پی درک و فهمی از پراکندگی و گسترش اولیۀ سیدها»، آینه میراث، ترجمۀ محمدحسین حیدریان، شمارۀ 1 و 2، 99-150، 1386. نصیرالحسینی، میرزا محمد فرصت‌الدّوله، آثار عجم، تهران، فرهنگسرا، 1362. نوبختى، ابومحمّد حسن بن موسى، فرق الشیعه، تعلیقات و ترجمۀ محمدجواد مشکور، تهران، علمی و فرهنگی، 1361. نیشابوری، محمد بن عبداللّه حاکم، تاریخ نیشابور، ترجمۀ محمد بن حسین خلیفه نیشابوری، تصحیح محمدرضا شفیعیکدکنی، تهران، 1375. ویلبر، دونالد، معماری اسلامی ایران در دورۀ ایلخانان، ترجمۀ عبدالله فریار، تهران، علمی و فرهنگی، 1365. همدانی، رشیدالدین فضلالله، تاریخ مبارک غازانی، به سعی و اهتمام کارل یان، استفن اَوستین، هرتفُورد انگلستان، ستفن اَوستین، 1940. ــــــــــــــــــــــــــــ، جامع التواریخ، تصحیح محمد روشن و مصطفی موسوی، تهران، میراث مکتوب، 1394.
Bernheimer, Teresa, The Alids The First Family of Islam (750–1200), Edinburgh University, 2013. TERESA BERN
Ettinghausen, Richard and Oleg Grabar, Islamic Art and Architecture, Yale University, 2001.
Halm, Heinz, Shiism, Translated Janet Watson and Marian Hill, Edinburgh University, 2004.
Spuler, Bertold, Iran in the Early Islamic period (633-1055), edited by Robert G. Hoyland, Translated by Gwendolin Goldloom and berenike Walburg, BRIIL, Leiden, 2015.
Wilber, Donald, The Architecture of Islamic Iran, The Ilkhanid period, Princeton University, 1955.
سایتها و درگاه‌های الکترونیکی سایت مزارات ایران و جهان اسلام. http://shrines.blog.ir درگاه ویکی شیعه، دانشنامه مجازی مکتب اهل بیت. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 550 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 666 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب