پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,572 |
| تعداد مقالات | 71,020 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,495,845 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,757,756 |
خوانش پسااستعماری پنج‌گانۀ مدن‌الملح از دریچۀ نظریۀ چندآوایی باختین | ||
| ادب عربی | ||
| مقاله 3، دوره 13، شماره 3، آذر 1400، صفحه 23-44 اصل مقاله (833.44 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2020.306886.612240 | ||
| نویسندگان | ||
| کمال باغجری* 1؛ یدالله ملایری1؛ نسرین رنجبران2 | ||
| 1استادیار زبان و ادبیات عربی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| دو نظریۀ پسااستعماری و چندصدایی (پولیفونی) از جهت واکاوی گفتمان تک‌صدای قدرت، پیوندی نزدیک با یکدیگر دارند. درحالی‌که میخائیل باختین رمان چندصدایی را جهانی هزارتو و رنگارنگ و عرصه‌ای برای پژواک آواهای گوناگون می‌داند، نظریه‌پردازان پسااستعماری نیز می‌کوشند سویه‌ها و مؤلفههای سلطه‌گریِ هژمونیک متون ادبی را بکاوند و صدای مردمانِ درحاشیه و فرودست را موضوع نقد ادبی قرار دهند. بر این اساس، پژوهش پیش رو، با اتکای بر مفروضات نظریۀ چندصدایی باختین، میکوشد مؤلفههای این نظریه، از جمله شیوۀ روایت، تعدد گفتمان و گونههای الحاقی را در پنج‌گانۀ مدن‌الملح (شهرهای نمک)، که روایتی است شبه‌تاریخی از فرآیند پیدایش نفت در شبه‌جزیرۀ عربستان و دگردیسی رویکرد استعمار (از شیوۀ کلاسیک به نو)، بکاود و برمبنای آن، خوانشی پسااستعماری از رمان مزبور ارائه دهد. دستاوردهای این مقاله را می‌توان در دو مورد نظری و کاربردی خلاصه کرد: اول، منطق مکالمه‌ای و نظریۀ چندصدایی میخائیل باختین، به‌دلیل کاربستش در تبیین مؤلفههای سلطه‌گری و تک‌صداییِ قدرت مطلقه، می‌تواند افق‌های نوینی در حوزۀ مطالعاتی پسااستعماری بگشاید؛ و دوم، عبدالرحمن منیف در پنج‌گانۀ مدن‌الملح، با ارائۀ آواها و گفتمان‌های مختلف و گونههای الحاقیِ برگرفته از سنت فکری و فرهنگیِ عربی-اسلامی، گفتمان مسلط استبداد/استعمار را وارد منطق مکالمه‌ای کرده و مشروعیت برساختۀ آن را با قراردادن در کنار پادگفتمان‌های هم‌ارز، از کار انداخته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عبدالرحمن منیف؛ مدن‌الملح؛ نظریۀ پسااستعماری؛ میخائیل باختین؛ چندصدایی | ||
| مراجع | ||
|
إبراهیم، صالح (2004)، أزمة الحضارة العربیة فی أدب عبدالرحمن منیف، المغرب، المرکز الثقافی العربی الدار البیضاء.
آجودانی، ماشاءالله (1393)، یا مرگ یا تجدد (دفتری در شعر و ادب مشروطه)، تهران، اختران، چاپ پنجم.
احمدی، بابک (1386)، ساختار و تأویل متن، تهران، مرکز، چاپ نهم.
آلن، گراهام (1389)، بینامتنیت، ترجمۀ پیام یزدانجو، تهران، مرکز، چاپ سوم.
بابایی، پرویز (1391)، فرهنگ اصطلاحات و مکتبهای سیاسی، تهران، نگاه.
باختین، میخائیل (1397)، پرسش‌های بوطیقای داستایفسکی، چ2، ترجمۀ سعید صلح‌جو، تهران، نیلوفر.
باغجری، کمال (1399)، «خوانش پسااستعماری ثلاثیة الجزایر (الدار الکبیرة، الحریق و النول) اثر محمد دیب»، ادب عربی، دورۀ 12، ش 2، صص 85-107.
تاجیک، محمدرضا (1389)، گفتمان، پادگفتمان و سیاست، تهران، مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، چاپ دوم.
حسن شاهی، سعیده و روح الله صیادی نژاد و علی نجفی ایوکی (1398)، «بررسی استعاره‌های ایدئولوژیکی در رمان مدن الملح عبدالرحمن منیف، بر اساس نظریۀ ون‌دایک»، جستارهای زبانی، جلد ۱۰، شماره ۴، صفحات ۱۱۳-۱۴۲.
دراج، فیصل (2002)، نظریة الروایة والروایة العربیة، الطبعة الثانیة، الدار البیضاء/بیروت، المرکز الثقافی العربی.
الرویلی، میجان و سعد البازعی (2007)، دلیل الناقد الأدبی، الطبعة الخامسة، الدار البیضاء/بیروت، المرکز الثقافی العربی.
سجودی، فرزان (1390)، نشانه‌شناسی کاربردی، تهران، علم، چاپ دوم.
العید، یمنی (1986)، الراوی؛ الموقع و الشکل دراسة فی السرد الروائی، بیروت، موسسة الأبحاث العربیة.
المحایدین، عبدالحمید (1999)، التقنیات السردیة فی روایات عبدالرحمن منیف، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
مقدادی، بهرام (1393)، دانش‌نامۀ نقد ادبی از افلاطون تا به امروز، تهران، چشمه.
مکاریک، ایرنا ریما (1385)، دانش‌نامۀ نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران، آگه، چاپ دوم.
منیف، عبدالرحمن (2005ب)، مدن‌الملح الأخدود، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر، المملکة المغربیة: المرکز الثقافی العربی للنشر و التوزیع، الطبعة الحادیة عشرة.
ــــ (2005الف)، مدن‌الملح التیه، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر، الدار البیضاء، المرکز الثقافی العربی للنشر و التوزیع، الطبعة الحادیة عشرة.
ــــ (2005د)، مدن‌الملح المنبت، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر، الدار البیضاء، المرکز الثقافی العربی للنشر و التوزیع، الطبعة الحادیة عشرة.
ــــ (2005هـ)، مدن‌الملح بادیة الظلمات، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر، الدار البیضاء، المرکز الثقافی العربی للنشر و التوزیع، الطبعة الحادیة عشرة.
ــــ (2005ج)، مدن‌الملح تقاسیم اللیل و النهار، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر، الدار البیضاء، المرکز الثقافی العربی للنشر و التوزیع، الطبعة الحادیة عشرة.
ــــ (2007الف)، الکاتب و المنفی، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر، الدار البیضاء، المرکز الثقافی العربی للنشر و التوزیع، الطبعة الحادیة عشرة.
ــــ (2007ب)، بین الثقافة و السیاسة، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر، الدار البیضاء، المرکز الثقافی العربی للنشر و التوزیع، الطبعة الحادیة عشرة.
النابلسی، شاکر (1991)، مدارالصحراء؛ دراسة فی أدب عبدالرحمن منیف، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات و‌النشر.
وبستر، آلن (1382)، پیشدرآمدی بر مطالعۀ نظریۀ ادبی، ترجمۀ الهه دهنوی، تهران، روزگار.
Bakhtin, Mikhail Mikhailovich (1981), The Dialogic Imagination: Four Essays, Translated by Caryl Emerson and Michael Holquist, Austin, University of Texas. Mills, Sara (1997), Discours, London, Routledge. Pechey, Graham (2007), Mikhail Bakhtin: The Word in The World, Oxford, Routledge. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 932 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 493 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب