پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,989,987 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,659,757 |
تناقض در نگرش به عقل در سایۀ پایبندی به شریعت با تکیه بر قصاید سنایی | ||
| مجله علمی " فلسفه دین " | ||
| دوره 18، شماره 1، فروردین 1400، صفحه 123-148 اصل مقاله (623.11 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpht.2020.306579.1005766 | ||
| نویسندگان | ||
| فیروزه بلوچ اکبری1؛ احمدرضا کیخای فرزانه* 2؛ مصطفی سالاری3 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزد اسلامی، زاهدان، ایران | ||
| 2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزد اسلامی، زاهدان، ایران | ||
| 3استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزد اسلامی، زاهدان، ایران | ||
| چکیده | ||
| یکی از مفاهیم مورد بحث و اختلاف در فرهنگ ما ایرانیان، مفهوم عقل است که حوزۀ معنایی بزرگ و وسیع و البته گاه متناقضی دارد؛ به همین دلیل شاعران، دانشمندان، نویسندگان و صاحب‌نظران برداشت‌های مختلفی از آن ارائه کرده‌اند. در تمامی آثاری که به عقل پرداخته‌اند، عقل گاهی در مقابل دین و گاهی در مقابل عشق قرار گرفته و در مقابل هر دو مفهوم فوق به نوعی شکست خورده است. این نگرش ما را بر آن داشت تا به بررسی تناقض در نگرش به عقل در سایۀ پایبندی به شریعت، با تکیه بر قصاید سنایی بپردازیم. سنایی گاهی عقل را مورد احترام شمرده اما در دوره‌ای عقل را به‌شدت نکوهش کرده است. وی بالاترین مرتبۀ عقل را «عقل بالمستفاد» می‌داند. «عقل بالمستفاد» چهارمین و بالاترین مرتبۀ عقل نظری و مرحله‌ای است که در آن « نفس، تمام کمالات را به‌دست آورده است و به استحضار آنها نیازمند نمی‌باشد». به نظر سنایی عقل اگر در مسیر درست شرع مصطفی و ابزار هدایتی قرار گیرد، مورد توجه است؛ در غیر این‌صورت مورد نکوهش خواهد بود. سنایی در مواجهۀ با عقل برخورد دوگانه‌ای دارد؛ گاه آن را ستایش می‌کند و گاه هم از آن بیزاری می‌جوید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تناقض؛ سنایی غزنوی؛ شریعت؛ عقل | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Contradiction in the Attitude Towards Reason in the Light of Adherence to Sharia Relying on Sanai's Odes | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Firooze Baluch Akbari1؛ Ahmad Reza Kikhai Farzaneh2؛ Mostafa Salari3 | ||
| 1PhD Student, Department of Persian Language and Literature, Zahedan Branch, Islamic Azad University, Zahedan, Iran | ||
| 2Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Zahedan Branch, Islamic Azad University, Zahedan, Iran | ||
| 3Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Zahedan Branch, Islamic Azad University, Zahedan, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the debated concepts in the Iranian culture is the concept of intellect, which is an expansive yet at times self-contradictory semantic field. This is why poets, scientists, writers, and experts have offered different interpretations of it. In the works that have dealt with intellect, it has sometimes been opposed to religion and sometimes to love, and has somehow failed against both of the above-mentioned concepts. This moved us to examine the contradiction in the attitude to intellect in the light of adherence to the Shari'a based on Sanai's odes. Sanai has sometimes respected intellect but at other times has strongly condemned it. Sanai considers the highest level of intellect as "intellectus adeptus", which is the fourth and highest level of theoretical intellect in which "the soul has achieved all perfections and does not need their actualization." According to Sanai, the intellect is respected if it is in the right direction of Mustafa's Shari'a (i.e. Islam) as a guidance tool; otherwise, it is condemned. Sanai has a dual attitude to reason; he sometimes praises it and at other times condemns it. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Intellect, Shari’a, Sanai Ghaznavi, Contradiction | ||
| مراجع | ||
|
ـ قرآن کریم. الف) کتاب‌ها
10. سنایی غزنوی، ابوالمجدبن آدم (1312). دیوان، به سعی و اهتمام مدرس رضوی، تهران: ابن‌سینا. 11. __________________ (۱۳۷۷). حدیقةالحقیقة، مدرس رضوی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 12. سیوطی، جلال‌الدین (۱۳۷۳). الجامع الصغیر فی احادیث البشیر النذیر، مصر: بی‌نا. 13. صلبیا، جمیل (1393). فرهنگ فلسفی، ج۱، تهران: انتشارات حکمت. 14. .زرین‌کوب، عبدالحسین (1369). فرار از مدرسه، تهران: امیرکبیر. 15. زرقانی، سید مهدی (1378). افق‌های شعر و اندیشۀ سنایی غزنوی، تهران: نشر روزگار. 16. غزالی،امام محمد (1351). نصیحه الملوک، تصحیح جلال‌الدین همایی، تهران: انجمن آثار علمی. 17. صفا، ذبیح‌الله (1374). تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی تا اواسط قرن پنجم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 18. کریمی، امیربانو (1376). منتخب سنایی غزنوی، تهران: زوار. 19. میرعمادی، سید احمد (1387). ائمه (ع) و علم اصول، چ دوم، قم: مؤسسۀ بوستان کتاب. 20. مطهری، مرتضی (1372). مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی، چ ششم، تهران: صدرا. 21. مجلسی، محمد باقر (1382). بحارالانوار، چ پنجم تهران: دارالکتب الاسلامیه. 22. همایی، جلال‌الدین (1369). مولوی‌نامه، تهران: نشر هما. 23. یثربی، یحیی (1372). عرفان نظری، قم: بوستان کتاب. 24. یوسفی اشکوری، حسن (1379). خرد در ضیافت دین، تهران: قصیده. 24. ب) مقالات25. امامی، فاطمه؛ اوجاق علیزاده؛ شهین؛ سنایی، صدیقه (1398). خردستایی و خردگریزی در حدیقه الحقیقه، پژوهشنامۀ مذاهب اسلامی، شمارۀ 11. 26. تنها، نفیسه (1393). بررسی مفهوم عقل از دیدگاه اسلام و پرورش آن، سومین همایش به‌سوی راهبردهای قرآنی در تربیت انسان. 27. رخشنده‌مند، علی‌سینا؛ دادبه، اصغر؛ حمیدیان، سعید (1398). نگاهی اجمالی به کارکرد عقل و عشق در اندیشه ابن‌عربی، مولوی و سنایی، مجلۀ زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 17. 28. ربانی گلپایگانی، علی (1392). شریعت و مصلحت، فصلنامۀ کلام اسلامی، دورۀ 22، شمارۀ 85.. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 270 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 156 |
||