افشانی, سیدعلیرضا, شیری محمدآباد, حمیده. (1399). ارزیابی ذی‌نفعان و مطلعین کلیدی استان یزد از راهکارهای عملیاتی بهره‌برداری از ظرفیت‌های اجتماعی در راستای مدیریت پایدار منابع آب. , 12(1), 305-331. doi: 10.22059/jrd.2021.312355.668594
سیدعلیرضا افشانی; حمیده شیری محمدآباد. "ارزیابی ذی‌نفعان و مطلعین کلیدی استان یزد از راهکارهای عملیاتی بهره‌برداری از ظرفیت‌های اجتماعی در راستای مدیریت پایدار منابع آب". , 12, 1, 1399, 305-331. doi: 10.22059/jrd.2021.312355.668594
افشانی, سیدعلیرضا, شیری محمدآباد, حمیده. (1399). 'ارزیابی ذی‌نفعان و مطلعین کلیدی استان یزد از راهکارهای عملیاتی بهره‌برداری از ظرفیت‌های اجتماعی در راستای مدیریت پایدار منابع آب', , 12(1), pp. 305-331. doi: 10.22059/jrd.2021.312355.668594
افشانی, سیدعلیرضا, شیری محمدآباد, حمیده. ارزیابی ذی‌نفعان و مطلعین کلیدی استان یزد از راهکارهای عملیاتی بهره‌برداری از ظرفیت‌های اجتماعی در راستای مدیریت پایدار منابع آب. , 1399; 12(1): 305-331. doi: 10.22059/jrd.2021.312355.668594
ارزیابی ذی‌نفعان و مطلعین کلیدی استان یزد از راهکارهای عملیاتی بهره‌برداری از ظرفیت‌های اجتماعی در راستای مدیریت پایدار منابع آب
1استاد جامعه‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد
2دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه یزد
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی دیدگاه ذی‌نفعان و مطلعین کلیدی استان یزد از راهکارهای عملیاتی بهره‌برداری از ظرفیت‌های اجتماعی در راستای مدیریت پایدار منابع آب انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع کیفی است و از تکنیک تحلیل مضمون استفاده شد. با تعدادی از مطلعین کلیدی حوزۀ آب و کشاورزان باتجربه، مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته تا رسیدن به اشباع نظری به عمل آمد. در این پژوهش، 19 نفر از مطلعین کلیدی حوزۀ آب و 13 نفر از کشاورزان باتجربه مشارکت داشته‌اند که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. ضبط مصاحبه‌ها با رضایت مشارکت‌کنندگان انجام شد و قبل از انجام مصاحبه در مورد موضوع، هدف تحقیق، روند کار و رعایت اصول اخلاقی به افراد نمونه توضیحاتی داده شد. نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها و مقایسۀ اظهارات ذی‌نفعان نهادی (مطلعین کلیدی) از سواد آبی کشاورزان و اقدامات صورت گرفته از جانب کشاورزان، نشان‌دهندۀ آن است که کشاورزان در حوزۀ آبی، کم‌سواد نیستند بلکه قادر به درک شرایط موجود بوده و از آگاهی نسبتاً مناسبی نیز برخوردارند و در مورد ظرفیت‌های اجتماعی نیز، استفاده از پتانسیل روحانیون، کشاورزان باتجربه، استفاده از ظرفیت آموزش‌وپرورش، بهره‌گیری از ظرفیت هنرمندان و نهادهای غیردولتی در اولویت بهره‌برداری است.
Evaluation of Benefactors and Key Informed People of Yazd Province on Operational Strategies for Utilizing Social Capacities For Sustainable Management of Water Resources
نویسندگان [English]
SeyedAlireza Afshani1؛ Hamideh Shiri-Mohammadbad2
1Professor of Sociology, Department of Cooperative and Social Welfare, Faculty of Social science, Yazd University
2PhD candidate of sociology, Department of Cooperative and Social Welfare, Faculty of Social science, Yazd University
چکیده [English]
The aim of this study is to identify the views of farmers and key informed people of Yazd province on operational strategies for utilizing social capacities for sustainable management of water resources. The present study is qualitative and the thematic analysis technique was used to do it. Semi-structured interviews were conducted with a number of key water experts and experienced farmers to reach theoretical saturation. In this study, 19 key informed people in the field of water and 13 experienced farmers participated who were selected by using purposive sampling. The interviews were recorded with the consent of the participants and before conducting the interview on the subject, the purpose of the research, the process and the observance of ethical principles were explained to sample people. The results of data analysis and comparison of statements of institutional benefactors (key informed people) of farmers' water literacy and measures taken by farmers show that Farmers' water literacy is not low and they are able to understand the current situation and relatively have good knowledge. In the case of social capacities, using the potential of clerics, experienced farmers, education, artists, and non-governmental organizations is a priority.
کلیدواژه‌ها [English]
Water literacy, Social capacity, Farmers, Water, Yazd
مراجع
استوری، جان (1386) مطالعاتفرهنگیدربارهفرهنگعامه. ترجمه حسین پاینده، جلد1، تهران :نشر آگه.
اسدالله‌زاده موسوی، میثم (1390). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر الگوی مصرف آب در شهر بابل، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، بابلسر: دانشگاه مازندران.
افشانی، سیدعلیرضا؛ شیری محمدآباد، حمیده؛ ملجأ، سیده نگین؛ حدّت، الهه (1398). ارزیابی و ارائه راهکارهای عملیاتی بهره‌برداری از ظرفیت‌های اجتماعی استان یزد در راستای مدیریت پایدار منابع آب، گروه تحقیقات شرکت آب منطقه‌ای استان یزد.
الیاسی، مجید؛ پرده‌دار، فاطمه؛ ترشیزی، سوده؛ خوش‌فر، غلامرضا؛ دنکو، مجید (1390). بررسی عوامل مؤثر بر مصرف کالاهای فرهنگی در بین جوانان.جامعه‌پژوهی فرهنگی، شماره 2، صص 76-55.
بابایی، ام‌السلمه و علیجانی، بهلول (1392). تحلیل فضایی خشک‌سالی‌های بلندمدت ایران، پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، شماره 3، صص 12-1.
بسته‌نگار، مهرنوش و علیزاده، سعیده (1392) تحلیل ذی‌نفعان پروژه. انتشارات هشتمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت پروژه، صص 6-1.
تاتار، مریم؛ پاپ زن، عبدالحمید؛ احمدوند، مصطفی (1397). مدیریت تضاد آب کشاورزی در حوزه آبخیز گاوشان: راهکارهای مبتنی بر راهبرد همکاری. علوم ترویج و آموزش کشاورزی، شماره 1، صص 111-91.
جوادی، سامان و کاردان مقدم، حمید (1398). شبیه‌سازی سه‌بعدی تهاجم جبهه‌های آب شور در آبخوان‌های کویری با استفاده از مدلSEAWAT، مدیریت آب و آبیاری، شماره 9، صص 142-129.
حسینی جلفان، محسن؛ هاشمی شاهدانی، سید مهدی؛ جوادی، سامان (1399). ارزیابی میزان تأثیرگذاری سامانه کنترل خودکار توزیع آب سطحی کشاورزی به‌منظور کاهش برداشت و تعادل بخشی آبخوان در شرایط کم‌آبی (مطالعه موردی: کانال اصلی شبکه آبیاری قزوین)،مدیریت آب و آبیاری، شماره 2، صص 299-281.
حسینی فهرجی، راحله سادات؛ شریف‌زاده، مریم (1395). ماندگاری قنوات از دید مطلعان کلیدی: پژوهش کیفی در شهرستان تفت، توسعه محلی (روستائی-شهری)، شماره 2، صص 312-295.
· دانش‌مهر، حسین؛ احمدرش، رشید؛ کریمی، علیرضا (1398). درک معنایی نخبگان و ذی‌مدخلان محلی از طرح انتقال آب رودخانه زاب به دریاچة ارومیه؛ ارائة مدل داده‌بنیاد، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، شماره 1، صص 32-1.
رحمانی، صادق؛ یزدان پناه، مسعود؛ فروزانی، معصومه؛ عبدشاهی، عباس (1397). بررسی باورها و راهبردهای سازگاری کشاورزان با شرایط کمبود آب و عوامل مؤثر بر آن‌ها در شهرستان ممسنی. پژوهش آب در کشاورزی، شماره 2، صص 340-321.
رضایی‌اسکندری، داود (1389). چشم‌انداز جهانی بحران آب، مطالعۀ موردی؛ بحران آب در آسیای مرکزی، دلایل و راهکارها، مطالعاتآسیایمرکزی، شماره 69، صص 74-51.
سالم، جلال (1396). واکاوی عوامل مؤثر بر عدم به‌کارگیری روش آبیاری تحت فشار توسط پسته‌کاران استان یزد، پژوهش آب در کشاورزی، شماره 4، صص 594-585.
شاهرودی، علی‌اصغر؛ چیذری، محمد؛ پزشکی‌راد، غلامرضا (1387). تأثیر تعاونی آب‌بران بر نگرش کشاورزان نسبت به مدیریت آب کشاورزی: مطالعه موردی استان خراسان‌رضوی، اقتصاد و توسعه کشاورزی، شماره 2، 85-71.
فلیک، اووه (1396). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمه هادی جلیلی، تهران: نی، چاپ 9، جلد 1.
فلیک، اووه (1387). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمه هادی جلیلی، تهران: نی، چاپ 1، جلد 1.
کاشی نهنجی، وحیده (1390). سواد سلامت در مدارس، تهران: کتابدار، چاپ 1، جلد 1.
کسائی، علیرضا (1383). بحران آب در آسیای مرکزی و چرخش در سیاست خارجی، مطالعات آسیایمرکزیوقفقاز، شماره ، صص 234-213.
گودرزی، سمیه؛ شعبانعلی فمی، حسین؛ موحد محمدی، حمید؛ جلال‌زاده، محمد (1390). بررسی مسائل و محدودیت‌های مدیریت آب کشاورزی از دیدگاه کشاورزان شهرستان کرج،تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، شماره 2، صص 253-243.
لهسایی‌زاده، عبدالعلی؛ منصوریان، محمدکریم؛ جهانگیری، جهانگیر (1382). عوامل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی مؤثر بر الگوی مصرف آب در میان شهروندان شیراز، نامه پژوهش فرهنگی، شماره 8، صص 150-137.
موسوی نوکنده، سید مرتضی؛ معیری، محمدهادی؛ سلمان ماهینی، عبدالرسول (1393). ذی‌نفعان و معیارهای شناسایی آنان در مدیریت منابع طبیعی (مطالعه موردی: جنگل‌های استان گلستان)، پژوهش‌های علوم و فناوری چوب و جنگل، شماره 4، صص40-23.
Evans, E. N. (1992). Liberation theology, empowerment theory and social work practice with the oppressed. International Social Work, 35, pp.135-147.
Fridman, J. (1993). Toward a Non-Euclidian Mode of Planning. APA Journal, 4, 482-485.
Gregory, G. D., & Michael, D. L. (2003). Repeated behavior and environmental psychology: The role of personal involvement and habit formation in explaining water consumption. Journal of Applied Social Psychology, 33, 1261-1296.
Luyet, V., Schlaepfer, R., Parlange, M. B., & Buttler, A. (2012). A framework to implement stakeholder participation in environmental projects. Journal of environmental management, 111, 213-219.
Zarabi, E. & FaridTehrani, S. (2009). Participatory Approach in Renovation and Rehabilitation of Deteriorated Urban Fabrics. Armanshahr Architecture & Urban Development Journal, 2, 39-46.
Willis, R. M., Stewart, R. A., Giurco, D. P., Talebpour, M. R & Mousavinejad, A. (2016). End Use Water Consumption in Households: impact of socio-demographic factors and efficient devices. Journal of Cleaner, 60, 107–115.
