پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,228 |
| تعداد مقالات | 67,752 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,086,523 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,826,037 |
بازپژوهی ضرب زنان در آیۀ 34 سورۀ نساء | ||
| فقه و مبانی حقوق اسلامی | ||
| دوره 53، شماره 1، شهریور 1399، صفحه 125-144 اصل مقاله (298.8 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jjfil.2020.311500.669026 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدرضا شاهرودی* 1؛ زهرا بشارتی2 | ||
| 1دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران | ||
| 2دانش آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبایی. | ||
| چکیده | ||
| مشهورترین دیدگاه، پیرامون «ضرب» مطرح شده در آیۀ: 34/ نساء، کتک‌زدن زنان و با قدری تخفیف، زدن ایشان با چوب مسواک است؛ اما باتوجه به: «بسیاری از عمومات فقهی و اخلاقی»، «توصیههای قرآن نسبت به رفتار معروف با همسران» و لحاظ: «موارد استعمال ماده ضرب در دیگر آیات قرآن، سنت پیامبر و کاربرد آن در زبان عرب (به ویژه بدون حرف اضافه)»، کتک‌زدن همسران را نباید از مصادیق ضرب در جمله: «اضربوهن» دانست؛ زیرا با دقت در منابع روایی و لغتنامهها، احتمال دیگری نیز در مفهوم آیه قابل ارایه است و آن، اینکه مراد از ضرب زنان، واکنش عملی (چه بسا ملایم) به منظور ابراز نگرانی شوهر نسبت به آیندۀ زندگی مشترک، برای بازگرداندن آرامش میان ایشان است. این واکنش میتواند مصادیق احتمالی، چون: تغییر در رفتار به ویژه سختگیری در نفقه (آنسان که در روایات تصریح شده است) داشته باشد که با در نظر گرفتن شرایط از سوی شوهر قابل اعمال است. همچنین توجه به مفهوم «سواک» به‌کار رفته در منابع حدیثی، میتواند مؤیدی دیگر برای واکنش عملی (ملایم) محسوب شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| رفتار؛ زنان؛ سواک؛ ضرب؛ مجازات؛ نشوز | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Reciting of Women Beating in An-nisa' verse :34 | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Reza Shahroodi1؛ zahra Besharati2 | ||
| 1Associate Professor, Faculty of Theology and Islamic Studies, University of Tehran | ||
| 2Ph.D in Quranic and Hadith Sciences, Allameh Tabataba’i University | ||
| چکیده [English] | ||
| The most famous view about "beating" which is represented in the verse: (An-nisa: 34) is beating the women or with some alleviation, hitting them with toothbrush stick. But due to: "many jurisprudential and moral generalities", "uses of beating in other verses of the Quran, Sunnah (tradition) of the Prophet (PBUH) and the use of it in Arabic language (especially without preposition)", beating wives shouldn't be assumed as "kicking them"; because with focusing on narrative sources (ravayaat) and dictionaries, there would be another explanation apprehensible from the verse, that is the intention behind beating women, is a practical reaction (probably gentle) in order to show the husbands nervousness about the future of their marriage life, and bringing back the peace between them. This reaction could have examples naming: permanent change in the behavior like Strictness in Alimony (as mentioned in the narrations (revayaat)) that is applicable by husband considering the situation. Also considering implication of the word "sivak" used in the hadith sources, can be another proof for (mild) practical reaction. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| behavior. women, Sivak. Beating, Punishment. Noshouz (Disobedience) | ||
| مراجع | ||
|
[1] قرآن کریم [2] آلوسی، سیدمحمود، (1415). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دارالکتب العلمیة. [3] ابنالعربی، ابیبکر محمدبنعبدالله، (؟). احکام القرآن، محقق: بجاوی، علیمحمد، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی. [4] ابن بابویه، (1398). محمدبن علی، التوحید، محقق: حسینی، هاشم، قم، جامعۀ مدرسین. [5] ـــــــــــ ، (1413). من لایحضره الفقیه، محقق: غفاری، محمدبن علی، قم، جامعۀ مدرسین. [6] ابنسکیت اهوازی، (1949). اصلاح المنطق، محقق: شاکر، احمد محمد، عبدالسلام، محمدهارون قاهره، دارالمعارف. [7] ابنشعبه حرانی، حسنبنعلی، (1404). تحف العقول عن آل الرسول، محقق: غفاری، علیاکبر، قم، جامعۀ مدرسین. [8] ابن فارس، احمد بن فارس، ( 1404). معجم مقاییس اللغة، قم، مکتب الأعلام الاسلامی. [9] ابن عاشور، محمد بن طاهر،(؟). التحریر و التنویر، بی جا، بی نا. [10] ابن عربی، محیی‌الدین‌محمد، (1422). تفسیر ابن عربی، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی. [11] ابن‌کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو، (1419). تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دارالکتب العلمیة منشورات محمد علی بیضون. [12] ابن منظور، محمدبن مکرم، (1414). لسان العرب، بیروت، دارصادر. [13] ابوالفتوح رازی، حسین‌بن علی، (1408). روض‌الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد، بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی. [14] ابوسلیمان، عبدالحمید احمد، (2002). ضرب المراة وسیلة لحل الخلافات الزوجیة، دمشق، دار الفکر. [15] ازدی، عبدالله بن محمد، (1387). کتاب الماء، محقق: اصفهانی، محمد مهدی، تهران، موسسۀ تاریخ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران. [16] بحرانی، سید هاشم، (1411). حلیة الابرار فی اصول محمد و آله الاطهار، قم، موسسة المعارف الاسلامیة. [17] برقی، احمدبن، محمد بن خالد، (1371). المحاسن، قم، دار الکتب الاسلامیة. [18] بستانی، فؤاد افرام، مهیار، رضا، (1375). فرهنگ ابجدی، تهران، انتشارات اسلامی. [19] بغدادی، علاءالدین علی‌بن‌محمد، (1415). لباب التأویل فی معانی التنزیل، بیروت، دارالکتب العلمیة. [20] بوطی، محمد سعید رمضان، (1431). لایأتیه الباطل، دمشق، دارالفکر. [21] بیضاوی، عبداله بن عمر، (1418). انوار التنزیل، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی. [22] توجهی، عبدالعلی، (1389)، «لزوم جرم انگاری نشوز زوج»، مطالعات راهبردی زنان، سال دوازدهم، ش48، ص219-252. [23] ثعالبی، عبدالرحمن بن محمد،(1418). جواهر الحسان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی. [24] ــــــــــ ، (1414). فقه اللغة، محقق: طلبه، جمال، بیروت، دار الکتب الاسلامیة. [25] ثعلبی، ابواسحاق،(1422). الکشف و البیان عن‌تفسیر القرآن، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی. [26] جرجانی، ابوالمحاسن حسین بن حسن،(1377). جلاء الأذهان و جلاء الأحزان، تهران، انتشارات دانشگاه تهران. [27] جعفربن محمد(ع)، (1400). مصباح الشریعة، بیروت، اعلمی. [28] جعفری لنگرودی، محمد‌جعفر، (1379). مجموعه محشی قـانون مـدنی (عـلمی، تطبیقی، تاریخی)، تهران، کتابخانه گنج دانش. [29] جوادی آملی، عبدالله، (1384). حق و تکلیف، قم، نشر اسدی. [30] جـوهری، اسـماعیلبنحماد ، (1407). الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة، بیروت، دارالعلم للملایین. [31] حائری تهرانی، میرسیدعلی، (1377). مقتنیات الدرر، تهران، دار الکتب الاسلامیة. [32] حسینی سیستانی، سیدعلی، (1416). منهاج الصالحین، قم، مکتبة آیة الله العظمی السید السیستانی. [33] حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد، (1363). تفسیر اثناعشری، میقات، تهران. [34] حقی بروسوی، اسماعیل،(؟). روح البیان، بیروت، دارالفکر. [35] حکیم باشی، حسن، (1380).« آیۀ نشوز و ضرب زن از نگاهی دیگـر»، پژوهـش های قـرآنی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم،27و28، پاییز و زمستان، صص 102-131. [36] خمینی(امام)، سید روح الله، (1390). تحریر الوسیلة، قـم، دار الکتـب العلمیة. [37] ـــــــــــــ ، (1394)، آداب الصلوة، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س). [38] دهخدا، علی اکبر،(1377). لغت نامۀ دهخدا، تهران، دانشگاه تهران. [39] راغب اصفهانی،(1412). مفردات، بیروت، دارالعلم. [40] رامپوری، غیاث الدین محمد بن جلال الدین بن شرف الدین، (1388). غیاث اللغات، محقق: ثروت، منصور، تهران، موسسۀ انتشارات امیرکبیر. [41] زمخشری، محمود، ( 1979). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل، بیروت، دارالکتاب العربی. [42] سبزواری نجفی، محمدبن حبیب الله،( 1406). الجدید فی تفسیر القرآن المجید، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات. [43] سجادی، سید ابـراهیم، (1380). «قـوامیت مردان بر زنان در خانواده»، پژوهشهای قرآنی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیه قـم، 25و26، بهار و تابستان. [44] سمرقندی، نصربن محمدبن احمد، (؟). بحرالعلوم، بی جا. [45] سید قطب، (1412). فی ظلال القرآن، بیروت، دارالشروق. [46] شبر، سیدعبدالله، (1412). تـفسیر القـرآن الکریم، بیروت، دار البلاغة للطباعة و النشر. [47] شحرور، محمد، (1994). الکتاب و القرآن قرائة معاصره، دمشق، الأهالی للطباعه والنشر و التوزیع. [48] شعیری، محمد بن محمد، (؟). جامع الأخبار، نجف، مطبعة طیدریة. [49] شیبانی، محمدبن‌حسن، (1413). نهج‌البیان عن کشف معانی‌القرآن، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی. [50] صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد، (1414). المحیط فی اللغة، محقق: آل یاسین، محمدحسن، عالم الکتاب، بیروت. [51] صادقی تهرانی، محمد، (1365). الفرقان فی تفسر القرآن بالقرآن، قم، انتشارات فرهنگ اسلامی. [52] صافی گلپایگانی، لطف الله، ( 1420). هدایة العباد، چاپ اول، قم، مؤسسة السیدة المعصومة. [53] طالبی، مهریزی، ( 1384). «مسئله تنبیه بدنی زنان»، مجلۀ پیام زن، 160. [54] طباطبایی، محمدحسین، (1417). المیزان، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین. [55] طبرسی، ابوعلی، (1372). مجمع‌البیان، تهران، انتشارات ناصرخسرو. [56] طبری، محمد بن جریر، (1412). جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفة. [57] طوسی، محمدبن حسن،(؟). التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی. [58] علی بن موسی، (1406). فقه الرضا(ع)، مشهد، موسسه آل البیت. [59] عاملی، زین الدین( شهید ثانی)، (1416). مسالک الأفهام الی تنقیح شرایع الاسلام، قم، موسسة المعارف الاسلامیة. [60] فخررازی، محمد بن عمر، (1420). مفاتیح الغیب، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی. [61] فراء، ابوزکریا یحیی بن زیاد، (؟). معانی القرآن، مصر، دارالمـصریة للتألیف و الترجمة. [62] فراهیدی، خلیل بن احمد،[1409). کتاب العین، قم، نشر هجرت. [63] فضل‌اله، سیدمحمدحسین، (1419). من وحی القرآن، بیروت، دارالملاک للطباعة و النشر. [64] فیروزآبادی، مجد الدین محمد بن یعقوب، (1371). قاموس المحیط، مصر، انتشارات السعادة. [65] فیض کاشانی، مولی محسن، (1415). الصافی، تهران، انتشارات صدر. [66] ــــــــــــــ ، ( 1406). الوافی، اصفهان، کتابخانه امام امیرالمومنین. [67] فیومی، احمد بن محمد،(1414). مصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، دارالهجرة. [68] قرشی، علیاکبر، (1412). قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیة. [69] قرطبی، محمدبن احمد، (1364). الجامع الاحکام القرآن، تهران، انتشارات ناصرخسرو. [70] قمی، علی بن ابراهیم، (1367). تفسیر قمی، محقق: موسوی جزایری، سید طیب، قم، دارالکتاب. [71] کاشانی، ملا فتح الله، (1336). منهج الصادقین فی لزام المخالفین، تهران، کتابفروشی علمی. [72] کاشفی سبزواری، حسین بن علی، (1369). مواهب علیه، تهران، سازمان انتشارات اقبال. [73] محقق حلی، ابـوالقاسم نـجم الدین جـعفر بن الحسن، (1409). شرائع الاسلام، تهران، انتشارات استقلال. [74] محقق داماد، مصطفی، (1384)، بررسی فقهی حقوق خانواده (نکاح و انحلال آن)، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی. [75] محلی، جلال‌الدین، سیوطی، جلال الدین، (1416). تفسیر الجلالین، بیروت، موسسة النور للمطبوعات. [76] مشهدی قمی، محمدبن محمدرضا، (1368). کنز الدقائق و بحر الغرائب، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد. [77] مصطفوی، حسن، (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. [78] مفید، محمد بن محمد، (1413). الاختصاص، محقق: غفاری، علی اکبر، محرمی زرندی، محمود، الموتمر العالمی لالفیه الشیخ مفید، قم. [79] ــــــ ، (؟). اوائل المقالات، محقق: انصاری، ابراهیم، موسسۀ تحقیقات و نشر معارف اهل البیت. [80] معرفت، محمدهادی، (1388). شبهات و ردود حول القرآن الکریم، مترجم: حکیم‌باشی، حسن، رستمی، علیاکبر، علی‌زاده، میرزا، خرقانی، حسن، قم، ذوی القربی. [81] مغنیه، محمد جواد، (1424). تفسیر الکاشف، تهران، دار الکتب الاسلامیة. [82] مصطفوی‌فرد، حامد، (1391). «بازخوانی مفهوم نشوز زن و مرد در قرآن»، فقه اهل بیت، 69، بهار، صص76-127. [83] مظهری، محمدبنثناءالله، (1412). التفسیرالمظهری، محقق: تونسی، غلامنبی، پاکستان، مکتبة رشدیة. [84] معلوف، لوئیس، (؟). المنجد فی الاعلام، بیروت، افست دارالمشرق. [85] مقاتل‌بن‌سلیمان بلخی، (1423). تفسیر مقاتل بن سلیمان، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی. [86] موسوی بجنوردی، سید محمد، (1377)، «اسلام خشونت نسبت به زن را نمی پذیرد»، حقوق زنان، تیر و مرداد 1377- ش 3، ص 5-9. [87] موسوی رکنی، علی‌اصغر؛ دهقان منشادی، نجمه، (1387). «تنبیه زوجه از دید گاه فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران»، فصلنامۀ بانوان شیعه، سال پنجم، ش16، صص 165-206. [88] موسوی رکنی لاری، سید مجتبی، (1384). «حقایق پنهان در آیات قرآن»، بینات، سال یازدهم، ش3، 166- 170. [89] میرخانی، عزت السـادات، ( 1378). «ریاسـت، تمکین، تـسخیری مـتقابل در خـانواده«، کتاب زنان، ش5، پاییز، صص16-31. [90] نجفی، محمدحسن،(؟). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، دوم، تهران، دارالکتب الاسلامیة. [91] نوبهار، رحیم؛ حسینی، سیدهامالبنین، (1397)، «حدود روابط جنسی زن و شوهر در چارچوب قاعده معاشرت به معروف»، خانواده پژوهی، سال چهاردهم، ش 53، ص75-94. [92] نوری، حسینبنمحمدتقی، ( 1408). مستدرک الوسائل و مستنبط المسا ئل، قم، موسسه آل البیت. [93] هاشمی، احمد، (1384). جواهر البلاغة، محقق: صدقی، محمدجمیل، تهران، موسسة الصادق للطباعة و النشر. [94] هیثمی، نورالدین علیبن‌ابـی‌بـکر، (؟). مـجمع الزوائد و منبع الفوائد، بیروت، دارالکتب العلمیة. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,134 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 809 |
||