![سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران](./data/logo.png)
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,578 |
تعداد مقالات | 71,072 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,682,306 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,912,118 |
سنجش و ارزیابی ابعاد مؤثر بر ارتقاء تابآوری جوامع روستایی در مواجهه با خشکسالی (موردمطالعه: شهرستان سبزوار) | ||
پژوهش های روستائی | ||
مقاله 2، دوره 11، شماره 4، اسفند 1399، صفحه 630-645 اصل مقاله (4.24 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrur.2020.293441.1427 | ||
نویسندگان | ||
رویا وزیریان* 1؛ علی اکبر کریمیان2؛ مهدی قربانی3؛ علیرضا افشانی4؛ محمد تقی دستورانی5 | ||
1دانشآموخته دکتری، گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران. | ||
2دانشیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران. | ||
3دانشیار، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
4استاد، گروه تعاون و رفاه اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران. | ||
5استاد، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیطزیست، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
چکیده | ||
افزایش تابآوری مهمترین عامل جهت حفظ انعطافپذیری سیستمهای اجتماعی-زیست محیطی و مقابله با خشکسالی است. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی و تحلیل شاخصهای مبتنی بر تابآوری جوامع روستایی در مواجهه با خشکسالی در سه روستا با شدتهای متفاوت خشکسالی است. در این راستا ابتدا با استفاده از نقشههای پهنهبندی خشکسالی بر اساس شاخص SPEI در دوره زمانی ده ساله روستاهای موجود در سه زون خشکسالی بسیار شدید، شدید و متوسط شناسایی و از هر زون یک روستا بهصورت تصادفی انتخاب گردید. سپس با استفاده از رویکرد پیمایشی، روش مشاهده مستقیم و بازدید میدانی، کشاورزان بهعنوان جامعه هدف شناسایی گردیده و موردبررسی قرار گرفتند. با توجه مجموع تعداد کشاورزان در سه روستا، طبق فرمول کوکران، حجم نمونه به تعداد 105 نفر برآورد گردید. بر اساس پرسشنامههای تابآوری و آزمونهای آماری به ارزیابی ابعاد و شاخصهای مؤثر بر تابآوری پرداخته شد. نتایج مدل اندازهگیری لیزرل بر اساس متغیرهای سطح اول ابعاد سنجش تابآوری نشان داد بیشترین اثرگذاری و اهمیت ابعاد در میزان تابآوری متعلق به بعد زیرساختی و فیزیکی و بعد طبیعی است. ابعاد اقتصادی و مالی، اجتماعی و فرهنگی، حکمرانی و مدیریت، انسانی و فردی به ترتیب در رتبه بعدی اهمیت قرار دارند. سنجش میزان ابعاد تابآوری در روستاهای موردمطالعه نشان داد بعد اجتماعی و فرهنگی دارای بیشترین میزان و بعد طبیعی دارای کمترین میزان در روستاهای موردمطالعه در این منطقه هستند. ﺗﻘﻮﻳﺖ ابعاد تأثیرگذار ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺳﻄح ﺗﺎبآوری و انطباقپذیری ﺑﺎ ﺷﺮاﻳط را اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ و نقش مؤثری در به حداقل رساندن ضررهای احتمالی در شرایط بحرانی، ایفا نماید. در این راستا، لازم است به تصمیمگیری و تخصیص منابع به کشاورزان منطقه در مواجهه ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺮات، توجه ویژهای معطوف شود. | ||
کلیدواژهها | ||
تابآوری؛ جوامع روستایی؛ خشکسالی؛ کشاورزان؛ سیستمهای اجتماعی-زیست محیطی | ||
مراجع | ||
Adger, W.N., Brooks, N., Bentham, G., Agnew, M. & Eriksen, S. (2004). New indicators of vulnerability and adaptive capacity (Vol. 122). Norwich: Tyndall Centre for Climate Change Research. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,611 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,172 |