پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,758 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,123,088 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,890,553 |
معماری سازه‌های زبانی در نثر دیباچۀ متون کهن (نگاه زبان‌شناختی به دیباچۀ چند متن کهن فارسی) | ||
| پژوهش‌نامه نقد ادبی و بلاغت | ||
| مقاله 8، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 21، خرداد 1400، صفحه 155-177 اصل مقاله (805.84 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2021.301584.1457 | ||
| نویسندگان | ||
| یدالله نصراللهی* 1؛ فرشته آهیخته2 | ||
| 1دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در قرن بیستم، مکاتب و نحله‌های ادبی و زبانی نوینی ظهور کرد و از شراره‌های مهم آن می‌توان به نظریه‌های ادبی فرمالیسم و ساختگرایی اشاره کرد که نظرگاه خود را بر جنبه‌های صوری متن، عناصر زبانی و سازه‌های شناور در آن متمرکز کردند و بر ادبیّت متن ادبی در گرو تقابل و هم‌نشینی آن در جریان خیزش عناصر متنی تأکید نمودند. با آنکه نظریة فرمالیسم از مطالعات ادبی قرن بیستم بود و قابلیت خود را بیشتر در توصیف ارزش کاری سازه‌های زبانی و معماری عناصر فرمالیستی در متون منظوم نشان داده، ولی می‌توان آن را در تحلیل متون نثر نیز اعمال کرد و ادبیت و جایگاه سازه‌های زبانی در متن‌های منثور، به‌ویژه نثرهای کهن ادبی نیز دیده می‌شود. هنر دیباچه‌پردازی، سنتی دیرینه در متون نظم و نثر است که از قرن پنجم با سازوکارهای خاص خود برای جلب توجه مخاطب، با نثری متمایز از نثر متن اصلی کتاب وارد میدان شد. مؤلفان نثرهای فنی با استفاده از هنرسازه‌ها و عناصر برجستۀ زبانی و بلاغی، همچون ساخت ترکیبات تازه، سجع‌پردازی، جناس، تقابل‌ها، تضاد، تکرار و تتابع در سطح آوایی، واژگانی و نحوی، سازه‌ها و ساختارهای چالش‌انگیز و زیبایی از قدرت نویسندگی خود بر جای گذاشته‌اند. این مقاله به بررسی مقایسه‌ای دیباچۀ چهار متن کهن فارسی (قابوس‌نامه، کلیله و دمنه، مرزبان‌نامه و تاریخ جهانگشای جوینی) می‌پردازد. منظور از مقایسه در اینجا، فرض و در نظر گرفتن امری به نام هنجار یا نُرم است که از طریق آن می‌توان به مصادیق خروج از هنجار در سطح زبانی و سطوح مختلف آوایی، واژگانی، نحوی و کل پیکرۀ متنی رسید و آن‌ها را بررسی کرد. به‌اجمال می‌توان گفت که در بررسی سطح آوایی، جنبه‌های موسیقایی عموماً در متون نثر فنی بیشتر و پررنگ‌تر از قابوس‌نامه دیده می‌شود و در سطح واژگان، کلمات عربی و مترادفات با بسامد فراوان در نثر فنی زیادتر از قابوس‌نامه به‌کار رفته‌اند و از حیث بلاغی نیز تصویرآفرینی‌ها و تمرکز بیشتر بر تخییل سخن و نوشته در متون نثر متکلف، بیش از قابوس‌نامه یافت می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سازه‌های زبانی؛ دیباچه؛ قابوس‌نامه؛ کلیله و دمنه؛ مرزبان‌نامه؛ تاریخ جهانگشای جوینی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Architecture of Linguistic Structures in the Prose of the Preface of Ancient Texts (Linguistic View of the Preface of Several Ancient Persian Texts) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Yadollah Nasrollahi1؛ Fereshteh Ahikhteh2 | ||
| 1Associate Professor, Persian Language &Literature,Humanites Literature & Science, Azarbijan Shahid Madani, Tabriz, Iran. | ||
| 2Ph.D. Graduated, Persian Language &Literature,Humanites Literature & Science, Azarbijan Shahid Madani, Tabriz, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| In the twentieth century, new literary and linguistic schools and schools emerged, sparking the ideas of structuralism and formal literature in the form of the school of formalism in revolutionary Russia. This school focused on the formal aspects of text and linguistic elements. And the floating structures focused on the fact that the literature of the literary text depended on their opposition and accompaniment during the rise of textual elements. The poem has shown its capability, but the literature and the position of linguistic structures in prose texts, especially prose. Ancient literature can also be seen. The art of prefabrication is a long-standing tradition in the texts of the fifth century, with the input mechanisms to attract the audience's attention, entered the field with a distinct prose from the prose of the main text of the book. The authors of technical prose, with the use of prominent linguistic and rhetorical elements and elements such as new combinations, rhymes, punctuation, contrasts and contradictions, repetition and repetition at the phonetic and syntactic phonetic level, challenging and beautiful structures and structures, from thought And they left their thoughts. This article provides a comparative study of the preface of the four ancient Persian texts (Qaboosnameh, Kelileh and Demneh, Marzbannameh and the history of Jahangisha Jovini). Comparison refers to the consideration of something called normative or soft, and through it the norm of reaching the instances of leaving the norm at the linguistic level, which can be examined at different levels of phonetic, lexical, syntactic, and the whole textual body. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Linguistic Structures, Preface, Qaboos Nameh, Kelileh and Demneh, Marzban Nameh, Jahangshay Jovin | ||
| مراجع | ||
|
آرتا، سیدمحمد، فاطمه مدرسی و عبدالرضا نادریفر (1396)، «کارکرد ساخت‌های هم‌پایه در قابوس‌نامه و تأثیر آن بر متون نثر فنی»، زبان‌شناخت، س 8، ش 15، صص 1ـ22. احمدی، بابک (1384)، ساختار و تأویل متن، چ 7، تهران، نشر مرکز. امامی، نصراالله (1386)، ساختگرایی و نقد ساختاری، اهواز، رسش. بهار، محمدتقی (1369)، سبک‌شناسی نثر،ج 2، چ 5، تهران، امیرکبیر. پورنامداریان، تقی (1384)، در سایۀ آفتاب (شعر فارسی و ساخت‌شکنی در شعر مولوی)، چ 2، تهران، سخن. جوینی، محمد (1385)، تاریخ جهانگشا جوینی، تصحیح محمد قزوینی، چ 4، تهران، دنیای کتاب. خطیبی، حسین (1366)، فن نثر در ادب فارسی، تهران، زوّار. زرقانی، سیّد مهدی (1390)، تاریخ ادبی ایران و قلمرو زبان فارسی، چ 2، تهران، سخن. دو سوسور، فردینان (1389)، زبان‌شناسی عمومی، ترجمۀ کورش صفوی، چ3، تهران، هرمس. دهخدا،علی اکبر(1373)،لغت نامه،ج7،تهران،انتشارات دانشگاه تهران و روزنه. سلدن، رامان و پیتر ویدوسون (1384)، راهنمای نظریۀ ادبی معاصر، ترجمۀ عباس مخبر، تهران، طرح نو. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1396)، رستاخیز کلمات، چ 4، تهران، سخن. ـــــــــــــــــــــــ (1392)، زبان شعر در نثر صوفیه، تهران، سخن. شمیسا، سیروس (1384)، سبک‌شناسی نثر، چ 9، تهران میترا. ـــــــــــــــ (1378)، کلیات سبک‌شناسی، چ 6، تهران، فردوس. عنصرالمعالی، کیکاووس بن قابوس (1378)، قابوس‌نامه، تصحیح غلامحسین یوسفی، چ 10، تهران، علمی و فرهنگی. غلامرضایی، محمد (1394)، سبک‌شناسی نثر پارسی از قرن چهارم تا قرن سیزدهم، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). فتوحی،محمود (1395)، سبک‌شناسی (نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها)، تهران، سخن. مدرسی،فاطمه و فرح غنی دل(1388)،"آشنایی زدایی و هنجارگریزی واژگانی در اشعار فروغ فرخزاد"،فصلنامة مولوی پزوهی،ش7،صص122 ـ 95. منشی، ابوالمعالی نصرالله (1381)، کلیله و دمنه، تصحیح مجتبی مینوی طهرانی، چ 22، تهران، امیر کبیر. مهرکی، ایرج و حبیب‌االله عباسی (1396)، «کارکردهای زبانی تاریخ جهانگشای جوینی»، پژوهشنامۀ فرهنگ و ادب، د 3، ش 4، صص 201ـ213. وراوینی، سعدالدّین (1384)، مرزبان‌نامه، به کوشش خلیل خطیب رهبر، چ10، تهران، انتشارات صفیعلی‌شاه. ولک رنه و آوستن وارن (1373)، نظریۀ ادبیات، ترجمۀ ضیاء موحد و پرویز مهاجر، چ 1، تهران، شرکت علمی و فرهنگی. Abrams,M.H.& G.Harpham(1385), A Glossary of Literary Terms, Tehran, Qalamestan Honar, Offset. Ahmadi, B. (2005), Structure & Texts Hermunitics, Tehranm, Markaz. [In Persian]. Arta, S., F. Modarresi & A. Naderifar (2017), "The Function of Co-based Structures in Qaboosnameh and its Effect on Technical Prose Texts", Zabanshenakht, Vol. 8, No. 15, Pp. 1-22. [In Persian]. Bahar, M. (1990), Prose Stylistics, Vol. 2, Tehran, Amir Kabir. [In Persian]. De Saussure, F. (2010), Course in General Linguistics, Trans. by Kourosh Safavi, Tehran, Hermes. [In Persian]. Emami, N. (2008), Constructivism and Structural Critique, Tehran, Rasesh. [In Persian]. Fotoohi, M. (2014), Imaginary Rhetoric, Tehran, Sokhan. [In Persian]. ــــــــــــــــــــ (2016), Stylistics (Theories, Aspects & Methods), Tehran, Sokhan. [In Persian]. Gholamrezaei, M. (2015), Stylistics of Persian Prose from the Fourth to the Thirteenth Century, Tehran, Samt. [In Persian]. Joveini, A. (2006), Tarikh-e Jahangosha, Ed. M. Qazvini, Tehran, Donyay-e Ketab. [In Persian]. Khatibi, H. (1987), Prose in Persian Literature, Tehran, Zavvar. [In Persian]. Mehraki, E. & H. Abbasi (2017), "Linguistic Functions of the History of Jahangoshay-e Joveini", Pajouhesnameh Farhang-o-Adab. Vol. 3, No. 4, Pp. 201-213. [In Persian] Monshi, Abulmaali Nasrollah (2003), Kalileh va Demneh, Ed. Mojtaba Minovi Tehrani, Tehran, Amir Kabir. [In Persian] Onsor ul-Maāli, K. (1999), Qabousnameh, Ed. G. Yousofi, Tehran, Elmi & Farhangi. [In Persian]. Pournamdarian, T. (2005), In the Shadow of the Sun (Persian Poetry and Deconstruction in Rumi's Poetry), Tehran, Sokhan. [In Persian]. Selden, R. & P. Widdowson (2006), a Readers Guide to Contemporary Literary Theory, Tehran, Markaz. [In Persian]. Shafiei Kadkani, M. (2013), The Language of Poetry in Sufi Prose, Tehran, Sokhan. [In Persian]. Shafiei Kadkani, M., (2018), Resurrection of Words, Tehran, Sokhan. [In Persian]. Shamisa, S. (1999), Generalities of Stylistics, Tehran, Ferdows. [In Persian]. ـــــــــــــــــــــ (2005), Prose Stylistics, Tehran, Mitra. [In Persian]. Varavin, S. (2006), Marzbannameh, By Kh. Khatib Rahba, Tehran, Safialishah. [In Persian]. Wellk, R. & Waren A. (1994), Theory of Literature, Trans. by Z. Movahhed & P. Mohajer Tehran, Elmi & Farhangi. [In Persian]. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 418 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 205 |
||