تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,512,132 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,774,553 |
بازآفرینی ساختار معماری مسجد حسن پادشاه در تبریز ( براساس منابع تاریخی و بقایای معماری موجود) | ||
نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی | ||
دوره 25، شماره 1، فروردین 1399، صفحه 91-104 اصل مقاله (2.42 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfaup.2021.306359.672493 | ||
نویسندگان | ||
مینا سرابی1؛ لیدا بلیلان* 2؛ بهرام آجورلو3 | ||
1دانشجوی دکتری معماری | ||
2دانشکده هنر و معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی | ||
3هیأت علمی دانشگاه هنر اسلامی | ||
چکیده | ||
مسجد حسن پادشاه، به دستور اوزون حسن پادشاه سلسله محلی آققویونلوها، قرن نهم ه.ق. در میدان صاحبآباد تبریز ساخته شد. بعدها به دلیل زلزلههای ویرانگر تبریز در ادوار گذشته، بنای این مسجد به شدت آسیب دیده و امروزه اثری از مسجد اصلی حسن پادشاه باقی نمانده است. آنچه که امروزه از بنای مسجد موسوم به مسجد حسن پادشاه مشاهده میشود در سه دوره تاریخی آققویونلو، صفوی و قاجار شکل گرفته است و ساختار اصلی معماری مسجد مربوط به قرن نهم ه.ق. کاملاً تخریب شده است. تنها مدارک موجود در مورد ساختار اصلی معماری این بنا مشتمل بر بقایای معماری بر جای مانده، اسناد تاریخی و سفرنامه سیاحانی است که تا اواخر دوره صفویان از تبریز دیدن کردهاند. لذا، هدف تحقیق پیش رو بازآفرینی ساختار معماری مسجد حسن پادشاه، قرن نهم ه.ق براساس بقایای معماری موجود و مطالعه اسناد تاریخی میباشد. در این پژوهش براساس تحلیل محتوا و راهبرد تاریخی-تطبیقی به مطالعه ساختار معماری مسجد حسن پادشاه قرن نهم ه.ق پرداخته شده و در نهایت پلان و فرم پیشنهادی مسجد حسن پادشاه ترسیم خواهد شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که ساختار اصلی معماری مسجد حسن پادشاه در واقع بر پایه اسلوب مجموعهسازی قرن نهم ه.ق طرح افکنی شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
آققویونلوها؛ عمارت نصریه؛ مسجد حسن پادشاه؛ شهر تبریز؛ میدان صاحبآباد | ||
مراجع | ||
آجورلو، بهرام، 1389، "درآمدی بر سبک معماری آذربایجان." باغ نظر (انتشارات فروغ آزادی)،صص 14-3 .اعتمادالسلطنه, حسن خان،1368، مراه البلدان، به کوشش عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث، تهران، دانشگاه تهران. انصاری, مجتبی، احد، نژاد ابراهیمی، 1389،"هندسه و تناسبات در معماری دوره ترکمانان قویونلو-مسجد بود (فیروزه جهان اسلام)،" کتاب علوم و فنون، بدلیسی، 1377، شرف الدین بن شمس الدین، تهران، اساطیر. بلر، شیلا، و جاناتان بلوم،1391، هنر و معماری اسلامی،با ترجمه یعقوب آژند، تهران، سمت. بلیلان اصل، لیدا، و فهمیه ،دوستار، 1397، "بررسی ویژگیهای بصری نگاره تبریز از کتاب بیان منزل و گونهشناسی عناصر ساختاری آن در قرن دهم هجری،" نگره ،شماره 48. بلیلان، لیدا، 1397، دارالسلطنهی تبریز (پایتخت ناشناخته مزارات ایران)،تبریز،دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز. حجت، عیسی، آزیتا ،بلالی اسکویی، و ثنا، یزدانی،1398، "مطالعه تطبیقی ساختار کالبدی و کارکردی میدان صاحب آباد تبریز و میدان نقش جهان اصفهان در ادوار تاریخی،" پژوهش های معماری اسلامی. حناچی، پیروز، و احد ،نژاد ابراهیمی، 1385،"بازخوانی میدان صاحبآباد از روی تصاویر شاردن و مطراقچی براساس متون تاریخی (از شکل گیری تا دوره صفویه)،" نشریه هنرهای زیبا، شماره؟؟؟،صص 35-44. ذکا،یحیی،1368،مقاله شکل گیری تبریز، شهرهای ایران، به کوشش محمد یوسف کیانی،تهران، چاپ اول، جلد سوم، انتشارات جهاد دانشگاهی. رهنورد، زهرا، 1398، نگارگری، تاریخ هنر ایران در دوره اسلامی،تهران، سمت. روملو، حسن بیگ،1357، احسن التواریخ، به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران، انتشارات بابک. سفرنامههای ونیزیان، 1349، سفرنامههای ونیزیان در ایران، با ترجمه منوچهر امیری، تهران،امیرکبیر. سلطان زاده، حسین، 1387، فضاهای معماری و شهری در نگارگری ایرانی، تهران، انتشارات چهارطاق. 1393، شاهنامه شاه تهماسبی، تهران،فرهنگستان هنر. شایستهفر، مهناز، 1386، "جایگاه مضمونی و زیباشناسی شعر در نگارههای خمسه شاه تهماسبی،" مطالعات هنر اسلامی. طاووسی، محمود، و آمنه ،درودگر، 1390، "چگونگی بازنمایی فضا و معماری در نگارههای هزار و یک شب مصور صنیع الملک،" هنرهای تجسمی نقش مایه، علی اکبر نفیسی، 1355، فرهنگ نفیسی (ناظم الاطبا)،جلد چهارم. عمرانی، بهروز، و محمد، امینیان، 1386،"گمانه زنی در میدان صاحبآباد و مجموعه حسن پادشاه،"دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان،صص 91-118. غیاث الدین محمد ،رامپوری، 1242ه.ق. غیاث اللغات، به کوشش محمد دبیر سیاقی، جلد دوم، به سرمایه کانون معرفت. فروتن، منوچهر،1384،"درک نگارگران ایرانی از ساختار فضای معماری ایران (دوره های ایلخانی و تیموری و اوایل صفوی، 619 - 995 ق / 1218 - 1587 م)،" نشریه خیال. کارری، جملی، 1348، سفرنامه کارری، با ترجمه عباس نخجوانی و عبدالعلی کارنگ، تبریز، اداره کل فرهنگ ، هنر اذربایجان شرقی. کارنگ، عبدالعلی، 1374، آثار باستانی آذربایجان، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و انتشارات راستی نو، چاپ دوم. کبیر صابر، محمد باقر، حامد مظاهریان و مهناز پیروی ، 1393، “ریخت شناسی معماری مسجد کبود،” مطالعات معماری ایران. کربلائی تبریزی، حافظ حسین،1383، روضات الجنان،تصحیح جعفر سلطان القرائی، تبریز، نشر ستوده. گلمبک، لیزا، دونالد ویلبر و رنتا ،هلد، 1375، معماری تیموری در ایران و توران، با ترجمه کرامت الله افسر و محمدیوسف کیانی، سازمان میراث فرهنگی کشور. گودین، گادفری، 1388، تاریخ معماری عثمانی، تدوین توسط اعظم حاج علی اکبری، منصور احمدی و بهنام صدری، با ترجمه اردشیر اشراقی، تهران، ترجمه و نشر آثار هنری «متن». محمدزاده، شبنم و امیر، منصوری، 1397، "ارتباط مجموعۀ مظفریه با سازمان فضایی شهر تبریز از دورۀ قراقویونلوها تا دورۀ قاجار،" باغ نظر،صص 15-24. مرادی ، امین و منصور ،حسینپور،1396، معماری شمال غرب ایران در دوره ترکمانان، تبریز، بهاردخت. مطراقچی، نصوح، 1379، بیان منازل، ترجمه و تعلیق، رحیم رییسنیا، تهران، سازمان میراث فرهنگی کشور. مینورسکی، ولادیمیر فئودوروویچ،1394،تاریخ تبریز، با ترجمه یعقوب آژند و عبدالعلی کارنگ، تبریز،نشر آیدین. نادر میرزا، 1373، تاریخ و جغرافی دارالسلطنه تبریز، مقدمه و تصحیح و تحشیه غلامرضا، طباطبایی مجد، تبریز، ستوده. نصیری نیا، پیمان و عیسی ،حجت، 1395،"تاملی در تحولات ساختاری معاصر شهر تبریز و تاثیر آن بر هویت شهر،" نشریه هنرهای زیبا،شماره؟؟؟؟،صص 54-41. هیلن براند، رابرت، 1377، معماری اسلامی، با ترجمه ایرج اعتصام، تهران، چاپ شهرداری تهران. ویلبر، دونالد، لیزا گلمبک و رنتا ،هلد، 1374، معماری تیموری در ایران و توران، با ترجمه محمد یوسف کیانی و کرامت الله افسر، تهران، شورای کتاب سازمان میراث فرهنگی کشور.
Aube, Sandra. 2016. "The Uzun Hasan Mosque in Tabriz: New Perspectives on a Tabrizi Ceramic Tile Workshop." Mugarnas online 32-62.
Chardin, Jean. 1675. Voyages en Perse. Paris: D’ailleurs.
O'kane, B. 1998. “From Tents to Pavilions: Royal Mobility and Persian Palace Design.” In Art Orientalis Vol.23.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,335 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,586 |