تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,552 |
تعداد مقالات | 70,705 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,574,547 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,776,830 |
تحلیل مکانیسم روان رنجورانۀ مهرطلبی در داستان های مثنوی بر اساس نظریّۀ کارن هورنای | ||
پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت | ||
مقاله 8، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 22، شهریور 1400، صفحه 185-209 اصل مقاله (489.57 K) | ||
نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2021.313817.1582 | ||
نویسندگان | ||
شهرام محمودی1؛ ابراهیم دانش* 2؛ فرامرز جلالت3 | ||
1دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران. | ||
2استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. | ||
3استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران | ||
چکیده | ||
انسانها در طول حیات خود با مشکلات فراوانی روبرو میشوند که این مشکلات به شیوههای گوناگون زندگی و شخصیّت آنها را تحت تأثیر قرار میدهد. برخی از مشکلات اساسی و تأثیرگذار دوران کودکی از قبیل رفتار نامناسب والدین با کودک منجر به رنجها و آسیبهای روانی میشود که نقشی بنیادین در زندگی و کنشهای فرد در دوران بلوغ وی دارد. این رنجهای مهمّ و تأثیرگذار منجر به رفتارهای نابهنجار در ادوار مختلف زندگی شخص میشود. کارن هورنای، روانشناس آلمانی، در باب رنجهای روانی نظریّهای بسیار مهمّ دارد که با عنوان نظریّۀ «روانرنجوری» شناخته میشود. وی عوامل پیدایش روانرنجوری را مطرح و مکانیسمهایی را به عنوان رفتارهای دفاعی که شخص روانرنجور برای تسکین آلام و حصول آرامش به آنها متمسّک میشود، برمیشمارد. یکی از این مکانیسمها «حرکت به سوی مردم» یا «مهرطلبی» است. هورنای معتقد است؛ مکانیسم مهرطلبی که روانرنجوران بدان پناه میبرند، درمان حقیقی نیست و گرایش و تمسّک بدان، نه تنها امنیّت و آسایش خاطری برای روانرنجوران به بار نمیآورد، بلکه موجب تشدید روانرنجوری نیز میشود. مولانا نیز به عنوان عارفی بزرگ و اندیشمندی بیبدیل که علاوه بر علوم متداول زمانِ خود، از سرچشمۀ فیّاض وحی و معارف اسلامی و ایرانی سیراب بوده و آثاری جهانی همچون مثنوی و غزلیّات شمس را پدید آورده است، به اقتضای رسالتِ خود که نجات خلق و رساندن آنها به سعادت دو جهان است، نسبت به رنجهای درونی و روانی انسان بیتفاوت نبوده است. وی تأمّلات دقیق و عمیقی در باب مسائل روانی انسان داشته و آراء فاخر و ارزشمندی در این خصوص ارائه کرده است. مولوی در مطاوی داستانها و تمثیلات مثنوی به نحو شایستهای به علل گرایش به مکانیسمِ مهرطلبی و عوارض و پیامدهای آن اشاره کرده است. این مقاله بر آن است تا با بررسی نمودهای مختلف مکانیسم مهرطلبی در حکایات و تمثیلات مثنوی معنوی، جایگاه این مکانیسم را در کُنش شخصیتهای روانرنجورِ داستانهای مثنوی روشن کند. | ||
کلیدواژهها | ||
روانرنجوری؛ کارن هورنای؛ مهرطلبی؛ مولانا؛ مثنوی معنوی | ||
مراجع | ||
قرآن کریم، 1387، ترجمۀ مهدی الهی قمشهای، تهران: کاشف.
آقایوسفی، علیرضا و همکاران، 1397، روانشناسی عمومی، چ هفدهم، تهران: دانشگاه پیام نور.
ادیم، عبدالله و گلیزاده، پروین، 1394، تحلیل شخصیت شمس و ارتباط وی با مولوی از دیدگاه روانشناسی با تکیه بر نظریّۀ شخصیت کارن هورنای، نشریۀ پژوهشهای ادب عرفانی(گوهر گویای سابق)، سال نهم، شمارۀ دوم، پیاپی 29، صص 51-70.
برزگر، ابراهیم، 1389، نظریّۀ هورنای و روانشناسی سیاسی ناصرالدین شاه، از کودکی تا عزل نوری، مجلّۀ پژوهشنامۀ علوم سیاسی، شمارۀ 1، پیاپی21 سال 6، صص35-73.
بهنامفر، محمد و طلایی زینب، 1393، نقد روانشناختی شخصیت در رمان سالمرگی بر مبنای نظریّۀ کارن هورنای، نشریّۀ متنپژوهی ادبی، سال 18، شماره 62 ، صص 175-193.
جوانمرد، غلامحسین، 1397، تاریخچه و مکاتب روانشناسی، چ یازدهم، تهران: دانشگاه پیام نور.
زمانی، کریم ،1387، شرح جامع مثنوی معنوی (ج2)، چ نوزدهم، تهران: اطلاعات.
شاکری، جلیل و بخشی، بهناز، 1394، تحلیل روانشناختی شخصیتهای سه داستان گدا، خاکسترنشینها و آشغالدونی غلامحسین ساعدی بر مبنای نظریّۀ کارن هورنای، نشریّۀ متنپژوهی ادبی، سال 19، شماره 63، صص 55-88.
شریعتمداری، علی، 1369، مقدّمۀ روانشناسی، چ چهارم، اصفهان: جنگل.
شولتز، سیدنی الن، 1382، تاریخ روانشناسی نوین، ترجمۀ علی اکبر سیف و همکاران، چ دوم، تهران: دوران.
غزّالی، محمد ،1381، احیاء علوم الدین (ج3)، ترجمۀ مؤیّدالدین خوارزمی، چ چهارم، تهران: علمی و فرهنگی.
مولوی، جلال الدین محمد، 1390، مثنوی معنوی، به تصحیح رینولد الین نیکلسون، چ پنجم، تهران: هرمس.
ــــــــــــــــــــــــ،1386، فیه ما فیه، با تصحیحات و حواشی بدیعالزّمان فروزانفر، چ دوم، تهران: نگاه.
نوردبی، ورنون، جی و هال، کالوین اس. 1369، راهنمای نظریّۀ روانشناسان بزرگ، ترجمۀ احمد بهپژوه و ر. پ. دولتی، چ اول، تهران: رشد.
هورنای، کارن، 1369، عصبانیهای عصرما، ترجمۀ ابراهیم خواجه نوری، چ پنجم، تهران: شرق.
ـــــــــــــ، 1389، تعارضهای درونی ما، ترجمۀ مریم وتر، چ اول، تهران: علم.
ـــــــــــــ، 1397الف، روانشناسی زنان، ترجمۀ سهیل سمّی، چ هشتم، تهران: ققنوس.
ـــــــــــــ، 1397ب، تضادهای درونی ما، ترجمۀ محمد جعفر مصفّا، چ بیست و سوم، تهران: بهجت.
ـــــــــــــ، 1398، خودکاوی، ترجمۀ محمد جعفر مصفّا، چ چهاردهم، تهران: بهجت.
Adim, Abdollah & Golizadeh, Parvin, 2015, An Analisis of Shams’s Carrachter and His Relationship with Molavi from Psychology Point of View based on Karen Horney’s carrachter Theory, Journal of Researches on Mistical Literature, 51-70. [In Persian].Aghayoosefi, Alireza & Others, 2018, General Psychology, 17th edition, Tehran: Payame Noor University. [In Persian]. Barzgar, Ebrahim, 2010, Horney Theory & Nasereddin Shah’s Political Psychology from his childhood up to Noori’s Deposal, Journal of Research Letter of Political Sciences. 35-73. [In Persian]. Behnamfar, Mohammad & Talayi, Zeinab, 2014, Psychological Criticism of Carrachter in Salmargi Novel Based on Karen Horney’s Theory, Journal of Literary text Research. 175-193. [In Persian]. Ghazzali, Mohammad, 2002, Ehyae Oloom-el-Din, Translated by Moayyed-ol-Din Kharazmi, 4th edition, Tehran, Elmi & Farhangi. [In Persian]. Hitchcock, Susan Tyler, 2005, Karen Horney : pioneer of feminine psychology, Chelsea House Publishers, PhiladelphiaZamani, Karim, 2008, A Comprehensive Commentary of Masnavi Manavi, 19th edition, Tehran: Ettelaat. [In Persian]. Holy Quran, 2008, Translated by Mahdi Elahi Qomshei, Tehran: Kashef. [In Arabic & Persian]. Horney, Karen, 1999, The Therapeutic Process: Essays and Lectures, Yale University Press, New Haven, London. Javanmard, Gholamhosein, 2018, A Brief History & Schools of Psychology, 11th edition, Tehran: Payame Noor University. [In Persian]. Karen, Horney, 1990, The Neurotic Personality of Our Time, Trnslated by Ebrahim Khajenoori, 5th edition, Tehran: Shargh. [In Persian]. Karen, Horney,, 2010, Our Inner Conflict, Translated by Maryam Vatar, First edition, Tehran: Elm. [In Persian]. Karen, Horney,, 2018 A, Feminine Psychology, Translated by Soheil Sommi, 8th edition, Tehran: Ghoghnoos. [In Persian]. Karen, Horney,, 2018 B, Our Inner Conflict, Translated by Mohammad Jafar Mosaffa, 23th edition, Tehran: Bahjat. [In Persian]. Karen, Horney,, 2019, Self-Analysis, Translated by Mohammad Jafar Mosaffa, 14th edition, Tehran: Bahjat. [In Persian]. Molavi, Jalal-ol-Din Mohammad, 2007, Fihe Ma Fih, Edited by Badi-ol-Zaman Froozanfar, Second edition, Tehran: Negah. [In Persian]. Molavi, Jalal-ol-Din Mohammad, 2011, Masnavi Manavi, Edited by Reynold A. Nicholson, 5th edition, Tehran: Hermes. [In Persian]. Nordby, Vernon, J. & Hall, Calvin S, 1990, A Guide to Great Psychologists Theory, Translated by Ahmad Behpajooh & R. P. Dolati. First edition, Tehran: Roshd. [In Persian]. Shakeri, Jalil & Bakhshi, Behnaz, 2015, Psychological Analysis of Characters of Three Storeis from Gholamhosein Sâedi (Beggar, Distitutes, and Garbage can) According to Karen Horney’s theory, Journal of Literary text Research. 55-88. [In Persian]. Shariatmadari, Ali, 1990, An Introduction to Psychology, 4th edition, Isfahan: Jungle. [In Persian]. Sholtz, Sideney Ellen, 2003, A History of Modern Psychology, Translated by Ali Akbar Seif & Others, Second edition, Tehran: Doran. [In Persian]. Solomon, Irving, 2006, Karen, Horney and character disorder: a guide for the modern practitioner, Springer Publishing Company, Inc, New York. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,376 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 496 |