تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,509,097 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,772,343 |
آموزش زنان در دورهی صفویه؛ زنان بیوت علمای شیعه | ||
پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
دوره 53، شماره 2، اسفند 1399، صفحه 561-590 اصل مقاله (1.54 M) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2021.306091.654157 | ||
نویسندگان | ||
سمیه کرمی* 1؛ فهیمه مخبردزفولی2 | ||
1دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران؛ | ||
2استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
اطلاعات ما از زنان ایرانی در سراسر تاریخ دورهی اسلامی همواره کاستیهایی داشته است و ساختارهای سیاسی و اجتماعی مردسالارانه، زنان را در جایگاه فروتری نسبت به مردان نشاندهاند. منابع تاریخی دورهی صفویه نیز به سبب برخی محدودیتهای عرفی و مذهبی از وضع آموزش زنان به ویژه بانوان بیوت علمای شیعه اطلاعات اندکی به دست میدهند و زنان این دوره را کمسواد و فاقد نقش اجتماعی نشان می دهند؛ حال آنکه گزارشهای برخی کتب تراجم و رجال از فعالیتهای علمی و تعلیمی بانوان بیوت علمای شیعه و آثار ارزشمند بازمانده از آنان، گواه سنت بنیادین آموزش در میان ایشان است. در این مقاله بر پایهی منابع خطی و چاپی تاریخی و کتب تراجم، کوشش شده است تا سهم بانوان در آموزش و تألیف در این دوره بررسی شود. | ||
کلیدواژهها | ||
عصر صفوی؛ آموزش زنان؛ بانوان بیوت علماء شیعه | ||
مراجع | ||
آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت: دارالأضواء. همو، طبقات اعلام الشیعه، بیروت: داراحیاءالتراث العربی. همو، مصفی المقال فی مصنفی علم الرجال، تصحیح احمد منزوی، تهران: عترت، 1337. استادی، رضا، فهرست نسخههای خطی کتابخانه مدرسه فیضیه قم، قم: چاپخانه مهر، 1396ق. اسکندربیگ منشی،تاریخ عالمآرای عباسی، به کوشش ایرج افشار، تهران: امیرکبیر، 1350. افندی، عبدالله بن عیسیبیگ، ریاضالعلماء و حیاضالفضلاء، به تحقیق احمد حسینی اشکوری، قم: کتابخانه عمومی حضرت آیتالله مرعشی نجفی، 1401ق.. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، 1403ق.. امین، سید حسن، مستدرکات أعیانالشیعه، بیروت: دارالتعارف، 1408ق.. براون، ادوارد گرانویل، تاریخ ادبیات ایران از صفویه تا عصر حاضر، بهرام مقدادی، تهران: مروارید، 1375. بروجردی، حسین، خاندان آیتالله بروجردی، ترجمه علی دوانی، قم: انصاریان، 1371. بهبهانی، احمد بن محمدعلی کرمانشاهی، مرآت الأاحوال جهاننما، به تحقیق مؤسسه علامه مجدد وحید بهبهانی، قم: انصاریان، 1373. حرعاملی، محمدبن حسن، أملالآمل فی علماء جبل عامل، احمد حسینی اشکوری، بغداد: مکتبهالاندلس. حسون، محمد، أمعلی مشکور، أعلام النساء المؤمنات، تهران: أسوه، 1421ق.. خوانساری، محمدباقر، روضاتالجنات فی احوال علماء و السادات، قم: مکتبه اسماعیلیه. دوانی، مفاخر اسلام: (استاد کل وحید بهبهانی)، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چ سوم، 1381. ریاحی، محمدحسین؛ «نقش بانوان شیعه اصفهان در فرهنگ و تمدن ایران و اسلام»، مباحث بانوان شیعه، ش10، 1385. همو، «نقش و جایگاه علمی و ادبی زنان اصفهان در عرصه تمدن اسلامی»، فرهنگ اصفهان، ش36، 1386. همو، «نقش و موقعیت زنان اصفهان از دوره صفوی تا عصر حاضر»، فرهنگ اصفهان، ش 37 و 38، 1386. شیروانی، محمد، فهرست نسخههای خطی کتابخانه وزیری یزد، تهران. صدر، حسن، تکمله أملالأمل، محقق احمد حسینی اشکوری، به اهتمام محمود مرعشی، بیروت: دارالأضواء. علمالهدی، محمد بن محسن، معادنالحکمه فی مکاتیب الأئمه(ع)، قم: مؤسسه النشر الإسلامی، 1394. غروی نائینی، نحله، محدثات شیعه، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، 1375. فانی زنوزی، محمدحسن بن عبدالرسول، ریاضالجنه، به کوشش علی صدراییخویی، قم: کتابخانه عمومی حضرت آیتالله العظمی نجفی مرعشی(ره)، 1390. فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی، الوافی، مقدمه ج 1، مصحح کمال فقیه ایمانی، اصفهان: مکتبه الامام امیرالمؤمنین علی(ع) العامه، 1406ق.. فیض کاشانی، ملامحمدمحسن، کلیات علامه ملامحمدمحسن فیض کاشانی، تصحیح مصطفی و فیروزه کاشانی، قم: اسوه، 1381. کرمی، سمیه؛ مخبردزفولی و عالمزاده، «وضع آموزشی بانوان دربار صفوی براساس سفرنامهها و نگارهها»، پژوهشنامه تاریخ و تمدن اسلامی، ش2، 1396. مجلسی، محمدباقربن محمدتقی، بحارالأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار(ع)، لبنان: دارإحیاءالتراثالعربی،1403ق.. محلاتی، ذبیحالله، ریاحینالشریعه در ترجمه دانشمندان بانوان شیعه، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1372. مدیرشانهچی، کاظم، دانش درایهالحدیث، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1380. مهدوی، سیدمصلحالدین، تذکرة القبور یا دانشمندان و بزرگان اصفهان، اصفهان: کتابفروشی ثقفی، 1348. ملکالشعرای بهار، محمدتقی، سبکشناسی، تهران: امیرکبیر، 1391. نقیبی، ابوالقاسم، أقوالالعلماءفی ترجمه المولی محسن فیض کاشانی، تهران: مدرسه عالی شهید مطهری،1387. Ferrier, R.W, Women in Safavid Iran; the evidence of European travellers, G.R. Hambly(ed.), Women in the medieval Islamic world; power, patronage and piety, New York, 1998,St Martin Press.
Mokhber Dezfoui, Fahimeh,”Amina Beigum, Bintul Majlisi, on the chain of the ‘Alimat and Muhaddithat in Safavid Isfahan”, of 'Ālimahs, Muhaddithahs, and Mujtahidahs: The Past and Present of Female Religious Authority in Shi‘i Islam, Princeton University, March 2014. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 787 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 735 |