تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,533 |
تعداد مقالات | 70,514 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,131,149 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,237,392 |
تحلیل واکنش تعادلی رودهای منطقة دامغان در برابر رخدادهای تکتونیکی و فرسایشی با استفاده از مدل SPL | ||
پژوهش های جغرافیای طبیعی | ||
مقاله 2، دوره 52، شماره 4، دی 1399، صفحه 535-551 اصل مقاله (1.03 M) | ||
نوع مقاله: مقاله کامل | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jphgr.2021.303347.1007521 | ||
نویسندگان | ||
مجتبی یمانی* 1؛ ابوالقاسم گورابی2؛ محمدرضا قاسمی3؛ سیدمحمد زمان زاده4؛ فاطمه کیارستمی5 | ||
1استاد ژئومورفولوژی، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
2دانشیار ژئومورفولوژی، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
3استاد زمین شناسی (تکتونیک)، پژوهشکدة علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور | ||
4دانشیار زمین شناسی، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
5دانشجوی دکتری مخاطرات ژئومورفولوژیک، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
لندفرمها و واکنش آنها به تغییرات محیطی از جمله مباحثی است که از دیرباز مورد توجه متخصصان علم ژئومورفولوژی بوده است. یکی از لندفرمهایی که از تغییرات محیطی بهویژه فرایندهای زمینساختی و فرسایشی تأثیر میپذیرد رودخانهها هستند. هدف اصلی در این پژوهش تحلیل واکنش رودهای ناحیه برای رسیدن به نیمرخ تعادلی در مواجهه میان فرایندهای زمینساختی با فرایندهای فرسایشی است. برای این پژوهش، سه رود اصلی ناحیه شامل آستانه، چشمهعلی، و تپال بررسی شد. رابطة توان برشی رود در قالب ارتباط میان شیب و مساحت زهکشی، مقادیر دو پارامتر تندی و فرورفتگی کانال را استخراج مینماید. هر دوی این پارامترها متأثر از عوامل سنگشناسی، زمینساختی، توپوگرافی، و فرسایشیاند. نتایج حاصل از بررسی سه رود اصلی منطقه نشان میدهد که رسیدن به نیمرخ تعادلی در هر رود به عوامل بالاآمدگی نسبت به سطح اساس، فرسایشی، و سنگشناسی بستگی دارد. بالاآمدگی رخدادة ناشی از گسلخوردگی آبراهه به افزایش ارتفاع و شیب کانال رود منجر شده و فرسایش در پاسخ به این تغییر در محیط رودخانه رخ میدهد. این امر باعث افزایش بار رسوبی تولیدی و در نتیجه بالارفتن بازده فرسایشی در رودها میشود. با افزایش بار رسوبی در پاییندست حوضه، رود قادر میشود تأثیر بالاآمدگیهای گسلی بر بستر خود را خنثی کند. | ||
کلیدواژهها | ||
البرز شرقی؛ دامغان؛ زمینساخت فعال؛ ژئومورفولوژی ساختمانی؛ مدل SPL | ||
مراجع | ||
امیدی، پ. (1380). تحلیل ساختاری و دینامیکی تفضیلی زونهای گسلی در حاشیة جنوبی البرز خاوری (گسترة سمنان-دامغان)، رسالة دکتری، دانشکدة علوم پایه دانشگاه تربیت مدرس. خادمی، م. (1376). بررسی و تحلیل ساختاری گسلهای دامغان و عطاری در گسترة دامغان، پایاننامة کارشناسی ارشد، دانشکدة علوم پایه دانشگاه تربیت مدرس. درویشزاده، ع. (1370). زمینشناسی ایران، تهران: دانش امروز. رحیمی، ب. (1385). مطالعات ساختاری رشتهکوه البرز در شمال دامغان، رسالة دکتری، دانشکدة علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی. صالحی راد،ر و علوی، م. (1354). گزارش نقشة زمینشناسی دامغان در مقیاس 1:100000. قاسمی،م.ر.(1369) زمین شناسی، چینه شناسی و زمین شناسی ساختمانی ناحیه چهارده (البرز خاوری). دانشکده زمین شناسی دانشگاه تهران. محمدنژاد آروق، و. (1390). تحلیل مقایسهای تحول مخروطافکنههای دامنة جنوبی البرز شرقی، رسالة دکتری، دانشکدة جغرافیا دانشگاه تهران. وزیری، م. (1380). گزارش نقشة زمینشناسی 1:100000 شاهرود. Allen, M. B.; Ghassemi, M. R.; Shahrabi, M. and Qorashi, M. (2003). Accommodation of Late Cenozoic Oblique Shortening in the Alborz Range, Northern Iran, Journal of Structural Geology, 25(5): 659-572. Allen, M.; Jackson, J. and Walker, R. (2004). Late Cenozoic Reorganization of the Arabia-Eurasia Collision and the Comparison of Short-Term and Long-Term Deformation Rates, TECTONICS, 23(2): 1-16 Ambili, A.; Sushma, P.; Nathani, B.; Achim, B.; Shahzad, F. and Deenadayalan, K. (2012). Tectonic versus Climate Influence on Landscape Evolution: A Case Study from the Upper Spiti Valley, NW Himalaya, Geomorphology, 145-146: 32-44. Antoine, P.; Jean-Jacques, B.; Berillon, G. and Khaneghah, A. (2006). Tuf Calcaire et Séquence Alluviale En Contexte Tectonique Actif : La Formation de Baliran (Province Du Mazandaran, Iran), Quaternaire, 17(4): 321-331. Berberian, M. (1976). Quaternary Faults in Iran, 39: 187-258. Berberian, M. (1983). Continental Deformation in the Iranian Plateau (Contribution to the Seismotectonics of Iran, Part IV, 74p. Berberian, M. and Yeats, R. S. (2001). Contribution of Archaeological Data to Studies of Earthquake History in the Iranian Plateau, Journal of Structural Geology, 23(2): 563-584. Darvishzadeh, A. (1991). Geology of Iran. Danesh Emrouz. Iran. Tehran. (In Persian). Djamour, Y.; Vernant, Ph.; Roger, B.; Nankali, R .; Jean-François, R.; Hinderer, J.; Hatam, Y.; Bernard, L.; Le Moigne, N.; Sedighi, M. and Khorrami, F. (2010). GPS and Gravity Constraints on Continental Deformation in the Alborz Mountain Range, Iran, Geophysical Journal International, 183(3): 1287-1301. Dong, Y.; Qi Li, A. D, and Xiaoqing, W. (2011). ‘Extracting Damages Caused by the 2008 Ms 8.0 Wenchuan Earthquake from SAR Remote Sensing Data’. The 2008 Wenchuan Earthquake, China and Active Tectonics of Asia 40(4):14-907. doi: 10.1016/j.jseaes.2010.07.009. Fehr, E.; Andrade, J.r.; Sharon, C; da Silva, L. R.; Herrmann, H. J.; Kadau, D.; Moukarzel, C. and Oliveira, E. (2009). New Efficient Methods for Calculating Watersheds, J. Stat. Mech., P09007 J. Stat. Mech 2009. Hack, J.T. (1960). Interpretation of Erosional Topography in Humid Temperate Regions. Bobbs-Merrill. Holbrook, J. and Schumm, S. A. (1999). Geomorphic and Sedimentary Response of Rivers to Tectonic Deformation: A Brief Review and Critique of a Tool for Recognizing Subtle Epeirogenic Deformation in Modern and Ancient Settings, Tectonophysics, 305(1): 287-306. Hollingsworth, J.; Jackson, J.; Walker, R. and Nazari, H. (2009). Extrusion Tectonics and Subduction in the Eastern South Caspian Region since 10 Ma: REPLY, Geology. Hollingsworth, J.; Nazari, H.; Ritz, J.; Salamati, R.; Talebian, M.; Bahroudi, A.; Walker, R.; Rizza, M. and Jackson, J. (2010). Active Tectonics of the East Alborz Mountains, NE Iran: Rupture of the Left-Lateral Astaneh Fault System during the Great 856 A.D. Qumis Earthquake. Journal of Geophysical Research, 115, B12313: 1-19. Hooke, R. (1967). Processes on Arid-Region Alluvial Fans, Journal of Geology - J GEOL, 75: 438-460. Howard, A. (1994). A Detachment-Limited Model of Drainage-Basin Evolution, Water Resources Research, 30(7):2261-2285. Howard, A. and Kerby, G. (1983). Channel Changes in Badlands, GSA Bulletin, 94(6): 739-752. Hunt, Ch B. (1988). Introduction. In Geology of the Henry Mountains, Utah, as recorded in the notebooks of G. K. Gilbert, Geological Society of America. 76-1875. Jackson, J.; Keith, F. P; Mark, B.A. and Berberian, M. (2002).Active Tectonics of the South Caspian Basin. Geophys. J. Int. (2002) 148, 214-245 Javidfakhr, B. and Ahmadian, S. (2018). Geomorphic and Structural Assessment of Active Tectonics in NW Alborz, Geopersia, 8(2): 261-278. Keller, E. and Pinter, N. (1996). Active Tectonics: Earthquakes, Uplift, and Landscape, Prentus Hall. Newjersy. Khademi, M. (1997). Structural Analysis of Damghan and Attari Faults in Damghan Range. Iran: Master Thesis, Supervisor: MohamadReza Samadian. Factually of Science. Tarbiat Modarres University. (In Persian). Kirby, E. (2001). Quantifying Differential Rock-Uplift Rates via Stream Profile Analysis, Geology, 29.415-418. Lague, D. and Davy, Ph. (2003). Constraints on the Long-Term Colluvium Erosion Law by Analyzing Slope-Are a Relationships at Various Tectonic Uplift Rates in the Siwalik Hills (Nepal), Journal of Geophysical Research, 108: ETG-18-1. Lu, P. and Shang, Y. (2015). Active Tectonics Revealed by River Profiles along the Puqu Fault, Water Resources Research, 7: 1628-1648. Miliaresis, G. (2001). Extraction of Bajadas from Digital Elevation Models and Satellite Imagery, Computers & Geosciences, 27: 1157-1167. Mudd, S.; Clubb, F.; Gailleton, B. and Hurst, M. (2018). How Concave Are River Channels?, Earth Surface Dynamics Discussions, 6: Pp.1-34. Mohammad Nejad Arogh, V. (2012). Comparative Analysis of the Cone Transformation of the Southern Slopes of the Eastern Alborz (Damghan to Garmsar). Doctoral Dissertation, Supervisor: Mojtaba Yamani. Factually of Geography. University of Tehran. (In Persian). Mahmood, S. A. and Gloaguen, R. (2012). Appraisal of Active Tectonics in Hindu Kush: Insights from DEM Derived Geomorphic Indices and Drainage Analysis, Geoscience Frontiers, 3:407-428. Montgomery, D. R.; Tim, B. A.; Buffington, J.; Peterson, N.; Schmidt, K.M. and Stock, J.D (1996). Distribution of Bedrock and Alluvial Channels in Forested Mountain Drainage Basins, Nature, 381(6583): 587-589. Nicholson, Ui.; VanLaningham, S. and Macdonald, D. (2013). Quaternary Landscape Evolution over a Strike-Slip Plate Boundary: Drainage Network Response to Incipient Orogenesis in Sakhalin, Russian Far East, Geosphere, 9: 588-601. Omidy, P. (2002). Detailed Structural and Dynamic Analysis of Fault Zones in the Southern Margin of East Alborz (Semnan-Damghan Region), Doctoral dissertation. Supervisor: AliAkbar Nogolsadat. Factually of Science. Tarbiat Modarres University. (In Persian). Pourramezani, A. and Bourzoie, S. (2017). ‘Study of Tectonic Activity in Young Eastern Alborz, Central Iran on the Basis of Alluvial Fans in the Shahrud-Bastam Area’, Open Journal of Geology, 7(1): 69-82. Rahimi, B. (2002). Structural studies of Alborz Mountains in northern Damghan. Doctoral Dissertation. Supervisor: Sohrab Shahriyari. Factually of Science. Shahid Beheshti University. (In Persian). Rizza, M.; Mahan, S.; Ritz, J. F.; Nazari, H.; Hollingsworth, J. and Salamati, R. (2011). Using Luminescence Dating of Coarse Matrix Material to Estimate the Slip Rate of the Astaneh Fault, Iran, Quaternary Geochronology, 6(3):390-406. Salehirad Rad ,R and Alavi, M. (1975). Geology Map of Damghan in 1:100000. (In Persian). Seidl, M. and Dietrich, W. (1993). The Problem of Channel Erosion into Bedrock, Catena Suppl, 23: 101-24. Shahzad, F.; Mahmood,S.A. and Gloaguen,R. (2009). ‘Drainage Network and Lineament Analysis: An Approach for Potwar Plateau (Northern Pakistan)’. Journal of Mountain Science 6:14–24. doi: 10.1007/s11629-009-0206-4. Shahzad, F. and Gloaguen, R. (2011). TecDEM: A MATLAB Based Toolbox for Tectonic Geomorphology, Part 1: Drainage Network Preprocessing and Stream Profile Analysis, Computers & Geosciences, 37(2): 250-260. Sklar, L, and Dietrich, W. (1998). ‘River Longitudinal Profiles and Bedrock Incision Models: Stream Power and the Influence of Sediment Supply’. Washington DC American Geophysical Union Geophysical Monograph Series 107:237-259. doi: 10.1029/GM107p0237. Snyder, E.; Johnson, J.; Spyropolou, K.; Wobus, C.C.; Whipple ,K.; Kirby ,E.; Snyder ,N.; Johnson ,J.; Crosby ,B. and Sheehan ,D. (2006). Tectonics from Topography: Procedures, Promise, and Pitfalls, Geological Society of America Special Paper, 398: 55-74. Snyder, N.P. and Whipple, K. (2000). Landscape Response to Tectonic Forcing: Digital Elevation Model Analysis of Stream Profiles in the Mendocino Triple Junction Region, Northern California, Geological Society of America Bulletin - GEOL SOC AMER BULL, 112. 1250-1263. Stoc, j. and Montgomery,R. 1999. ‘Geologic Constraints on Bedrock River Incision Using the Stream Power Law’. JOURNAL OF GEOPHYSICAL RESEARCH, 104:93-4983. Stoecklin, J. (1974). Northern Iran: Alborz Mountains. In: Spencer, A.M., Ed., Mesozoic-Cenozoic Orogenic Belts; Data for Orogenic Studies; Alpine-Himalayan Orogens, Special Publication, Geological Society, 4(1): 213-234. Vassilakis, E.; Skourtsos, E. and Kranis, H. (2007). Estimation of Tectonic Uplift Rate Using Quantified Morphometric Indices. 8TH PAN-HELLENIC GEOGRAPHICAL CONFERENCE: 17-26. Vaziri, M. (2001). Geology Map of Shahrud in 1:100000. (in Persian). Vernant, Ph.; Nilforoushan, F.; Chéry, J.; Bayer, R.; Djamour, Y.; Masson, F.; Nankali, H.; Ritz, J. F.; Sedighi, M. and Tavakoli, F. (2004). Deciphering Oblique Shortening of Central Alborz in Iran Using Geodetic Data, Earth and Planetary Science Letters, 223(1): 177-185. Wang, Y.; Zhang, H.; Zheng, D; Jingxing, Y; Jian-Zhang, P. and Yan, M (2017). Coupling Slope–Area Analysis, Integral Approach and Statistic Tests to Steady-State Bedrock River Profile Analysis, Earth Surface Dynamics, 5: 145-160. Whipple, K.; Wobus, C.; Crosby, B.; Kirby, E. and Sheehan, D. (2007). New Tools for Quantitative Geomorphology: Extraction and Interpretation of Stream Profiles from Digital Topographic Data, Geol. Soc. Am. Annu. Meet. Course Notes, 1. Sponsored by: NSF Geomorphology and Land Use Dynamics.1-26. Whipple, K.; Gregory, S.; Hancock, S. and Robert S. A. (2000) River Incision into Bedrock: Mechanics and Relative Efficacy of Plucking, Abrasion, and Cavitation, GSA Bulletin, 112(3): 490-503. Whipple, K. and Tucker, G. (2002). Implication of Sediment-Flux-Dependent River Incision Models for Landscape Evolution, Journal of Geophysical Research (Solid Earth), 107(B2): 1-20. Wohl, E. E. (1993). Bedrock Channel Incision along Piccaninny Creek, Australia, The Journal of Geology, 101(6): 749-761. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 597 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 408 |