تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,572 |
تعداد مقالات | 71,020 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,495,604 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,757,275 |
واکاوی رمزگانهای ساختاری رمان معاصر لبنان؛ بررسی موردی: رمان الخطایا الشائعة | ||
ادب عربی | ||
مقاله 2، دوره 13، شماره 3، آذر 1400، صفحه 1-21 اصل مقاله (1.46 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2021.303388.612230 | ||
نویسندگان | ||
فاطمه اکبری زاده1؛ رقیه رستم پور* 2 | ||
1استادیار گروه زبان وادبیات عربی، دانشکده ادبیات ، دانشگاه الزهراء، تهران، ایران | ||
2دانشیار گروه زبان وادبیات عربی، دانشکده ادبیات ، دانشگاه الزهراء، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
متن ادبی از جمله رمان برساختی از نشانگان مختلف است که در لایههای مختلف دلالتی تنیده شدهاند. بارت در خوانش پساساختاری از رمان به ترسیم رمزگانهای پنجگانه میپردازد که از میان آنها سه رمزگان نمادین، معنایی و فرهنگی دلالت ساختاری اثر را در تعامل با عوامل فرامتنی روشن میسازد؛ لذا تحلیل این رمزگانها به تبیین معنای متن منجر میشود. این جستار با بهره از این روش بارت به خوانش رمان معاصر لبنانی میپردازد تا ضمن بازنمایی ساختار داستانی به بازنمود ساختارهای فکری آن توجه نماید. رمان «الخطایا الشائعة (اشتباهات رایج)» اثر «فاتن المرّ»، با طرح دیدگاههای انسانشناختی و مقاومت که در سه سطح رمزگان معنایی، نمادین و فرهنگی مورد نظر این پژوهش است و در سه لایه رمزگان معنایی، نمادین و فرهنگی، دال مرکزی رمزگان این رمان رصد میشود. در رمزگان معنایی، دلالت ضمنی در خصوصیات شخصیتهای داستان و کنش آنها بررسی میشود. در سطح رمزگان فرهنگی، فضای فرهنگی و ایدئولوژیک نظام ارزشی گفتمان داستانی تحلیل میگردد و نهایتاَ در واکاوی رمزگان نمادین، رمزگانهای سمبولیک و نمادهای مورد تأکید در داستان بررسی میشود. این پژوهش با بهره از دیدگاه بارت به روش توصیفی- تحلیلی روشن میسازد در بازنمایی رمزگان معنایی و با تحلیل داستان در ترسیم شرایط زندگی در لبنان در سایۀ وحشت، عدم امنیت و جنگ و کشمکش برای زنده ماندن و در وجه متناقض با وجه مرفه، پر از آرامش و امنیت زندگی اروپا، تصویر شخصیتهای این دو محیط با وجوه خصلتنمای متناسب توصیف میگردد و تصویر سفید و سیاه از شخصیتهای اروپاپی و لبنانی ارائه نمیشود، بلکه جوانب مختلفی از جمله شجاعت و وطندوستی بهعنوان وجه مشترک مبارزان ترسیم میشود. در رمزگان فرهنگی یا ارجاعی شهادت و شهادتطلبی از ارزشهای محوری در داستان، تنها وابسته به ایدئولوژی مسلمانان نیست بلکه برآمده از فرهنگ وطندوستی و روحیه شرف و مقاومت فراتر از دین و اعتقاد یک ملت است. در سطح رمزگان نمادین مشاهده میشود داستان با رویکرد واقعگرایانه با دوری از رمزگان نمادین تنها یک نمونه شخصیت زن مبارز را بهعنوان رمزگان وطن بسنده میکند. | ||
کلیدواژهها | ||
رمان معاصر عربی؛ بارت؛ رمزگان ساختاری؛ الخطایا الشائعة؛ فاتن المرّ | ||
مراجع | ||
آلن، گراهام (1385)، بینامتنیت، ترجمۀ پیام یزدانجو، تهران، مرکز.
احمدی، بابک (1380)، ساختار و تأویل متن، تهران، مرکز.
اسکولز رابرت (1393)، درآمدی بر ساختار گرایی در ادبیات، ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران، آگاه.
بارت، رولان (1397)، مبانی نشانهشناسی، ترجمۀ صادق رشیدی و فرزانه دوستی، تهران، علمی و فرهنگی.
برکات، وائل (2002)، «السیمولوجیا بقراءة رولان بارت»، جامعة دمشق، ج18، ش2، صص 55- 76.
چندلر دانیل (1387)، مبانی نشانهشناسی، ترجمۀ مهدی پارسا، تهران، سورۀ مهر.
رحیمی خویگانی، محمد، فاطمه گلی و منصوره زرکوب (1391). «داستان ابلیس ینتصر توفیق الحکیم از منظر ساختارگرایانۀ بارت»، نقد ادب معاصر عربی، سال 2. ش 3، صص 123- 142.
سجودی، فرزان (1387)، نشانهشناسی کاربردی، تهران، نشر علم.
ـــــــــــــ (1388)، نشانهشناسی: نظریه و عمل، تهران، نشر علم.
ـــــــــــــ (1383)،«نشانهشناسی لایهای و کاربرد آن در تحلیل نشانهشناختی متون هنری»، مجموعه مقالات هماندیشی: شماره 1؛ مقالات اولین هماندیشی نشانهشناسی هنر، به کوشش فرزان سجودی، تهران، فرهنگستان هنر.
سیدان، الهام (1394)،«نشانهشناسی لایهای رمزگانها در داستان قرآنی خلقت آدم (ع) با تأکید بر کشف الاسرار میبدی»، پژوهشهای ادبی- قرآنی، سال 3، ش 4، صص 144-170.
صادقی، لیلا (1392)، «انشقاق اجتماعی در یک متن نوشتنی: رمزگانشناسی خروس»، مجموعه مقالات نقدهای ادبی هنری، نشانهشناسی و نقد ادبیات داستانی معاصر (نقد و بررسی آثار ابراهیم گلستان و جلال آل احمد)، به کوشش لیلا صادقی، تهران، سخن، صص 61-205.
صفیئی، کامبیز و مسعود سلامی (1390)، «توضیح و معرفی متدولوژی رمزگان پنجگانۀ رولان بارت با نمونۀ عملی از نمایشنامه فیزیکدانها اثر فریدیریش دورنمات»، مطالعات نقد ادبی (پژوهش ادبی)، ش24-25، صص 199-221.
گلپرور، یوسف، کارمان کسایی و سید اسماعیل قافلهباشی (1392)، «تحلیل ساختاری داستان کوتاه آداب سفر از دیدگاه بارت و گرماس (از مجموعه داستان طعم باروت)»، زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد سنندج، س 5، ش14، صص 159-179.
المرّ، فاتن (2010)، الخطایا الشائعة، بیروت، الفرات.
مشتاقپور، مرضیه و شهلا شریفی (1392)، «تحلیل گفتمان شعر سورۀ تماشا بر اساس نشانهشناسی لایهای»، مجموعهآثار دومین همایش ملی آموزش زبان فارسی و زبانشناسی، صص2-13.
مکاریک، ایرنا ریما (1388)، دانشنامۀ نظریههای ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی، آگه.
Barthes, roland, (1970). s/z. (trans. Richard Howard & Richard Miller) new | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 515 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 438 |