تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,572 |
تعداد مقالات | 71,031 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,501,095 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,764,356 |
بررسی و تحلیل نگرش حکمت متعالیه و فیزیک کوانتوم از مسالهی علیت و عدم قطعیت با محوریت آراء هایزنبرگ و بوهم | ||
فلسفه و کلام اسلامی | ||
دوره 53، شماره 2، بهمن 1399، صفحه 420-401 اصل مقاله (273.79 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jitp.2020.294940.523182 | ||
نویسندگان | ||
سپیده رضی1؛ جعفر شانظری* 2؛ افشین شفیعی3 | ||
1دانش آموخته ی دکتری حکمت متعالیه دانشگاه اصفهان | ||
2دانشیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه اصفهان | ||
3دانشیار گروه شیمی فیزیک دانشگاه صنعتی شریف تهران | ||
چکیده | ||
از بزرگترین دغدغههای پیشروی فیزیکدانان و فیلسوفان، پس از طرح روابط عدم قطعیت و با توجه به تجربهی طولانی خود از اصل علیت، تفسیر این مدعا یعنی چگونگی روابط عدم قطعیت بوده است و آراء مختلفی در این عرصه بیان شده که دیدگاه هایزنبرگ و بوهم از جمله تفاسیر مهم و درعینحال منافی با یکدیگر در این زمینه است. حکمت صدرایی، در مواجه با این مساله در وجودشناسی فلسفی خود، پاسخهای مبنایی مناسبی ارائه دادهاست و پژوهش حاضر، با تکیه بر این مبانی و با محوریت بدیهی بودن اصل علیت، به تبیین، تطبیق و تحلیل مبانی چون: اثبات ناپذیری علیت؛ تفکیک بین علت حقیقی و اعدادی؛ مساوقت علت حقیقی با ضرورت و سنخیت پرداخته و از این طریق راهگشای بسیاری از نقاط تاریک و مجهول در این موضوع شده است و در انتهای پژوهش چنین پیشنهاد میشود تا جهت جلوگیری از خطای فکری به دلیل وجود اشتراکات لفظی و دقتهای خاص فلسفی، از واژهی "عدم یقین" به جای "عدم قطعیت" استفادهشود. | ||
کلیدواژهها | ||
بوهم؛ حکمت متعالیه؛ عدم قطعیت؛ علیت؛ کوانتوم؛ هایزنبرگ | ||
مراجع | ||
[1] آشتیانی، سیدجلالالدین، (1381ش)، شرح بر زاد المسافر، چاپ سوم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی [2] آکسل، امیر. (1393ش)، درهم تنیدگی های کوانتومی اسرار آمیزترین پدیده در فیزیک، ترجمه محمدحسین ذوفقاری و حسین زمانی فر، اصفهان، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد اصفهان. [3] ابنسینا، حسین بن عبدالله، (1404ه)،الاهیات (شفاء)، به تصحیح سعید زاید، قم، مکتبه آیه الله المرعشی. [4] ـــــــــــــ ، (1361ش)، فن سماع طبیعی، ترجمه محمدعلی فروغی، تهران، امیرکبیر. [5] استرآبادی، محمدتقی، (1358ش)، فصوصالحکم، به کوشش محمد تقی دانش پژوه، تهران، دانشگاه تهران. [6] اسکوایرز، ی. ج. (1376ش)، اسرار جهان کوانتومی، ترجمه کمال الدین سیدیعقوبی، تهران، انتشارات سروش. [7] پلانک، ماکس، (1347ش)، علم به کجا میرود؟، با مقدمهای از آلبرت انیشتین، ترجمه احمد آرام، تهران، شرکت سهامی انتشار. [8] تالبوت، مایکل. (1396). جهان هولوگرافیک، ترجمه داریوش مهرجویی. چاپ چهل و نهم. تهران، انتشارات هرمس. [9] تفتازانی، سعدالدین، (1409هـ)، شرح المقاصد، مقدمه و تحقیق و تعلیق از دکتر عبد الرحمن عمیره، قم، الشریف الرضی. [10] جوادیآملی، عبدالله، (1386ش)، رحیق مختوم، تنظیم و تدوین حمید پارسانیا، جلد هفتم، چاپ سوم، قم، مرکز نشر اسرا. [11] ــــــــــــــــ ، (1387ش)، فلسفهی صدرا، دو جلد، تحقیق و تنظیم محمدکاظم بادپا، قم، مرکز نشر اسراء [12] جعفری تبریزی، محمدتقی، (1392ش)، بررسی افکار دیوید هیوم و برتراند راسل، تهران، موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری. [13] حیدری، کمال، (1384ش)، دروس فی الحکمه المتعالیه، دو جلد، قم، دار فراقد للطباعه و النشر. [14] دیویس، پل. سی. وی، بتس. دیویداس، (1378ش)، مکانیک کوانتوم، ترجمه دکتر رسول خدابخش و دکتر سپیده بانی سعید، ارومیه، دانشگاه ارومیه. [15] رحیمیان، سعید، (1374ش)، فصلنامه کیهان اندیشه، فیزیک و فلسفه (1)، شماره 63، آذر و دیماه، صص 3 تا 31. [16] سبحانی، جعفر، (1361ش)، جهانبینی اسلامی، قم، توحید. [17] سبزواری، ملاهادی، (1369ش)، شرح المنظومه، پنج جلد، تهران، نشر ناب. [18] سجادی، سیدجعفر، (1373ش)، فرهنگ معارف اسلامی، سه جلد، چاپ سوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران [19] شریف جرجانی، میرسیدعلی، (1325هـ)، شرح مواقف قاضی عضدالدین ایجی، به تصحیح بدر الدین نعسانی، 8 جلد، قم، الشریف الرضی. [20] صدرالمتالهین، محمد بن ابراهیم، (1990م)، الحکمه المتعالیه فی اسفار العقلیه الاربعه، 9 جلد، چاپ چهارم، بیروت، داراحیاء التراث العربی [21] طباطبایی، محمد حسین، (1364ش)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، پنج جلد، چاپ دوم، تهران، صدرا. [22] ــــــــــــــــ ، (1387ش)، ترجمه و شرح نهایه الحکمه، ترجمه علی شیروانی، سه جلد، چاپ دوم، قم، بوستان کتاب. [23] ــــــــــــــــ ، (1388ش) (آ)، ترجمه و شرح بدایه الحکمه، 4 جلد، چاپ یازدهم، قم، بوستان کتاب. [24] ـــــــــــــ ،(1388ش) (ب)، فروغ حکمت، سه جلد، قم، موسسه بوستان کتاب. [25] عارفی، عباس، (1389)، بدیهی و نقش آن در معرفتشناسی، قم، موسسهی آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره). [26] عبودیت، عبدالرسول، (1380ش)، درآمدی بر فلسفهی اسلامی، قم، موسسهی آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره). [27] ــــــــــــــــ ، (1392ش)، فلسفهی مقدماتی (برگرفته از آثار استاد شهید مرتضی مطهری)، قم، موسسهی آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)؛ انتشارات سمت. [28] فربد، ژان پییر. ارتلی، سون. (1372ش)، فلسفهی فیزیک کوانتومی، ترجمه مهران مصطفوی، تهران، نشر کلام. [29] قوشچی، علی بن محمد، (1285ق)، شرح تجریدالعقاید، دو جلد، تهران، چاپ سنگی. [30] کاپرا، فریتیوف، (1366ش)، تائوی فیزیک، ترجمه حبیب الله دادفرما، تهران، انتشارات کیهان. [31] گرینشتاین، جورج؛ زایونک، آرتور جی. (1385ش)، کوانتوم و چالشهای آن، ترجمه اکبر تقیپور، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. [32] گلشنی، مهدی، (1385ش)، تحلیلی از دیدگاههای فلسفی فیزیکدانان معاصر، با پیشگفتاری از استاد محمدتقی جعفری، چاپ چهارم، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. [33] مطهری، مرتضی، (1390ش)، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، 27 جلد، چاپ پانزدهم، قم، صدرا. [34] هایزنبرگ، ورنر، (1370ش)، فیزیک و فلسفه، ترجمه محمود خاتمی، تهران، انتشارات علمی. [35] ـــــــــــ . (1393ش)، جزء و کل، ترجمه حسین معصومی همدانی، چاپ هشتم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. [36] هی، تونی و والترز، پاتریک. (1382ش)، جهان کوانتمی دنیای ذرهها و موجها، ترجمه محمدقلی محمدی، تهران، پیام متن. [37] Bohm, D., (1952), Physical Review, 85. [38] Heisenberg .W, (1927), Zeit. für Phys., vol 43, pp. 172 – 198. [39] Jaki, S, (1989), Gad and the Cosmologists, (Edinburgh: Scottish Acad. Press). [40] Jammer, m, (1989), The Conceptual Development of Quantum Mechanics, U. S. A.: Tomash Pub. [41] Planck, M, (1959), The New Sciences, USA: Meridian Books. [42] Pylkkänen, paavo, (2006), Mind, Matter And The Implicate Order, spring Berlin Heidelberg New York. [43] Stapp, H. P., (1993), Mind, Matter and Quantum Mechanics, New York: Springes Verlag. [44] st, M., (1944), Natural Philosophy of Cause and Chance, Oxford: Oxford University Press. [45] Hooft, G, (1997), In search of the Ultimate Blocks, Cambridge: Cambridge University Press. [46] Wheeler & Zurek, W. H., (1983), Quantum Theory and Measurement, Princeton: Princeton University press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 773 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 538 |