تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,098,479 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,206,118 |
مدیریت خشکسالی در نواحی روستایی با تأکید بر رویکرد تابآوری (مورد مطالعه: شهرستان کنگاور) | ||
پژوهشهای جغرافیای انسانی | ||
مقاله 18، دوره 53، شماره 2، تیر 1400، صفحه 717-732 اصل مقاله (964.44 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhgr.2021.310008.1008169 | ||
نویسندگان | ||
احمد ملکان1؛ فضیله دادورخانی* 2؛ علیرضا دربان آستانه3 | ||
1دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی | ||
2استاد دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
3دانشیار دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
روند فزایندهای در بروز بلایای طبیعی وجود دارد؛ روندی که در طول زمان افزایش یافته و بلایای مرتبط با تغییر اقلیم از جمله خشکسالی شایعترین آنها بوده است و هنگامی تبدیل به مسئله میشود که اثرهایی در جامعه داشته باشد و این نیز به آسیبپذیری جامعه نسبت به خشکسالی بستگی دارد. بنابراین،آنچه اهمیت دارد نحوةمواجهه با آن است؛یعنی با توجه به اثرهایچشمگیری که دارد، چه اقداماتی برای مقابله با آن انجامگرفته است. به این معنی که اعمال مدیریت در خشکسالی گامی مهم در جهت کاهش میزان خسارت این پدیده و تحت کنترل درآوردن آثار آن است. رویکرد غالب برای مدیریت آن در بیشتر نقاط جهان هنوز انفعالی است؛به این صورت که تمرکز اقدامات پس از وقوع حادثه را شامل میشود. بنابراین، با واردکردن رویکرد تابآوری به فعالیتهای چرخة مدیریت بلایا میتوان به رویکرد جامعی برای مدیریت خشکسالی دست یافت که در آن با بهکارگیری ظرفیتهای روستایی میتوان اثرهای نامطلوب خشکسالی را به حداقل رساند. در این رویکرد بر ظرفیتها، مشارکت، و توانمندسازی و یادگیری جامعة روستایی برای مقابله با بلایا تأکید میشود. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به روش کمّی انجام شدهاست.نگارندگان در صدد بررسی ارتباط بین سرمایههای اجتماع و تابآوری با میانجیگری متغیرهای مدیریت بلایا در برابر خشکسالیاند. دادههای مورد نیاز در این پژوهش با بهرهگیری از روش کتابخانهای و میدانی گردآوری شدهاست. جامعة آماری پژوهش شامل 13000 نفر از افراد روستایی شهرستان کنگاور است. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران و به تعداد 492 نفر انتخاب شدهاست. پایایی پژوهش با روش آلفای کرونباخ نشاندهندة پایایی0/7است که ضریب بهدستآمده قابل اتکاست. بهمنظور بررسی وضعیت سرمایههای اجتماع قبل و بعد از اقدامات انجامشده از آزمون تی زوجی استفاده شد که نشاندهندة معناداربودن تفاوت بود. همچنین، بهمنظور بررسی ارتباط و تأثیر متغیرها معادلات ساختاری بهکار گرفته شد که با استفاده از آزمون تی روابط بین متغیرها معنادار شناخته شد و سرمایههای اجتماع با میانجیگری چرخة مدیریت بلایا 50درصد از تغییرات تابآوری را تبیین میکند؛ به این صورت که سرمایة اجتماعی کمترین و سرمایة فیزیکی بیشترین تأثیر را بر تابآوری داشته است. | ||
کلیدواژهها | ||
تابآوری؛ چرخة مدیریت بلایا؛ سرمایههای اجتماع؛ شهرستان کنگاور؛ معادلات ساختاری | ||
مراجع | ||
14. Ashraf, M. and Routray, J. K., 2013, Perception and understanding of drought and coping strategies of farming households in north-west Balochistan. International Journal of Disaster Risk Reduction, No.5, PP. 49-60. 15. Buurman, J.; Mens, M. J. and Dahm, R. J., 2017, Strategies for urban drought risk management: a comparison of 10 large cities.International Journal of Water Resources Development, Vol. 33, No. 1, PP. 31-50. 16. Begum, R. A.; Sarkar, M. S. K.; Jaafar, A. H. and Pereira, J. J., 2014, Toward conceptual frameworks for linking disaster risk reduction and climate change adaptation. International Journal of Disaster Risk Reduction, No. 10, PP. 362-373. 17. Carrao, H.; Naumann, G. and Barbosa, P., 2016, Mapping global patterns of drought risk: An empirical framework based on sub-national estimates of hazard, exposure and vulnerability. Global Environmental Change, No. 39, PP. 108-124. 18. Cutter, S. L.; Burton, C. G. and Emrich, C. T., 2010, Disaster resilience indicators for benchmarking baseline conditions.Journal of Homeland Security and Emergency Management, Vol. 7, No. 1. 19. Cutter, S. L., 2016, The landscape of disaster resilience indicators in the USA. Natural hazards, Vol. 80, No. 2, PP. 741-758. 20. Kim, H.; Park, J.; Yoo, J. and Kim, T. W., 2015, Assessment of drought hazard, vulnerability, and risk: a case study for administrative districts in South Korea. Journal of Hydro-environment Research, Vol. 9, No. 1, PP. 28-35. 21. He, B.; Wu, J.; Lü, A.; Cui, X.; Zhou, L.; Liu, M. and Zhao, L., 2013, Quantitative assessment and spatial characteristic analysis of agricultural drought risk in China. Natural hazards, Vol. 66, No. 2. 22. Keshavarz, M.; Karami, E. and Vanclay, F., 2013, The social experience of drought in rural Iran. Land Use Policy, Vol. 30, No. 1, PP. 120-129. 23. Klein, R. J.; Nicholls, R. J. and Thomalla, F., 2003, Resilience to natural hazards: How useful is this concept?. Global Environmental Change Part B: Environmental Hazards, Vol. 5, No. 1, PP. 35-45. 24. Lucini, B., 2014, Disaster Resilience from a Sociological Perspective. Exploring three Italian earthquake as models for disaster resilience planning. Springer. 25. Manyena, B.; O'Brien, G.; O'Keefe, P. and Rose, J., 2011, Disaster resilience: a bounce back or bounce forward ability?. Local Environment: The International Journal of Justice and Sustainability, Vol. 16, No. 5, PP. 417-424. 26. Meerow, S.; Newell, J. P. and Stults, M., 2016, Defining urban resilience: A review. Landscape and urban planning, No.147, PP. 38-49. 27. Matyas, D. and Pelling, M., 2015, Positioning resilience for 2015: the role of resistance, incremental adjustment and transformation in disaster risk management policy. Disasters, Vol. 39, No. s1. 28. Norris, F. H.; Stevens, S. P.; Pfefferbaum, B.; Wyche, K. F. and Pfefferbaum, R. L., 2008, Community resilience as a metaphor, theory, set of capacities, and strategy for disaster readiness. American journal of community psychology, Vol. 41, No. 1-2, PP. 127-150. 29. Sönmez, F. K.; KÖmÜscÜ, A. Ü.; Erkan, A. and Turgu, E., 2005, An analysis of spatial and temporal dimension of drought vulnerability in Turkey using the standardized precipitation index. Natural Hazards, Vol. 35, No. 2, PP. 243-264. 30. Senge, P., 1992, systems thinking and organizational learning: acting locally and globally in the organization of the future. Europan journal of operational Research, Vol. 59, issue 1, PP. 137-150. 31. UNISDR., 2003, Drought: Living with Risk—An Integrated Approach to Reducing Societal Vulnerability to Drought. Secretariat, International Strategy for Disaster Reduction, Geneva, Switzerland. http://www.humanitarianlibrary.org/resource/drought-living-risk-integrated-approach-reducing-societal-vulnerability-drought-0 32. Wilhite, D. A., 1993, The enigma of drought. In Drought assessment, management, and planning: Theory and case studies (pp. 3-15). Springer US. 33. Wilhite, D. A.; Sivakumar, M. V. K. and Wood, D. A., 2000, Early warning systems for drought preparedness and drought management. In Proceedings of an Expert Group Meeting held in Lisbon, Portugal (Vol. 57). 34. Wilhite, D. A.; Hayes, M. J. and Knutson, C. L., 2005, Drought preparedness planning: Building institutional capacity.Drought and water crises: Science, technology, and management issues, PP. 93-135. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 753 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 516 |