یکی از مهم‌ترین مباحث بنیادی در سپهر سیاست، بحث در زمینۀ سازماندهی دولت و تنظیم روابط قوای درونی دولت است که در این خصوص، نوع نظام سیاسی و همچنین اصل تفکیک قوا بسیار تأثیرگذار است، چراکه براساس نوع نظام سیاسی و پذیرش یکی از انواع تفکیک قوا، روش‌های مختلفی از تنظیم قوای حاکم همچون نظام ریاستی، پارلمانی و مختلط (نیمه‌ریاستی-نیمه‌پارلمانی ) مطرح می‌شود، که در این زمینه هریک از کشورها، نظام سیاسی و ساختاری خاصی را طراحی و ترسیم کرده‌اند. در جمهوری اسلامی ایران، استقلال قوا پذیرفته شده و در سطح تنظیم روابط قوا و شکل قوۀ مجریه، نظام شبه‌ریاستی (نیمه‌ریاستی-نیمه‌پارلمانی) معین شده است. موضوع اصلی این پژوهش، تحلیل و ارزیابی سیاسی تغییر نحوۀ تنظیم روابط قوا و ارزیابی آثار برآمده از آن است. این نوشتار با بهره‌گیری از روش تحلیل محتوا در پی پاسخگویی به این پرسش است که تغییر شکل قوۀ مجریه چگونه ارزیابی شده و چه آثاری بر آن بار می‌شود؟ اجمال یافته‌های تحقیق آن است که تغییر شکل قوۀ مجریه و روابط قوا در جمهوری اسلامی ایران به نظام پارلمانی هم به لحاظ مبانی قانون اساسی و هم به لحاظ تجارب تاریخی و آثار سیاسی برآمده از آن امکان‌پذیر نیست، چراکه در قانون اساسی، اصول و موازینی از نوع نص وجود دارد که امکان تغییر شکل قوۀ مجریه به‌ویژه حذف پست ریاست جمهوری را با محدودیت‌های اساسی مواجه می‌سازد، به‌ویژه آنکه نماد اصلی جمهوریت نظام، رئیس‌جمهور است و از سوی دیگر، پذیرش نظام پارلمانی بازگشت به چالش‌های متعدد گذشته است که ناکارامدی آنها تجربه شده و انقلاب اسلامی نیز برای اجتناب از آن ناکارامدی‌ها به ثمر رسیده که این مسئله عیناً در بیانات مقام رهبری نیز انعکاس داشته است.
ادارۀ کل امور فرهنگی مجلس شورای اسلامی (1364). صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج2، تهران: مجلس شورای اسلامی.
ادارۀ کل امور فرهنگی مجلس شورای اسلامی (1381). صورت مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج1، چ دوم، تهران: مجلس شورای اسلامی.
ارسطا، محمدجواد (1389). مبانی تحلیلی نظام جمهوری اسلامی ایران، قم: بوستان کتاب.
ارسطو (1349). سیاست، ترجمۀ حمید عنایت، چ دوم، تهران: شرکت سهامی.
اردان، فیلیپ (1389). نهادهای سیاسی و حقوق اساسی، ترجمۀ رشید انصاریان، چ شانزدهم، اهواز: دانشگاه شهید چمران اهواز.
بابائی مهر، علی و محمدمهدی رسکتی (1397). «الگوی رژیم پارلمانی در نظام مبتنی بر حاکمیت الهی و ولایت فقیه در جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی، دورۀ 49، ش2. صفحه 553- 571.
بارنت، اریک (1382)، مقدمه‌ای بر حقوق اساسی، ترجمۀ عباس کدخدایی، تهران: میزان
بهشتی، سید محمد (1386). مبانی قانون اساسی، چ سوم، تهران: مرکز حفظ و نشر اندیشۀ شهید بهشتی.
پروین، خیرالله؛ اصلانی، فیروز (1391). اصول و مبانی حقوق اساسی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
جوادی آملی، عبدالله (1389)، تفسیر تسنیم، ج 21، قم: اسراء.
-------------- (1387)، نسبت دین و دنیا: نقد سکولاریسم، قم: اسراء.
حسینی طهرانی، سید محمدحسین (1373). ولایت فقیه در حکومت اسلام، ج سوم، مشهد، مکتبه طباطبائی.
خمینی، سید روح‌الله (1365). حکومت اسلامی (ولایت فقیه)، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
روحانی، سید محمدصادق (1357)، نظام حکومت در اسلام، چ سوم، بی‌جا: مکتبه الامام صادق (ع).
سعید، حسن (1399). حکومت از دیدگاه قرآن و عترت، بی‌جا: نشر فدک.
شادلو، عباس (1386). ناگفته‌های تاریخی از علل پیدایش جریان راست و چپ مذهبی، تهران: وزراء.
عالم، عبدالرحمن (1382). تاریخ فلسفۀ سیاسی غرب، چ ششم، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی
عباسی، بیژن (1389). مبانی حقوق اساسی،چ دوم، تهران: جنگل.
عمید زنجانی، عباسعلی (1384). حقوق اساسی تطبیقی، چ ششم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
--------------- (1385). حقوق اساسی ایران، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
--------------- (1383). درآمدی بر فقه سیاسی، تهران: امیرکبیر.
قاضی شریعت‌پناهی، ابوالفضل (1383). حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، چ یازدهم، تهران: میزان.
-------------------- (1377)، بایسته‌های حقوق اساسی، تهران: دادگستر.
گرجی، علی‌اکبر (1388). در تکاپوی حقوق اساسی، تهران: جنگل.
مشکینی، علی (1357). حکومت جمهوری اسلامی، تهران: نشر یار.
مصباح یزدی، محمدتقی؛ نوروزی،محمدجواد (1388). مردم‌سالاری دینی و نظریۀ ولایت فقیه، چ چهارم، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
مکارم شیرازی، ناصر (بی‌تا). پیرامون حکومت طرح حکومت اسلامی، قم: مطبوعاتی هدف.
منتظری، حسینعلی (بی‌تا). مبانی فقهی حکومت اسلامی (دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله الاسلامیه)، ترجمۀ محمود صلواتی، ج 2، چ سوم، قم: سرایی.
نائینی، محمدحسین (1385). تنبیه الامه و تنزیه المله، با مقدمۀ سید محمود طالقانی، چ پنجم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
نوری، یحیی (1344). سیستم حکومت اسلامی، بی‌جا: فراهانی.
ویژه، محمدرضا (1394). کلیات حقوق اساسی، تهران: سمت.
هاشمی، سید محمد (1377). حقوقاساسی جمهوری اسلامی ایران، ج 2، چ سوم، تهران: دادگستر.
------------- (1378). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج 1، چ دوم، تهران: دادگستر.
هریسی‌نژاد، کمال‌الدین، (1395). حقوق اساسی تطبیقی، چ پنجم، تبریز: آیدین.
عبدالرزاق، جعفر (1420.ق). الدستور و البارلمان فی الفکر السیاسی الشیعی، بیروت: مؤسسۀ الاعراف.
علوان، عبدالکریم (1431ق). النظم السیاسیه و القانون الدستوری، عمان: دارالثقافه.
شفیق العانی، حسان محمد (2007 م). النظمه السیاسیه و الدستوریه المقارنه، قاهره: العاتک لصناعه الکتاب.
ماوردی، ابی الحسن علی ابن محمد (1406ق). الاحکام السلطانیه، الطبعه الثانیه، قم: مرکز النشر-مکتب الاعلام السلامی.
بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با دانشجویان کرمانشاه (1390) : http://yon.ir/rRXhB
ب) خارجی
Bailey, Suzanne and chuna Brron (2006), constitutional law, new York, Thomson
Banker hames, joanne and Yvonne ekern (2005), constitutional law, principles and practice, new York, Thomson
Zoethout.m, Carla (1993), control in constitution law, London, martinus publisher
